La unua parto (2006) estas ia anta ?parolo por la reeldono de "Por senpageco" (1995), kiu konsistigas la duan parton.
Notinda estas ke tia libro estas aĉetebla libroforme, kaj senpage disdonita en la reto ( http://www.lyber-eclat.net/ ).
**********************
Krizo de homa tempo
En la Manuskriptoj de 1857-1858 tiel nomataj “Grundrisse†, oni legas sub la plumo de Karlo Markso tiun fascinan teorion : “Ju pli disvolvi ?as la granda industrio, des malpli la kreo de realo riĉo dependas de la labortempo kaj de la laborkvanto uzita, ol de la potenco de la agentoj movitaj dum la labortempo†. Meze de la 19-a jarcento, la industrikapitalo ankora ? tute ne estis ?eneraliginta la kapitalistan ekspluaton de la homa aktiveco per la varigo de la tempo. Kaj jam Markso vidis ekaperintan novan krizon. La disvolvi ?o de la me ?anikigo kaj de la produktiveco permesas imagi butonpreman produktadon, en kiu la ma ?ino plenumas la ĉefan parton de la taskoj. La homa labortempo necesa por produktado i ?as pli kaj pli malgranda. Tio ne signifas tamen, ke la homo estas destinata por neniofarado : “Tiu potenco†, indikas Markso, “havas neniun rilaton kun la labortempo tuje uzita, por produkti ?in, sed ja pli dependas de la ?enerala scienca kaj teknika grado. La homo /.../ kondutas kiel kontrolisto kaj regulisto de la produktada procezo mem.†La entuta nivelo de civilizacio disvolvita de la homaro i ?as la ĉefa faktoro de produktado de a ?toj, kaseroloj kaj puloveroj. Alidire, la homoj povas dediĉi sin preska ? ekskluzive al civilizacia disvolvi ?o, la ? ?iaj flankoj de scikapablo kaj de simbolo, kaj lasi la ma ?inojn zorgi pri ?ia transformo en materiajn riĉojn. “En tiu mutacio, nek la tuja laboro farita de la homo mem, nek ?ia labortempo aperas kiel la granda fundamenta kolono de la produktado kaj de la riĉo, sed la alproprigo de ?ia produktiva forto ?enerala, ?ia kompreno kaj ?ia superregado de la naturo.†La homo ne plu estas me ?anismero de la produktado. ?i ne plu estas momenta anstata ?anto de la ma ?ino. ?ia funkcio tute ne plu estas me ?anika. ?i konsistas de nun el kultivo de ?ia kreivo, produktado de ?ia homeco, ?ia historio, ?ia kulturo, kaj de ĉio, kio diferencigas ?in grade de besto a ? de ma ?ino. ?i konceptas, direktas, kontrolas la me ?anikon : la malo de la ĉenstablo, kiu voras la Charlot-on en la “Modernaj tempoj†. La utilo de la homa individuo en la produktada procezo de a ?toj, kaseroloj kaj puloveroj estas finfine tute lokita en la kapablo, kiun ?i akiris de aliaj kompreni la naturon kaj inteligente agi sur ?in. ?ia agado povas de nun dediĉi sin al kultivado de tio ! “Ekde kiam la laboro en sia tuja formo ĉesis esti la granda fonto de la riĉo, la labortempo necese ĉesis esti ?ia mezuro, kaj sekve, la inter ?an ?a valoro esti la mezuro de la uzvaloro†. Logika, sed kapturna. Hodia ? a ?toj, kaseroloj kaj puloveroj inter ?an ?i ?as pli malpli sur la bazo de la labortempo, kiun oni bezonis en la merkato por produkti ilin, kaj tio mezuras ilian inter ?an ?valoron. Senlabore produktitaj, ili plu havas nek “inter ?an ?valoron†, nek prezon. Ili havas nur sian utilon anta ? nia kapablo ?ui ilin. Senpage. “La trolaboro de la amaso ĉesis esti la kondiĉo de la disvolvi ?o de la ?enerala riĉo, same kiel la nelaboro de iuj ĉesis esti la kondiĉo de la disvolvi ?o de la universalaj povoj de la homa cerbo. Tio signifas la disfalon de la produktado bazita sur la inter ?an ?valoro.†Ni ja konis unuflanke la aristokraton a ? la bur ?on, kiu havas tempon dediĉi sin al ?ojoj, aliflanke amasojn stultigitajn per senkvalitaj labora ?oj, por kiuj sufiĉas minimuma intelekta lernakiro. Kaj fini ?is tio. Sekve, la tuta komerca sistemo disfalas, kaj eki ?as nova vivo : “Estas la libera disvolvi ?o de la individuecoj /.../, al kiu respondas la formado artista, scienca, ktp. de la individuoj dank’al liberigita tempo kaj al rimedoj kreitaj por ĉiuj el ili†. Do jen kion Markso havis en la kapo, kiam li paroladis pri komunismo : imagi ĉiujn el ni dediĉitaj al arto, scienco kaj ?uado de la vivo...
Sklava laboro estas senkosta.
La teksto de Markso havas la markon de iu tempo, kiam la industrio okupis la tutan vidkampon. La novaj kapabloj malfermitaj hodia ? per la komputiko kaj la amaskomunikiloj estas ne imageblaj. La demonstro prisilentas la multegajn teda ?ojn necesaj por la socia vivo, kie la produktivaj profitoj restos mar ?enaj. Ni ne priktraktu tiun racian utopion pli ol necesas. Ni tamen agnosku ke ?i kaptis en kelkaj frazoj la historian kolizion, kiu renversas la rilaton de la homoj al ilia tempo kaj ilia agado. Longtempe, deviga laboro kaj libera agado disdoni ?as ne ene de ĉiu vivo, sed are, la ? la socia klaso al kiu oni apartenas. Estas klasoj destinitaj por direkti la civilizacion : organizado de la potencoj, disvolvo de la konoj, lukso de la plezuroj kaj de la arto, milita kapturno, encenso de la ritoj. Per la forto de la armiloj kaj la potenco de la tradicioj, kiuj firmigas la dispartigon inter venkinto kaj venkito, la regantaj klasoj liberigas sian tempon el la devigo, por dediĉi sin al ?enerala disvolvo de la civilizacio, kies kondiĉo estas ilia ne-laboro. La malvenkintaj popoloj estas kondamnitaj al ĉiama trolaboro. La riĉa civitano el la sklaviganta urbo a ? la feu˘da sinjoro liberigas tiel sian tempon el la laboro, kaj sin rajtigas dediĉi ?in al la libera disvolvi ?o de la individuoj, pri kiu ili proklamas prave la superan dignecon. Tiu dispartigo en tutaj vivoj de la libera tempo kaj de la deviga tempo disdoni ?as sur bazoj preska ? rasaj inter la venkintaj kaj la venkitaj idaroj. La laboro estas la entuta devigo de la subuloj. En la sociaj rilatoj sklavigaj a ? feu˘daj, la labora tempo ne estas varo, kiun oni aĉetas. ?i estas raba ?o, kiun oni disponas. Senpage.
Kun la kapitalismo, la ekspluato de la laboro ne plenumi ?as per la kapto de la laboristo kaj lia persona submeto, sed per komerca cedo de tio, kion Markso nomis la loborforto. Kiel viva kaj pensanta esta ?o, mi disponas agadkapablon, kiun mi povas uzi memrege, sed anka ? vendi al iu, kiu trovas profiton regi ?in. Kiam la estro aĉetas al mi tiun kapablon kontra ? salajro, temas pri varo ankora ? virtuala, kaj kiu enskribi ?os en la realo laborforme. ĉiu komerca riĉa ?o devenas de laboro. ĉiu laboro reali ?as en tempo. La labortempo i ?as tiel la mezuro de ĉiu komerca riĉa ?o. En la epoko de la varo-tempo, la limo, kie esti ?as la emancipo, ?an ?as lokon. ?i ne plu stari ?as sur la persona distingo inter mastro kaj sklavo a ? servutulo, sed disigas la senpagan tempon, kies regadon ni konservas disde la vendita tempo, lokita per la vendago je la dispono de sia aĉetinto. Por regi kaj doni ?ian tutan produktivan forton al la tempo, kiun ?i regas kontra ? salajro, kapitalismo stimulas liberon vendi kaj aĉeti, kaj anka ? rajtan egalecon, kiu igas nin ĉiujn eblaj kontraktantoj. Oni rapide spertas, ke la komerco de la tempo estas artifika, ke la tenanto de la produktadrimedoj regas la proleton, kies nura propra ?o estas agadkapablo realigebla en labortempo. Sed ilia abstrakta kaj necesa egaleco, la komuna libero vendi kaj aĉeti, renversas tamen ĉiujn liniojn. Nur transirante la limon, kiu disigas senpagan tempon disde vendita tempo, la amaso eskapas trolaboron, kaj atingas la liberan agadon, fine dediĉante sian energion al libera disvolvi ?o de la individuecoj.
Feminismo kaj salajreco.
La ekzemplo de la virina emancipo bildigas bone la kolizion elvokitan en la teksto “ Grundrisse†, samkiel la sinsekvajn kaj kontra ?dirajn rolojn, kiujn la senpageco havas en ?i. ?is nun la patriarka potenco funkciis en la anta ?kapitalisma maniero de entuta kaj persona submeto. La kapitalismo montris, ke ?i volonte kontenti ?as tre trankvile per la hejma submeto de la virinoj, samkiel ?i sciis uzi siaprofite la sklavigon de la afrikanoj. Tiuj eksterkapitalismaj tipoj de subpremo enskribi ?is senpene en la ?enerala sistemo de la produktado kaj potencoj. Ili ne estas eroj de la Mezepoko mislokitaj en novaj tempoj, sed ja konsistigas flankon de la okcidenta moderneco. La atlantika komerco estas inventa ?o de la okcidenta moderneco, kaj ?i por longa tempo formis ?ian figuron. En la okcidentaj kapitalismaj socioj, la patriarka subpremo prenas tute novajn formojn, ekzemple la bur ?a pudorafekto, a ? la liberala pornografio, kiuj disdonas la kartojn de la potenco moderneske. Tamen kapitalismo estas tre fleksebla rabobesto. Kaj ?i ankora ? refalas sur siajn piedojn, kiam la ribelo aldoni ?as al la liberala streĉo por kontesti tiujn personajn subpremojn. Liberigi la virinojn el patriarka subpremo estas malfermi la komercon de la homa tempo, kaj tiel novan kampon por la valorigo de la kapitalo. Ni notu, ke tiu liberala liberigo de la tempo, tiu komerca liberigo de la agado plenumi ?as unue kontra ? la senpageco. ĉar, dum ili estis ankora ? asignitaj, kvaza ? nature, al mastrumaj servutoj, la virinoj ne estis pagitaj por tio. Ne pli ol sklavoj. Ili plenumis tiujn taskojn senpage. Kaj tiu tempo senpage disponigita al patriarka familio estas la formo mem de ilia submeto. Tial oni vidas la in-emancipan movadon forte kontestanta tiun senpagecon, kaj prave postuli salajratan laboron kiel liberigon. Unua momento en la tempa skuo.
Nu, emancipi ?antaj el patriarka subpremo, la virinoj fari ?as liberaj vendi siaprofite tempon, kiun de nun ili disponas memrege. Tiu liberi ?o ne estas formala. ?i estas ja reala ?o. ?i evidenti ?as per disponebla enspezo, per iroj kaj revenoj en la publika spaco, tute novaj oportuna ?oj por socii ?o. Ne kalkulante la simbolan valorigon, kiu ligi ?as al la labora ?oj tiam destinitaj al maskloj. Sed ili eskapas la senpagecon de la geedza servuto per la disponigo de sia tempo al nova mastro. La virinoj liberi ?as el persona kaj entuta submeto, sed per la alproprigo tagon-post-tago de ilia tempo sur la labormerkato. Tiam ili malkovras, kun la viroj, la novan limon de la emancipo, kiun desegnas la ebla senpageco de tempo liberigita el ?ia kapitalisma surmerkatigo, nova senpageco, memrega, riĉa je ĉiuj homaj kapabloj. Tie ni estas, meze de ĉi tiu krizo.
Virtualigo de la homa tempo.
Tempo vendita. Tempo devigita. Sed anka ? tempo malplenigita. Tio, kion aĉetas la kapitalo en labormerkato nun mondigita, ne estas unue laboro, estas tiu magia varo, kiu ebligas la profiton : nia laborforto, nia agadkapablo. Aĉetinte tiun, la kapitalo havas evidentan profiton uzi kiel eble plej bone tiun kapablon, kiun ?i igis sia. Unue kvante. Planedskale, ĉiam pli da homoj disponebligitaj por la varbado en salajreco. La ? la skalo de ĉiu ekzisto, ĉiam pli da tempo disponebligita por la salajrata laboro. Tiu nesatigebleco havas kiel nuran kuracilon la organizitan reziston de la laboristoj, kiuj trudas le ?ojn kaj konvenciojn limigantajn la labortempon : a ?o de la deviga lernotempo, a ?o de la emeriti ?o, semajna labortempo, ferioj, pagita libertempo. Sed tio estas inversigebla, kaj de la metilernado je dek-kvar jara ?is la Pentekosta lundo [1], neniu parto de la liberigita tempo plu estas sekura kontra ? la malsatego de merkato, kiu returnis la fortorilaton siaprofite. Ni rigardu anka ? tion, kio okazas ĉe la kvalita flanko. La revo de la kapitalo estas aĉeti al la salajrulo puran agadkapablon, por povi eklaborigi ?in la ?plaĉe kun maksimumo da flekseblo, puran virtualecon. ĉiam estos neeble sukcesi tion, tial ke la laboristino a ? la laboristo estas personoj kun kvalitoj, historioj, temperamentoj, kompetentecoj kaj limoj, kiuj estas propraj. Kaj anka ? tial, ke la teknikaj kondiĉoj de la produktadprocezo necesigos ankora ? longtempe apartajn kompetentecojn. Eĉ komercigita en la virtuala formo de simpla agadkapablo, nia tempo restas forte individuigita. Kaj oni ne povas tutplene aliproprigi ?in. La amikeco, kiu naski ?as en oficejo a ? laborejo superas la laborkontrakton. La ?ojo fari kaj senti sin utila transpasas anka ? la venditan agadon. La ĉirka ?barita kampo difinita de la laborkontrakto permesas foje, ke oni disvolvas sian personecon. La estra povo ne estas malfavora, la ?principe. Oficejaj amikecoj, kial ne, tiom longe kiom ili ne malhelpas la dungitaran flekseblecon. ?i eĉ scipovas regi tiujn malflekseblecojn kaj turni ilin siafavoren. Sed la revo de la kapitalo, ?ia dekomenca strebo restas trovi en la merkato malplenan, moveblan, flekseblan ujo-tempon, por plenigi tiun ĉi nur la ? siaj kriterioj. Onta salajrulo deklaras : “Mia patrino malsanas. ?i ne plu vivos longe, kaj mi ne povas malproksimi ?i de la vila ?o.†La ? la kapitala vidpunkto, lia tempo tro plena, tro peza, elkonkursigas lin, kompare al orfo sen ligo a ? malsatuloj preta je ĉio. Malplenigi la tempon. Akcepti ke oni malplenigas sian tempon. Multaj aran ?oj celas plenumi la drenadon : fleksebleco, malstabileco, movebleco, laborkontraktoj sen garantio pri da ?ro, superkvalifiko, subkvalifiko, planeda tutmondi ?o de la labormerkato, la kadrula streso, spirito de la entrepreno, ktp.
Peza ?oj, malrapida ?oj kaj aparta ?oj.
Al la multegaj aran ?oj destinitaj por rompi la peza ?ojn, la malrapida ?ojn kaj la aparta ?ojn, kiuj estas la substanco mem de libera disvolvi ?o de la individuecoj, aldoni ?as de nun trudvarbo de subjektecoj, kiu similas ja multflanke cerbolavadon. Oni devas preni sur si subjekte la celojn de la entrepreno. Ne ?iajn kvalitajn celojn de uzado : konstrui belan domegon, kie homoj fartos bone. ?iajn kvantajn celojn de produktiveco, al kiuj ĉio estas submetita. Kaj por la kalcitremuloj, la karierblokado a ? la pordo. La produktiveca kriterio ne estas nova. Sed estas nove fari el ?i la moralan regulon de salajrulo. Estas anka ? same nove, ke nekapitalismaj entreprenoj -administracioj, mutualaj societoj, kolektivoj- konformi ?as tiel streĉe kaj sen neceso al tiuj funkciadoj.
Iutage esploristo salajrata de la farmacia grupo Sanofi-Aventi konfesis tion al mi : “Anta ? dudek jaroj†, li klarigis, “kiam mi volis esti dungita, mia metio, kiun mi ?ategis, esti trovi kuracilojn por sanigi homojn. Hodia ?, mia misio estas simple prilabori produktojn kapablajn estigi inter 20 kaj 30 procentojn da profito†. Lia profesio, lia gusto fari, lia socia utileco, liaj etikaj motivoj, trovi ?is malplenigitaj je sia substanco, brutale, eksplicite konformigita kun celo, en kiu nek li, nek la socio havas rektan profiton, kaj li estis mal ?oja pro tio. La farmacia kaptitalismo de paĉjo konsentis, ke ianivele en la hierarkio, ?iaj dungitoj povas konstrui al si memregajn motivojn, kaj ?i akordi ?is kun tio. Hodia ?a financigita kapitalismo sentas sin sufiĉe forta por memorigi al ĉiuj, ke ?i aĉetis de ili nek ilian socian utilon, nek iliajn etikajn motivojn, sed agadkapablon, virtualan varon por konkretigi kiel eble plej bone la akciulajn profitojn. Kaj necesas por tio rompi la atavisman emon de la salajrulo al reinvestado de sia tempo kaj agado per konkretaj kaj apartaj enhavoj. Necesas konduki lin al tiu “neeltenebla facilanimeco de la esta ?o†( [2]), kiu ebligas alproksimi ?i al kapitalisma revo, homa tempo malplenigita je sia tuta valoro.
La lasta jardeko estas markita de signifoplenaj anta ?eniroj de la kapitalo en la kvanta kaj kvalita submeto de la homa tempo. Tiuj sukcesoj estas, malgra ? ĉio, limigitaj de alii ?oj en la naturo mem de la dispartigo de la senpaga kaj de la vendita tempo. Longtempe, la nevendita parto de nia tempo apena ? ebligis certigi riparon de niaj fortoj. ?i estis kvaza ? lokita en la orbito de la labortempo, satelitigita ĉirka ? ?in, metita je ?ia servo, invadita de ?ia imago kaj ?iaj valoroj. La salajrulaj bataloj, la medicinaj progresoj kaj la plilongi ?o de la viva tempo renversis ?in en alian universon, “tiom tempo de distri ?o, kiom tempo destinita por supera aktiveco†, reprenante esprimon de Markso en la sama teksto “Grundrisse†. Tamen, la liberigo de la homa tempo ne agas sur inertan materion. Kiam la ekzisto lasis sin malplenigi, kaj ?i alkutimi ?is al tio, la praktiko de libero i ?as defio. La kapitalismo kalkulas kun tio, kun tiu ebla malplenigo de la libera tempo, por remeti tiun ĉi en orbiton ĉirka ? ?i, kaj malgrandigi tiel ties memregon. Cele al sukcesi en tio, ?i uzas du tentojn. Al emerito, kiu enuas, ?i memorigas ke, dum li estis dungita sub ?iaj ordonoj, li ne havis tempon demandi sin pri tempo kiu pasas. Al deprimema hejmomastrino, ?i proponas kapturnon de reklamaj ekranoj, normajn distra ?ojn kaj superbazarojn. Pu ?i sakĉareton a ? plenigi aĉetĉareton. Senfine. Sencele. La tempo malposedigita. La gvidsignoj kiuj permesis, ke ni donis valoron al niaj tagoj, forsvenis. Tiam ni petegas de la potenco, ke ?i plenigu ilin. ?i faras tion la ?plaĉe kaj siaprofite. ?i aldonas nin al sia mekaniko.
Poezio ne estas varo.
Mortigaj streĉoj en la komuna spaco, revolucio de la libera inter ?an ?o dank’al interreta disvolvi ?o, ?anceli ?o de nia rilato al tempo sur la limoj, kiuj apartigas la komercon disde la nevendebla... La lasta jardeko konis abruptajn merkatajn anta ?enirojn enkadrigitajn de plialti ?o de kontrolo kaj de subpremo. Sed ?i anka ? vidis perspektivojn tute novajn malfermi ?i al la senpageco. Ne nur perspektivoj. Jam eksperimentado. Ne nur malfermo de revo. Sed novaj eklabora ?oj. Ni prilaboru ekzemplon, nur unu, de tiu eklaborita utopio. Eble la elektita ekzemplo aspektos tre periferia al iuj legantoj. Sed estos, ?ajnas al mi, pro unu el tiaj optikaj efektoj, kiun estigas la potenca gravito de la merkato, kaj kiu tordas la lumon de senpageco, samkiel la nigraj truoj ka ?itaj en la spaco devojigas stelan radiadon. La ekzemplo estas poezio, a ? prefere ekonomio de la poezio. Tiu altvalora parto de la homa agado estas eliranta la merkaton. De A ?is Z. De la laboro kaj tempo bezonataj por skribi ?is la renkonti ?oj, dum kiuj tekstoj disdoni ?as. En poezio, en ekonomio de la poezio, ĉiuj krizoj, kies nodon priskribis tiu ĉi teksto, trovas eliron.
Krizo de homa tempo. Poezio ne enspezigas monon, ne sufiĉe da mono por esti konkurenca agado en la merkato de la tempo. Rilate al la nura kriterio, kiu estas la pliatigo de la profitokvanto, ?i ne interesas. Sed tamen ?i ne mortas. ?i vivas. ?i intense vivas. ?i fruktodonas en tempo, kiun oni lasas al ?i, la senpaga tempo, kaj la ? agadformo, kiu ta ?gas al ?i, la libera agado. Tiuj, kiuj praktikas poeziarton vendas parton el sia tempo, la kompatinduloj. Tio necesas. Cetere. Por ke ili povu bazarumi. Sed Poezio ! Rigardu ilin, tiujn potencajn for ?istojn. Ili forpu ?as, per sia tuta forto, la blenditajn septojn de la vendita tempo, kaj la spacon, kiun ili liberigas dank’al tiu forpu ?o, ili magnetizas. Ne dirantaj, kaj eble ne sciantaj tion, ili rekuni ?as, siamaniere, kun la granda civiliziga movado enga ?ita de la laborista klaso por malpliigo de la vendita labortempo kaj “abolo de la salajreco†, kiel oni tiam diris eĉ anka ? en la statutoj de la CGT ( [3]). La senpaga tempo de la poeto ne estas malplena. Poezio invadas kaj ensorĉas ?in. La sindikatisto kaj la poeto havas aferojn, pri kiuj interparoli.
Krizo de inter ?an ?o. La poezio de la senpaga tempo inter ?an ?i ?as. Poezio estas okazo de renkonti ?o kaj de disdonado. ?i ne inter ?an ?i ?as kiel varo, ĉar oni eĉ ne scias, ĉu ni kapablos apreci ?in. Tial ke poemo enskribi ?as ĉiam en la hazarda aparteco de la renkonti ?o. ?i povas fartigi bone, kiel botelo da kokakolao en mezo de varma tago anka ? povas fartigi bone. Sed, male al la kokakolaa botelo, la kontenti ?o, kiun oni atendas de poemo restas mistero, kiun mono neniam mezuros. Oni ĉiam havos tro a ? maltro por sia mono. Poezio ne estas varo. La poetoj kaj la amikoj de la poezio transdonas la tekstojn dum kunvenoj a ? per interreto. Ili priparolas tiujn inter si. Ili parkerigas ilin. Ili eĉ eldonas kaj anka ? aĉetas librojn, sed la eldonistoj de poezio estas ofte metiistoj, laboristoj de metiista varo klare dependa de ?ia uzado. Honesta varo konsentanta lasi sin esti transigita de sia bela uzado.
Krizo de komuna spaco. Liberigita el la duobla premo de la potenco kaj de la merkato, poezio multobli ?as kaj disvasti ?as. ?ia historio longtempe elmontri ?is kiel grada vehiklo, kiel kurado al podio : literaturaj premioj kaj kalibritaj ĉapitroj en lernejaj programoj. Nun estas tro da ?i. Statistike. Tro da homoj scipovantaj legi kaj skribi. Tro da homoj emantaj promenadi en neesploritaj vojoj de la lingvo. Tro mallar ?as la podioj. Oni obstinas paroli pri nuntempa literaturo a ? historio de arto. Oni faras tion kun la senkulpeco kredi tiujn mensogajn vortojn, en kiuj neeblas enigi, krom perforte, la literaturajn kaj artajn idarojn eksterajn al la centro de la okcidenta imperio. Kaj kiam tiu ĉi traktado ne sufiĉas, neblankulaj artoj estas retroklasitaj en praajn artojn a ? en "mondan muzikon" ( [4]). Oni estas konstruanta muzeon por tio, kajo Branly ( [5]). Sed kun la poezio en reto, la imperia genealogio ekstumblas. La teksto de Donzo-ĉasisto produktita voĉe dum entombiga ceremonio trapasigas sian navedon inter la aliaj fadenoj de la teksa ?o, kaj tio finaspektas bona. En la reto de interplektitaj poezioj, kiujn preterlasas la merkato, la komuna spaco esti ?as kaj senti ?as.
Krizo de lingvo. La privatigantoj de la lingvo preterlasis la for ?ejon, kie poemaj vortoj estas prilaboritaj. Nenio elprenebla el tio. Senvalora. Libera kampo por la vero.
Ĉu ne serioza la poezio ? Fakte oni povas diri tion, pro tio ke la regulo de seriozeco, la normo la ? kiu ĉio ?ajnas taksenda, estas la mono. Sed tiam necesas diri la samon pri amikeco, asocia vivo, amo, nacia instruado, promenado rande de maro a ? en komunuma arbaro, konversacio, socia asekureco, politika kunveno, pre ?o, publika prilumado, suna lumo, urba biblioteko, prizorgo de la infanoj, uzo de la voĉdonrajto, ĉiuj varoj produktitaj de la libera agado, la grandaj ?ojoj kaj la veraj melankolioj, kiuj ĉiam dissolvi ?as je la perspektivo esti vendotaj... ĉi-teme, se mi memorigas al ni, ke senpageco ne estas ĉe la periferio de nia ekzisto, sed ke ?i estas ?ia akso, ke la plej grava en nia vivo ne estas tio, kion ni aĉetas, sed tio, kio estas senpreza, se mi konkludas el tio, ke estas bone doni pli da spaco al tiu aksa senpageco, kaj flankenmeti tion, kio estas vendebla, ĉu estas stulta ?o a ? ĉu indas, ke oni zorge funde esploru la demandon ?
Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)
67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris
Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58
Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org
Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro
Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto
Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.