Elekti kolorojn : grizaj Verda kaj ruĝa Blanka kaj nigra
Ĝisdatigita sabaton la 16an de marto 2024 . Ĝis nun estas 2897 tekstoj   Rss  Indekso  Privata spaco  Kontakto
Informoj | Libroj | Dokumentoj | SAT-organo | Frakcioj | SAT-kulturo | Fakoj | Ligoj | Arĥivo | Venonta kongreso | Membriĝi
UNUA PAĜO

En la sama rubriko

puce Georgo Lagrange : La vivo (artikololigo)
puce Karolo Darvino : "ORIGINO DE SPECIOJ"
puce Karolo Darvino : Origino de Specioj
puce La vivo en grandaj profundegoj
puce Paul Neergard : Pri la vorto "raso"

Paul Neergard : Pri la vorto "raso"

el "Scienco kaj pseŭdoscienco", Pri heredo kaj raso

Neergard_Paul


En la biologio la vorto raso ne havas distingitan signifon, sed estas ĝenerale uzata en la senco de pli malpli granda grupo entenata en pli vasta grupo de speco. Ankaŭ por tiu ĉi vorto oni nur donas maldistingitan difinon : speco estas individuaro, kies ĉiuj ĉefaj trajtoj estas herede egalaj. Ni do vidas, ke ekzistas sufiĉe larĝa marĝeno por taksado kaj diskutado, kaj en multaj kazoj ĝuste la determinado pri la la rango en la zoologia-botanika sistemo de iuj formoj estas aparte malfacila problemo. Genro-speco-subspeco-raso estas ĉiuj artefaritaj konceptoj same kiel la ceteraj grupigoj de la zoologio kaj botaniko, konceptoj utilaj aŭ pli ĝuste necesaj al la natursciencisto por ordigi kaj priskribi la vivan naturon.


En zoologia senco ĉiuj homoj apartenas al la unu sama speco, kiun oni eĉ donis propran sciencan nomon Homo sapiens. La varian multecon da homtipoj la sciencistoj pluen grupigis, kaj la rezulto estis diversaj nombroj da rasoj. Tiuj grupigo baziĝas sur certaj korpaj distingaĵoj : haŭt- kaj harkoloro, kapformo, alto, fizionomiaj trajtoj ktp...

[...]


Vaste uzata estas la esprimo « pura raso » pri homoj [...]. Fakte puraj rasoj ekzistas nur ĉe plantoj, nome ĉe tiuj, kiuj multiĝas per memfekundigo kaj kiuj havas duoblan okupon de ĉiuj dispozicioj. Ekzistas ĉe ili neniuj heredaj diferencoj : ĉiuj idoj estas genotipe tute egalaj inter si kaj la al la gepatra planto. [...]


Pri homraso la esprimo « pura » estas pseŭdosciencaĵo malutila, fervore uzata en la servo de rasa fieraĉo. La vero estas, ke ĉiu homo el kiu ajn raso estas bastardo kun miksaĵo el multegaj diversaj dispozicioj. Kiel jam supre aludite la koncepton « raso » oni povas vastigi laŭ kiom oni konjektas tion praktika. Koncerne al la homa raso estas grupo de individuoj kun kelkaj (se oni interkonsentus, nur unu aŭ malmultaj) karakterizaj, heredaj dispozicioj. Oni tiel povus paroli pri bluokula raso kaj brunokula raso aŭ – se oni volus – pri rasoj laŭ la diversaj sangotipoj. [...] Sed necesas do, uzante la vorton raso, ĉiam konscii, ke temas pri artefarita koncepto, al kiu oni ne asignu absolutajn validojn kiel pura k.s.


Paul Neergaard, el Scienco kaj pseŭdoscienco, pri heredo kaj raso, 1937

 

Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)

67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris

Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financaĵoj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58

Poŝtkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org

Por renkontiĝi kun SAT-anoj en Parizo, informiĝu ĉe la sidejo de SAT-Amikaro

Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
aŭ al via peranto

Pri teknikaj problemoj sur la paĝo, skribu al paĝo-aranĝulo.

Privata ejo
Danke al spip

fabrikita en esperantio