KAJ "CHÁVEZ" VENIS. Kaj la lumo fari ?is. Kun anta ?nomo Hugo, la Chávez, pri kiu temas, estis elektita prezidanto de la Respubliko Venez ?elo. Unu el liaj unuaj deloki ?oj estis, en 1999, al Saimadoyi, la ĉefurbeto de la indi ?enoj barioj. Oni trovi ?as tie en la Sierra de Perijá (?tato de Zulia), en la ekstrema okcidento de la lando. Ne tre malproksime de la lago de Marakajbo, arbaro de borturoj sur maro de petrolo (la petrolo ?prucis tie unuafoje en 1922). Proksime anka ? de la kolombia landlimo. En la soiacas, siaj teraj lo ?ejoj kovritaj de palmoj, la indi ?enoj mizere vivetas tie. Kaj do, "Chávez" aperis. "Ni ne havis lumon, ni vivis en mallumo. Li diris : « Mi sendos al vi elektron. »"
La prezidanto plenumis sian parolon, ?i estas tie (kaj en ĉiuj vila ?etoj ĉirka ?e). Same kiel granda kovrita korbopilka tereno, la cancha, kuracejo, nova lernejo konstruata, stipendioj destinitaj al la studentoj, kamioneto por malenklavigi la komunumon. Ĉio ĉi liverita, pagita de la bolivara registaro. Kiel la bovaro de la najbara komunumo, Bachichira. La tribestro de Saimadoyi kaj de ties sepcent animoj, Hector Okbo Asokma, ne ka ?as sian dankemon : "Tiu Chávez rigardis nin, la aferoj ?an ?i ?is. Ni multe amas lin." Jes, sed...
Kompatinda "Chávez" ! oni emus skribi... Ĉiufoje kiam li solvas problemon, aperas alia problemo. En helikoptero li alteri ?is en 1999 en Saimadoyi. Do, li ne vidis la ?oseon. Tervojo. Nu, io kiu iel servas kiel tia. Kiam oni venas de Machiques, la plej proksima urbo - proksimume 80 kilometroj -, jen kio povas okazi. Unue oni devas premi sin dek-sesope en rustico - veturilo granda kiel Espace Renault - jam plen ?topita de sakoj, de pelvoj, de korboj, de ĉiaspeca fatraso, de vicradoj kaj de instrumentokesto. Due, trovi pozicion ta ?gan por eviti krampfojn. Trie, malstreĉi ?i. Äœis kiam la bremsoj paneas meze de aparte kruta deklivo... La rustico kun freneza rapido fendas profundan ?lim-marĉeton ĉe la malsupro de la deklivo, feliĉe sen akcidento, ĉiu voja ?antoj profitas la ?pruca ?ojn enirantajn tra la flankaj fenestroj, tute malfermitaj pro la horora varmego.
Pluveturi post riparo farita surloke en "certa tempo". Alveni al la unua rio. Sur la montopinto estis pluvinte. La akvo grumblas, dever ?i ?as kaj elbordi ?as, necesas iri returne, maleblas pasi tra la travadejo. Konsidere al la katastrofo de unu estingita okulo, pasa ?ero sin allasas : "Ĉiufoje la samo, oni povas nenion anta ?vidi, nenion plani."
En la alia direkto, de Saimadoyi al Machiques, sama problemo, kompreneble. Se la fulmotondro furiozas, nenio plu cirkulas. Kelkfoje enpinĉite inter du rios, la voja ?antoj devas pasigi la nokton surloke, oferataj al la kuloj de la arbaro. Sola ebla transitvojo, dum "certa tempo", la kruta montaro. Piede, klinite sub la pezo de la ?ar ?oj kaj de la infanetoj, tra malver ?ajna pado : "En ur ?aj momentoj, kiam necesas transporti malsanulon al hospitalo, tio ege malfaciligas la vivon", suspiras Alvaro Akondakai Konta, kvieta indi ?eno kun malrapida elparolo. Aliaj montri ?as malpli akordi ?emaj : "Kaj la nacia registaro, kiu elspezas milionojn kaj milionojn da bolivaroj ! Por kio ? Ni postulas veran ?oseon, kun pontoj !"
ĈAR ĈI TIE, ONI POSTULAS. Rimarkinda popolo ! Tre konata en Hispanio, tempe de la conquista kaj de tio kio sekvis. Tiutempe oni nomis ilin "Motillones". Bravegaj, fieregaj, ili rezistadis. Per lancoj, per sagopafoj. Ilia reputacio atingis ?is Madrido kaj Sevilo, kie oni kantetis : "Los Indios Motillones ! / Te cortaron los cojones" - "La indianoj Motillones / Fortranĉis viajn kojonojn".
Eĉ la Respubliko ne finvenkis ilin. Ĝi havis nur malestimon por tiuj "sova ?uloj". Dum tre longa tempo, mortigi indianon konsistigis apena ? delikton. Iujn per plumbo, aliajn per sagoj... La barioj estis unu el la lastaj pralo ?anto-grupoj kiuj lasis sin alproksimigi de kapucenaj misiistoj kaj de la "civilizacio". Ili desupris de la montaro, akceptis la kontakton kun la kreoloj [1] kaj grupi ?is en vila ?etoj nur en la 1960-aj jaroj, ne anta ?e.
KOMUNUMA LABORO, batalpretigo. Socialisto anta ? la epoko, la indi ?eno agas kolektive. La viroj eniras la kamioneton "de Chávez" kaj en tiun de la pastro - a ? jes, ekzistas ĉi tie hispana padre. Li vivas kun la barioj de tridek-du jaroj. Ne revolucia, sed dediĉema. En la direkto de la rio Ogdavia. Tiu, frenezi ?inta pro la pluvegoj, li izolas Saimadoyi. Ĉar Karakaso ne movi ?as, ĉar la guberniestro ne... Pardonu ? La guberniestro de Zulia ? Ba... Neniu konas lian nomon. [2] Oni scias svage ke li estis kandidato de la opozicio al prezidanteco, en decembro 2006. Li volis anstata ?i "nian comandante Chávez", "sed pri la indi ?enoj li fajfas ; li neniam faris ion por ni".
En la akvo ?is la zono. Motorsegilo atakas la fratrason dis ?etitan de la elementoj, kiu baras la liton kaj altigas la akvon, ?uste supre de la travadejo. Ĉiu faras kion li havas por fari, bone organizita tribeto. Faligi arbon, poste du. Anheli sub ?tonoj pli grandaj ol oni estas mem. Pu ?i, tiri, ?viti, elĉerpi ?i, spiri kelkajn minutojn, reataki. Tago da elĉerpiga laborego por konstrui bara ?on. Deturni la fluon. Repavimi la travadejon per roka ?oj kaj ?tonoj. La unua kamioneto lanĉi ?as kaj pasas sub la apla ?doj. La ?oseo estas denove malfermita. Por kiom da tempo ?
Barioj, pemonoj, varaoj, karinjoj, ĉajmasoj, jarabanoj, kuripakoj, jukpaoj, vajuuoj, hotisoj, jivisoj... Tridek-kvin pralo ?antaj popoloj, proksimume kvincent tridek-kvin mil homoj (2,1 % de la lo ?antaro) se kredi la recenzon de 2001, vivas en la plej nealireblaj kaj malplej prilo ?ataj regionoj de la lando. Ili ĉiuj dividas komunan ofendon : ?is fino de la 1990-aj jaroj, koncerne la indi ?enojn, Venez ?elo posedis la plej postrestintan re ?imon de la tuta kontinento.
Alvenis la prezidanto Chávez, elektita fine de 1998. Prenante sur sin la hereda ?on de sia avino, el la tribo pumeo, li fari ?is la plej arda defendanto de tiu popoleto. En 1998, tiam kandidato, li faris la "promeson likvidi la historian ?uldon" de la ?tato rilate ?in. Kunvokante Konstitucian Asembleon en 1999, la nova bolivara elito malfermas kolektivan agospacon. [3] Certe, de la asimilitaj vajuuoj de la urbaj centroj ?is la janomanioj de la amazona ?angalo, sen kontakto kun la resto de la socio, la indianoj havas tre diversajn integri ?-nivelojn. Iliaj organizoj, relative junaj, izolitaj de la aliaj sociaj sektoroj, suferas disparti ?ojn. Iuj, ĉefe tiuj de la vajuuoj, kiuj vivas en Marakajbo, estas ligitaj kun la tradiciaj partioj (ĉefe Demokratia Agado). Okazas kvaza ? flirtado...
Venez ?elo havas neniom de Ek ?adoro nek de Bolivio, kie potencaj indi ?enaj movadoj regule skuis la politikan vivon. "Ĉi tie, la spaco estis malfermita fare de la kreoloj, ne pro ilia premo, notas, en Marakajbo, la sociologo kaj antropologo Daniel Castro. Tamen, la rekonstruado de la lando komencita de Chávez vekis ĉe ili malnovajn atendojn koncerne la rehavigon de teroj, defendon de ilia vivmaniero..." La fakto ke oni invitas ilin partopreni en la redaktadon de la konstitucio kreas dinamikon ĉe la indianoj. La 17-an kaj 18-an de julio 1999, la sescent delegitoj de la Indi ?ena Nacia Konsilio de Venez ?elo (Conive) elektas siajn reprezentantojn por la Konstitucia Asembleo. Tiuj ali ?as al la cent dudek-ok kreolaj delegitoj, kun konkretaj proponoj ellaboritaj de la bazo. Nun temas pri adoptigi ilin.
La plej grava rezistado venas de la ekonomiaj sektoroj interesitaj de la ekspluatado de la naturresursoj kaj, servante al ili kiel amplifilo, de ĉiuj komunikiloj. Unuvorte, de la opozicio. Ĉe la "ĉavisma" flanko, la komisiono pri sekureco kaj defendo, konsistanta el eksaj oficiroj, denuncas eblan atencon al la suvereneco kaj al la integreco de la nacio. Anka ? tiu disvastigata de la eldona kaj televida ?oro. Fine, la 3-an de novembro, la teksto "Rajtoj de la Indi ?enaj Popoloj" estas aprobita. Ĝi fari ?as la matrico de la ĉapitro 8 de la Bolivara Konstitucio, ratifita la 15-an de decembro, per referendumo, per 71 % de la venez ?elanoj (60 % de partopreno). Pri indi ?enaj rajtoj, ?i estas la plej progresema konstitucio de tuta Ameriko. La paternalismajn praktikojn (en plej bona kazo) anstata ?as politiko de agnosko kaj de partopreno (vidu sube "Novaj rajtoj").
Tucupita, morna vila ?o. Ĉi tie fini ?as la ?oseo anta ? la granda delto Amakuro tra kiu la Orinoko enfluas Atlantikon, en la nordorienta parto de la lando. Giganta labirinto de caños - kanaloj - trastrias la ?angalon kaj la mangrovojn, en teritorio de la varaoj. Nimfeoj kaj aliaj akvoplantoj drivas malrapide la ? la akvofluo. Nokti ?as, ili malaperas iom post iom. La birdoj eksilentis. Meze de la rivero, kun motorgrumblado, la pirogo rapidegas tra la mallumo.
Bukedeto de palaj lumoj : Guarakajara de la Horqueta. El ?ipi ?ejo desegni ?as ĉe la piedo de ĉiu palafito - surfosta budo. Nenia muro. Longa tegmento el palmoj de temiche deklivas ĉe la flankoj. Proksime, elektrigilo susuras senintermite. Juna varao de Tucipita, José Gregorio Aramillo, ridetas : "Ĉiuj komunumoj devas havi elektron, diris la prezidanto. Telefonon anka ? (li fingromontras iun, metitan sur bretaron). La homoj komencas telefoni de unu flanko al alia. Danke al tiu registaro okazis multaj ?an ?oj. Sed ni restas varaoj : necesas konservi la lingvon kaj la vivmanieron." Terura defio. Side sur la planko el trunkoj de palmoj manaca dudeko da hipnotizitaj indi ?enoj kontemplas televidilon ligitan kun DVD-legilo. Surekrane, fadenkalsonetoj kaj mini-mamzonetoj, la kantistinoj de la ek ?adora grupo Caramelos calientes ("varmegaj karameloj") ludas volupte per koksoj kaj mamoj.
PROKSIMUME KVINCENT lo ?antoj en Guarakajara. Metioj, la eta plantejo - la conuco -, ĉasado kaj fi ?kaptado. Origine la varaoj - la "pirogomastroj" - nomadis. De kelkaj jaroj ili malnomadi ?as. La kalabasoj cedis la lokon al plastaj pelvoj, la arkoj al fusiloj. La lokaj resursoj elĉerpi ?as, kio sekvigas subnutri ?on. Iuj dependas de salajro - pro kio la televidiloj -, dungitoj ĉe lernejo, ĉe kuracejo. Aliaj de nenio. "Ne ekzistas laboro, oni ne helpas nin." Nova vivmaniero perfekte integrita. Samtempe disertante pri la arbaro, la rivero, la naturo, la medio, oni ?etas en la akvon, piede de la lo ?ejo, ruba ?ojn, plastajn ujojn, sakojn kaj plastbotelojn... Na ?za kloako.
Tamen la delto ne estas forlasita al sia trista sorto. "Multaj ekster ?elaj motoroj estis donacitaj de la registaro, kio faciligas la transporton de unu loko al alia", konstatas varao. Starigitaj en 2006 por ebligi al la lo ?antaro esprimi siajn bezonojn, transigi ilin al la kompetentaj a ?toritatoj kaj por mastrumi mem la bu ?etojn, la komunumaj konsilantaroj ricevis kreditojn. Ĉu ĉi tie ? Deserios Silva lanĉas rideton kiel respondon. "Ni elektis nian kaj ni estas la respondeculo. Tio estas nova, tio estas bona. Sed mi ne studis, mi ne scias redakti projekton." Kaj, la ?? ajne, okazas nenio.
Nur ?ajne. Kunordigantino de la ministrejo de la popola potenco kaj de la socia disvolvado (Minpares), Maria Chavy traveturas en ?a ?mgarbo la kvar minicipios de la delto - Tucupita, Casa Coíma, Antonio Díaz kaj Pedernales. Åœi havas la taskon formi kaj fortigi la lokajn instituciojn. Sukcese : tra siaj komunumaj konsilantaroj, la dek-na ? komplete indi ?enaj komunumoj de la municipio Pedernales povis disvolvi siajn socie produktivajn projektojn - fi ?kaptado, kulturo, metio. Kun ombraj zonoj, kiel en Guarakajara. "La varaoj estas jam de naturo organizitaj. Sed ili havas parolan kulturon. Nia rolo estas instrui al ili komuniki kun la institucioj kaj prepari tiujn doni al ili respondon." Tasko giganta. Tiom da akumulitaj malfruoj, kaj de tiom da jaroj. Kaj tiom da obstakloj, malgra ? la videbla politika volo de la registaro. "En multaj cirkonstancoj ni stumblas sur la politiqueros [politikistoj], kiuj enkonduki ?as en la komunumojn kaj tie kripligas la projektojn. En aliaj kazoj, malfeliĉe, la resursojn profitas nur kelkaj uloj..."
Ĉesigi la mitojn. "La fakto esti indi ?eno ne implicas esti perfekta, ridetas Castro. Korupto kaj konfliktoj ekzistas anka ? en tiu universo." Tiel, en la delto, en La Culebrita. La rivero kaj la pirogoj. La palafitos. La projektoj de la komunuma konsilantaro, realigataj : dek boatoj kaj retoj por relanĉi la metian fi ?kaptadon, kreditoj por konstrui latrinojn indajn je tiu nomo. Elektro (kaj Chávez venis...). La elektro, ?uste : elektrigilo funkcianta dudek-kvar horojn ĉiutage, kiun provizas per dizeloleo, senpage, subvenciate de la registaro, la urbodomo de la municipio. Krom ke...
Krom ke la plantero - varao respondeca pri la instala ?o - estas fripono. "Li funkciigas la elektrigilon nur je la 16-a horo kaj haltigas ?in je la 22-a, ĉar li asertas ke funkciigi ?in pli longe difektus ?in. Kaj, por tiuj kelkaj horoj, li pagigas al ni la dizeloleon..." Kien pasas la resto de la brula ?o ? La akva labirinto de la delto ta ?gas por kontrabando. Ne tre malproksime, en la maro, la insuloj Trinidado-kaj-Tobago aprezas la malmultekostan dizeloleon. En La Culebrita oni da ?re estas same malriĉa. La magraj produktoj de la metio servas nun por pagi la elektron...
Ĉiuspecaj kontra ?diroj. La komunumaj konsilantaroj kreas kelkajn problemojn. [4] Ĉe la barisoj, strukturitaj en sufiĉe vertikala demokratio, ili respondas al la praaj organizoj, ili integras sin nature. Aliloke, kiel ĉe la varaoj a ? la jupaoj, la tradiciaj a ?toritatoj - tribestro, konsilio de pleja ?uloj, ?amano -, vidas ?aluze tiujn elektitajn novajn respondeculojn. Ili perdas iom da sia a ?toritato. Aperas disparti ?oj. La indi ?enoj de Merido lasas sin timigi fare de politikistoj ligitaj kun la tradiciaj partioj, kiuj konservas ankora ? lokan povon en certaj kazoj.
Cetere la konceptoj pri mono kaj pri tempo de la kreoloj kaj de la indi ?enaj komunumoj profunde disas. Por tiuj, la nocio de "investo" apena ? ekzistas. "Kio igas sukcesi la komunumajn konsilantarojn en la lando, komentas Castro, estas ke ili estas prizorgitaj de la popola organizo. La situacio estas pli kompleksa ĉe la indianoj. Tamen, tiuj komprenas tre bone kio okazas, kaj ili provas transformi tion la ? sia vizio. Tio estas multe pli malrapida ol en la resto de la lando, sed tio komencas funkcii."
REVENE ĈE LA BARIOJ. Kontentigitaj. "La anta ?aj registaroj faris nenion. Ni havas problemojn, sed ĉe Chávez oni helpas nin, pro tio ni dankas lin." Sed anka ? en agitado kaj malkontento. Imagu... La le ?o pri markado de la indi ?enaj teroj estis aprobita la 12-an de januaro 2001. Ni estas en 2007. Kiel disponite en la tekstoj, la indi ?enoj faris la limigadon de sia teritorio. Fine de longaj diskutoj kun la pleja ?uloj kaj la tribestroj, la instruistoj de la etaj lernejoj, la kamparanoj, ili markis la montarojn kie hejmis la anta ?uloj, la sanktejojn, la nutra ?ajn zonojn. Ĉio pretas. Ili eĉ gardis sin a ?skulti tiujn kiuj, pu ?ante ilin al tropostulo - kreolaj "ekologiistoj" nomantaj sin anar ?iistoj -, kiuj sugestis al ili ke "iam", la regiono lo ?ata de la barioj entenis ĉiujn terojn ?is Marakajbo. "De la limzono, Río de Oro, ?is río Santa rosa, du mil hektaroj, jen kion ni postulas kiel barioj." Nenion pli, nenion malpli.
La 12-an de oktobro 2006, la a ?toritatoj promesis al ili la titolon de kolektiva proprieto. "Kaj de tiam, plu nenio ! Ĉio ĉesis." Kio okazas ? Neniu scias. Iuj sugestas ke, ĉar la lo ?-denseco de la cedita teritorio estas tre malalta (proksimume mil sescent homoj), transdoni al ili tiun titolon signifus krei latifundion. [5] Aliaj elvokas la inerton kaj neefikecon de la oficistoj. Oni parolas anka ? pri la armitaj fortoj, maltrankvilaj vidi la bariojn akiri tiom da a ?tonomeco en limzono kun Kolombio - aparte tikla rilate la sekurecon de la lando. Oni elvokas anka ? la grandajn terproprietulojn. Sed ĉefe, la maltrankvilo havas nomon : minej-entreprenoj. Tiuj havas evidentajn kialojn por provi malhelpi la markadon.
La le ?o diras klare ke, post kiam la indi ?enoj posedas sian teritorion, necesas peti ilian opinion pri la ebla ekspluatado de ?iaj resursoj. En lasta analizo estas ili kiuj decidos. Konsiderinda progreso. Anta ?e - "anta ? nia prezidanto Chávez", kiel oni diras ĉi tie -, amasigante profitojn senimpostajn kaj sen ajna devigo por mediprotektado, la minejkompanioj povis ruinigi riverojn kaj arbarojn. Ne mankis kelkfoje perfortaj konfliktoj inter indi ?enoj kaj polico, nacia gvardio a ? armeo.
La precipaj indi ?enaj ?tatoj de la lando (Amazonio, Bolívar kaj Zulia) posedas konsiderindajn kaj strategiajn rezervojn : uranion, oron, valorajn metalojn, karbon. Kaj la barioj scias tion de ĉiam : se la politikistoj kaj la terratenientes (teraj proprietuloj) interesi ?as pri la Sierra de Perijá, kreskos bankbiletoj anstata ? arboj, komencos la granda detruado. Ne nur por ili. La sierra provizas je akvo la urbon Marakajbo, kiu ofte kaj kruele malhavas ?in.
Sub la anta ?aj prezidantecoj, dum minejoj estis jam malfermitaj en la nordo de Zulia - ?tato kie vivas la vajuuoj, la barioj kaj la jukpasoj. Åœtataj institucioj ligitaj kun la multnaciaj konzernoj, la Korporacio de Disvolvado de la Regiono Zulia (Corpozulia) kaj ?ia filio Carbozulia kampanjas, eĉ ene de la potenco mem, per multe da mono, por etendi la aktivecon. De du jaroj okazas surda batalo. La minejoj dungas sep mil laboristojn - ekspluatado, transporto, eksportado. Tre multaj vajuuoj estas dungitaj tie. "Etnoj kiuj ne defendas la teritorion, koleras kun malserena viza ?o, kun kolerbrilaj okuloj, indi ?enino de Karañakal, en la Sierra de Perijá. Venas iu ajn kiu donas al ili monon, kaj ili vendas sin. Sed la bario ne estas tia."
EN SAIMADOYI, en 1999, la prezidanto asertis ke la karbo ne elteri ?os se tio dama ?us la medion. Tamen, la malfruo de la markado okazigis strangajn evoluojn. La pravajn zorgojn de la indi ?enoj anstata ?is la voĉo de la "ekologiistoj" kiuj organizas kampanjon kontra ? Chávez, traktata kiel "prokonsulo de la imperio" aliancita kun la transnaciaj konzernoj. Malmultaj, sed disponante pri granda komunikila povo danke al Interreto, tiuj grupoj - inter kiuj Homo kaj Natura - ?uis, eksterlande, la disvastigon en multaj progresemaj retejoj, sed anka ? en retpa ?oj financataj de la Fonda ?o Rockefeller. "Uloj kiuj parolas anstata ? la indi ?enoj, komentas Castro, por defendi siajn proprajn interesojn. Kiam ili vizitas la indi ?enojn, ili ne diras tion. Ili diras kelkfoje eĉ la malon, a ? plurajn aferojn samtempe..."
Pere de la ?tata televido ViveTV, Venez ?elo eksciis la jenon : la ekologiistoj ne estas la proparolantoj de la indi ?enoj, kaj tiuj havas voĉon. Anka ? per tiu televido la barioj povis esprimi siajn zorgojn. Kaj ili estis a ?skultataj. La 21-an de marto, la ? ordono de la prezidanto, la ministrino pri medio Yubiri Ortega de Carrizalez anoncis ke ?i malpermesas la malfermon de novaj karbominejoj en Zulia kaj la grandigon de jam ekzistantaj ekspluatejoj. Pensante pri longa da ?ro, la registaro planas malsaman disvolvostrategion : kampkulturo, bredado kaj turismo.
En indiana lando, la realigoj multobli ?as : markado de teroj en la ?tatoj Anzoátegui kaj Monagas ; transdono de ambulanco ?ipoj en Amazonio, Bolívar kaj Apure ; instalado de sunpaneloj en kelkaj komunumoj de Apure, por tie produkti elektron ; disdonado de nutra ?oj en la delto Amacuro... Kelkfoje senorda, la revolucio ne hezitis krei organismojn : Regiona Instituto pri Indi ?enaj Aferoj (dependa de la guberniestroj), Regiona Divizio de la Indi ?enaj Aferoj (minstrejo pri edukado), "misioj" Gaicaipuro (socialaj politikoj destinitaj al la indi ?enoj), Robinsón (alfabetigo), Rivas (sekundaraj studoj), Barrio Adentro (sano) ktp. Tiom ke la koncernatoj fine perdi ?as en ili, kiel la tribestro de Karañakal : "Iun tagon alvenas oficisto, sekvatage alia, poste ankora ? alia, kaj oni komprenas nenion..."
En 2006, por solvi tiun situacion, krei ?is la Ministrejo pri Popola Potenco por la Indi ?enaj Popoloj, kun indiana ministrino, Nicia Maldonado. Al tiu strukturo, kaj lige kun ?i, aldoni ?as la nomumado de kunordigantoj devenaj de la komunumoj. Certe, la malfaciloj restas. Sed, rimarkigas Castro, "oni devas distingi la politikan diskurson kaj tion kio okazas en la realo. Ne ĉar tio estas kontra ?dira, sed ĉar tio sidas en malsamaj tempoj. Surloke, la sukceso estas nepre malrapida. Sed almena ? oni scias en kiun direkton ni iras."
Maurice kaj Alexis LEMOINE.
Novaj rajtoj
La ?tato - "multetna, plurkultura kaj multlingva" - agnoskas la rajtojn de la indi ?enoj pri la praulaj teroj okupataj tradicie. Äœi devos marki ilin kaj garantii la rajton je ilia kolektiva proprieto (art. 119).
Ĝi kondiĉas la uzadon de la naturresursoj je anta ?a informado kaj konsultado de la komunumoj (art. 120).
Äœi garantias la rajton je edukado propra al ili kaj je plurkultura kaj dulingva edukad-re ?imo (art. 121).
Äœi malpermesas patentigi la indi ?enajn genetikajn resursojn same kiel la intelektan proprieton rilate al iliaj scioj pri la biodiverseco (art. 124).
Ĝi rezervas tri postenojn al la indi ?enoj ĉe la Nacia Asembleo kaj donas al ili anka ? se ?ojn en la urbaj kaj regionaj asembleoj de la regionoj en kiuj ili lo ?as (art. 125).
Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)
67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris
Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58
Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org
Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro
Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto
Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.