Marks por ĉiuj (13) Necesas novaj mastroj (traduko el parolo)
MARKS
------------POR
--------------------ĈIUJ
Karlo Marks
Necesas novaj mastroj
Estas granda fakto, kiu por tiu ĉi 19-a jarcento nia estas tipa, fakto kiun neniu partio kuraĝas nei. Sur unu flanko industriaj kaj sciencaj fortoj viviĝis, pri kiuj neniu epoko de la pli frua homa historio iam havis antaŭsenton. Sur la alia flanko estas disfalaj simptomoj, kiuj tre superas iujn terurojn raportitajn el la lasta tempo de la romia imperio.
En niaj tagoj ŝajne ĉiu aĵo gravediĝas kun sia malo. Ni vidas, ke la maŝinaro, kiu estas dotita per la mirinda forto, malpliigi kaj plifruktigi la homan laboron, kadukigas kaj malsatigas tiun ĝis elĉerpiĝo. La novaj fontoj de l’ riĉo transformiĝas per stranga sorĉa anatemo en fontojn de l’ mizero. La venkoj de la sciencoj ŝajne estas elaĉetitaj per la perdo de karaktero. En tiu grado, en kiu la homaro devigas la naturon, ŝajne la homo de aliaj homoj aŭ de sia propra malico estas subigata. Eĉ la pura lumo de la scienco ŝajne povas lumi nur sur la morna fono de la nescio. Ĉiuj niaj eltrovoj kaj nia tuta progreso ŝajne rezultigas, ke ili ekipas la materiajn fortojn per spirita vivo kaj stultigas la homan vivon en materian forton. Tiu ĉi antagonismo inter la moderna ndustrio kaj la scienco sur unu flanko kaj la moderna mizero kaj la disfalo sur la alia flanko, iu ĉi antagonismo inter la produktivaj fortoj kaj la sciencaj rilatoj de nia epoko estas kvazaŭ mankaptebla, superforta kaj nekontestebla fakto. Kelkaj partioj lamentu pri tio ; kelkaj deziru liberiĝi de la modernaj teknikaj atingaĵoj, por liberiĝi de la modernaj konfliktoj. Aŭ ili imagu al si, ke tia rimarkinda progreso en la industrio bezonas samgrade rimarkindan regreson en la politiko por ĝia kompletigo. Ni je nia parto ne misekkonas la formon de la perfida spirito, kiu sin daŭre montriĝas en ĉiuj ĉi kontraŭdiroj. Ni scias, ke la novaj fortoj de la socio, por povi efiki ĝuste, bezonas nur novajn homojn, kiuj fariĝas ties mastroj – kaj tio estas la aboristoj.
el Karlo Marks, Parolado en la jarsoleno de „People’s Paper“, la 14-an de aprilo en 1856 en Londono, troviĝas en Marx/Engels, verkoj, vl. 12, p. 3-4,
tradukis Hans-Georg Kaiser
La titolon aldonis la tradukinto.
Karl Marx
Neue Meister sind nötig
Es gibt eine große Tatsache, die für dieses unser 19. Jahrhundert bezeichnend ist, eine Tatsache, die keine Partei zu leugnen wagt. Auf der einen Seite sind industrielle und wissenschaftliche Kräfte zum Leben erwacht, von der keine Epoche der früheren menschlichen Geschichte je eine Ahnung hatte. Auf der anderen Seite gibt es Verfallssymptome, welche die aus der letzten Zeit des Römischen Reiches berichteten Schrecken bei weitem in den Schatten stellen. In unsern Tagen scheint jedes Ding mit seinem Gegenteil schwanger zu gehen. Wir sehen, dass die Maschinerie, die mit der wundervollen Kraft begabt ist, die menschliche Arbeit zu verringern und fruchtbarer zu
machen, sie verkümmern läßt und bis zu Erschöpfung auszehrt. Die neuen Quellen des Reichtums verwandeln sich durch einen seltsamen Zauberbann zu Quellen der Not. Die Siege der Wissenschaft scheinen erkauft durch Verlust an Charakter. In dem Maße, wie die Menschheit die Natur bezwingt, scheint der Mensch durch andre Menschen oder durch seine
eigene Niedertracht unterjocht zu werden. Selbst das reine Licht der Wissenschaft scheint nur auf dem dunklen Hintergrund der Unwissenheit leuchten zu können. All unser Erfinden und unser ganzer Fortschritt scheinen darauf hinauszulaufen, dass sie materielle Kräfte mit geistigem Leben ausstatten und das menschliche Leben zu einer materiellen Kraft
verdummen. Dieser Antagonismus zwischen moderner Industrie und Wissenschaft auf der einen Seite und modernem Elend und Verfall auf der andern Seite, dieser Antagonismus zwischen den Produktivkräften und den gesellschaftlichen Beziehungen unserer Epoche ist eine handgreifliche, überwältigende und unbestreitbare Tatsache. Einige Parteien mögen darüber wehklagen ; andere mögen wünschen, die modernen technischen Errungenschaften loszuwerden, um die modernen Konflikte loszuwerden. Oder sie mögen sich einbilden, dass ein so bemerkenswerter Fortschritt in der Industrie eines ebenso bemerkenswerten Rückschrittes in der Politik zu seiner Vervollständigung bedarf. Wir für unsern Teil verkennen nicht die Gestalt des arglistigen Geistes, der sich fortwährend in all diesen Widersprüchen offenbart. Wir wissen, dass die neuen Kräfte der Gesellschaft, um richtig zur Wirkung zu kommen, nur neuer Menschen bedürfen, die ihrer Meister werden – und das sind die Arbeiter.
aus K.Marx, Rede auf der Jahresfeier des „People’s Paper“ am 14. April 1856 in London, in : Marx/Engels, Werke, Bd. 12, S. 3-4
Marks por ĉiuj (01) La unua antaŭkondiĉo de ĉiu homa ekzisto
