Francisko SZILÁGYI : Diogenes

Francisko SZILÁGYI
Diogenes

el Dekdu poetoj, paĝoj 101-102

Dum pluva tag’, en nokto laca,
En urba strat’, sur kota kamp’
Mi vagas solserĉanto paca,
En mia mano tremas lamp’.
La lampo tremas, lum’ balbutas,
Jen homon serĉas la solul’,
Sed sen respondo. Ŝvito gutas,
La koron maĉas vana brul’.

La koron maĉas vanaj bruloj,
Hirudoj suĉas, rampas gnom’,
Vulturoj, ratoj. Mort-ululoj,
Nenie ja respondas hom’.
Kultur’ cindriĝas en malamo,
La mondon minas verma bor’
Kaj sure ruĝas flua flamo
En nokta hor’. Kaj besta plor’.

En pluva mond’, en nokto laca
Kun seka lang’, en lasta ramp’
Mi homon vokas, homo paca.
Ventfajfo. Mortas nun la lamp’.
Malhelo, min rikano mokas,
Atakas gnom’ kun sanga hund’ ;
Mi hurlas beste kaj sufokas
Kaj eĥas min la vunda mond’.

Hans-Georg Kaiser
Francisko SZILÁGYI kaj ties poemo Diogenes

Li estas ne sufiĉe atentata verkisto, almenaŭ oni konas liajn rakontojn, kiuj estas plej ofte brilaj, neforgeseble estas por mi la rakonto pri la flamsalamandro...la egoista burĝo, kiu pensas nur pri si mem kaj supozas, ke li estas la mezpunkto de la universo... aŭ tiu pri la amuza Ripsrops, jen moderna mensogorakonto, kiu povus esti fluinta el la plumo de Munkhaŭseno.

Ke ’hirudo’ kiel vorto efektive ekzistas, plifortigas min en mia pensado, ke la verkisto intence sendas nin al "malĝustaj spuroj" en tiu poemo. (Mi pensis unuamomente, ke tio estas tajperaro, do ’hirundo’) . "Atakas gnom’ kun sanga hund", ĉu tio ne povus esti Diogeno mem ? Li havas ja la kromnomon "La hundo" kaj hundo(j)n kiel akompananto(j)n, kiel oni ekscias en anekdotoj kaj bildoj pri li. (Kiel Sokrato, tiel ankaŭ Diogeno mem verkis eĉ ne linion, kaj tamen li estas fama filozofo, viro kiu vivas en siaj legendoj plu, tiel, kiel ankaŭ Jesuo Kristo, la ŝajne "softa" korfrato de Diogeno, kiu kolere pelis la monŝanĝistojn el la templo. Ankaŭ Diogeno havis la "dian" koleron en si, li pisis eĉ laŭdire al la muroj de la domoj de la riĉuloj, en kiuj li manĝis poste pro invitoj. Li ja agis kiel vera fiera hundo ! Kompreneble li ne havis loĝejon, tiel, kiel Jesuo, ili estis ambaŭ senhejmuloj. Sokrato ja havis hejmon, sed ankaŭ kvereleman edzinon, tial li prefere migris tra la urbo por ribeligi la junularon de Ateno kontraŭ la registaro, kio kondukis al lia "laŭ-Jesuo-morto" kvankam ne je kruco, tamen al pun-kaliko kun veneno, kies enhavon li devis gluti "libervole"... ĉar oni kondamnis lin en proceso je tio. Kaj spite al la brutalaj vivfinoj ili ĉiuj estas plu ege vivantaj, ankoraŭ nun, ĉu ne miraklo :) ? Sed por mi tio tute ne estas miraklo, ili estas tre vivantaj, ĉar ili portas la eĥon de la vundita mondo en si. Tial do ! La mitaj figuroj helpas al ni plu kompreni la mondon pli bone, Francisko SZILÁGYI bone komprenis tion...

Cetere, ankaŭ mi sufiĉe ofte sentas min tute sola, kion fari ? Tio estas ŝajne mia sorto esti soleca vokanto en la tielnomata dezerto... eĥo de la vundita kaj de aliaj mondoj, kion ni (mia edzino kaj mi) pruvas per niaj Traven-tradukoj. Se mi ne estus eĥo de la vundita mondo, mi vere nur estus orgojla Esperanto-klaŭno, kiu celas malkaran aplaŭdon per kelkaj aĉaj artifikaj ŝercoj en la interreto, tiel kiel siamaniere la helpisto de la magiisto en rakonto "Aŭtuno" de Endre Toth, kiu scias apenaŭ ion, kiu povas preskaŭ nenion, kiu simple fordormas sian vivon kaj iel eĉ kontentas pri tio.

Mi, kiel kelkaj el miaj legantoj certe scias, estas adepto de la granda Diogeno, la unua anarkiisto kaj mondocivitano de la monda historio, kiu famiĝis kiel atakema "hundo" kun migrobastono, sed kiu en vero estis kosmopolito kaj sin nomis eĉ tiel. Do, antaŭulo de L.L. Zamenhof. Jam Diogeno fajfis pri la ridinda naciismo, kiu tiom venenas la korojn de la ankoraŭ-ne-homoj.

PS :
http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Poezio/dekdu/

LIGOJ
Diogeno en Vikipedio
Diogeno kaj Aleksandro (Kabe, anekdoto)
Diogeno nun H.-G. Kaiser
Intervjuo kun Diogeno H.-G. Kaiser
La kun-kaj malkunmetebla barelo de Diogeno
Diogeno (Szilagyi, rimpoemo)
Pri kosmopolitismo H.-G Kaiser