Esperanto? Ä Ã³ làcái gì?

Bác sĩ L. L. Zamenhof, một thầy thuốc sống ở phía tây của đế chế Nga đã đỠxuất Quốc tế ngữ vào năm 1887, như làmột ngôn ngữ quốc tế trung lập. Ông muốn phát triển vàthử nghiệm với các đồng nghiệp một ngôn ngữ dễ hỠc, theo quy tắc, để sau đó nó được giới thiệu như như một ngôn ngữ quốc tế thứ hai cho tất mỠi ngưỠi. Zamenhof đã coi một ngôn ngữ làtrung lập, nếu nó làsở hứu của mỠi ngưỠi như nhau, không chỉ làmột vấn đỠthực tế, màcòn góp phần làm dịu những xung đột vàthúc đẩy hòa bình.

Esperanto đã đạt được một bước đột phá ban đầu: nó đã trở thành một sinh ngữ xuyên thế hệ, màhàng chục ngàn ngưỠi trên toàn thế giới nắm vững. Một số ngưỠi trong số hỠđã tham gia các hội. UEA (Universala Esperanto-Asocio – Hôi Quốc tế ngữ toàn cầu) có các thành viên tại 114 quốc gia. SAT (Sennacieca Asocio Tutmonda – Hội Phi quốc gia Toàn thế giới) , nhỠhơn, có xấp xỉ 1000 thành viên. Nó lànơi tập hỠp của những ngưỠi nói tiếng Esperanto thuộc cánh tả (chủ yếu làxã hội chủ nghĩa, cộng sản, vô chính phủ vàchống chủ nghĩa dân tộc), các ngưỠi nói tiếng Esperanto hoạt động trong lĩnh vực công đoàn vàmôi trưỠng sinh thái. Esperanto liên tục chứng tỠkhả năng tồn tại của mình. Nó cung cấp nhiỠu dịch vụ thiết thực cho những ngưỠi nói ngôn ngữ này.

Thông tin dân chủ ở quy mô toàn cầu

Sự thống trị toàn cầu của một vài ngôn ngữ dựa trên sức mạnh của các quốc gia sử dụng chúng. Các thành viên của các cộng đồng không có đặc quyỠn ngôn ngữ giao tiếp "từ dưới lên trên†ở mức quốc tế - nhiỠu hay ít tùy thuộc vào việc hỠthông thạo một hoặc nhiỠu ngôn ngữ bá quyỠn. Những ngưỠi không biết bất kỳ ngôn ngữ "chính" nào, phần lớn bị loại trừ khỠi các thông tin liên lạc quốc tế.

Việc chỉ sử dụng một vài ngôn ngữ quốc gia trong quan hệ quốc tế bóp méo sự trao đổi văn hóa vàlàm lệch dòng chảy của thông tin có lợi cho các tầng lớp ưu tú vỠkinh tế, chính trị vàlãnh đạo tư tưởng của các nước được ưu tiên vỠmặt ngôn ngữ. Một ngôn ngữ trung lập, dễ hỠc hơn có thể tạo sự bình đẳng vàcân bằng.

Một số ngưỠi theo thuyết định mệnh cam tâm chấp nhận vấn đỠngôn ngữ, vàmột số ngưỠi khác kiếm lỠi từ điỠu đó bởi vì kiến ​​thức của hỠvỠngoại ngữ có ích cho sự nghiệp, vàmang lại uy tín. Nhưng trước hết, tất cả các tầng lớp cầm quyỠn của nhiỠu quốc gia có mỠi lý do để duy trì nguyên trạng. Việc hầu hết ngưỠi làm công ăn lương vàtoàn bộ dân chúng chỉ biết một thứ tiếng hoặc có kiến thức hạn chế vỠngoại ngữ làđiỠu phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị, vì lý do hỠít có khả năng tiếp cận với ý kiến vàthông tin từ các nước khác chưa qua sự sàng lỠc của các phương tiện thông tin đại chúng màgiải cấp thống trị chi phối. Ngoài ra việc trao đổi trực tiếp với những con ngưỠi cùng số phận ở các nước khác làrất hạn chế.

“Toàn cầu hóa từ bên dưới", một khái niệm được nâng thành chủ đỠthỠi gian gần đây vàlàsự đối đáp cho sự toàn cầu hóa từ bên trên, chỉ có thể được thực hành bởi những ngưỠi có thể nói chuyện với nhau.

Esperanto mang tính quân bình. Thông qua Esperanto, ngưỠi ta nhằm mục tiêu cho phép các tầng lớp nhân dân rộng rãi trong tất cả các nước giao tiếp trực tiếp với nhau vượt qua các biên giới ngôn ngữ vàchính trị. Tiếng Anh, mànhiỠu ngưỠi coi như làngôn ngữ quốc tế trên thực tế, không làm nổi điỠu đó ngay cả trong nhóm nhỠcác nước tương đối giàu có với hệ thống trưỠng hỠc được xây dựng hoàn chỉnh. Mặc dù quyỠn lực tạm thỠi vẫn còn trong tay những ngưỠi chống lại việc phổ biến Esperanto, thực tế cho thấy rằng Esperanto ngay hôm nay đã làmột phương tiện mànhỠđó một số ngưỠi có thiệt thòi vỠngôn ngữ có khả năng trở thành song ngữ, trong khi nó làmột phương tiện mànhỠđó mỠi ngưỠi có thể tham gia vào cuộc giao tiếp bình đẳng vượt qua các rào cản ngôn ngữ.

Ngôn ngữ chức năng

Esperanto có thể hỠc được trong khoảng một phần ba thỠi gian cần thiết cho việc hỠc ngoại ngữ phổ biến nhất. Chữ viết mang tính ngữ âm (một âm thanh = một chữ cái) vàngữ pháp làrất quy tắc. Hệ thống âm thanh đáp ứng với với nguyên tắc của tính quốc tế. Tiếng Esperanto nói có âm thanh giống như tiếng Tây Ban Nha hoặc à .
Esperanto làmá»™t ngôn ngữ chắp dính, trong đó má»™t phần lá»›n từ vá»±ng làsá»± kết hợp từ các yếu tố nhá» hÆ¡n. Ä iá» u này làm giảm số lượng các yếu tố từ vá»±ng cần phải há» c. Từ vá»±ng đáp ứng các nguyên tắc tính quốc tế của từ càng cao càng tốt.

Ngôn ngữ thích hợp cho tất cả các mục đích chỉ có thể phát triển trong một quá trình tập thể. Từ gần 100 năm nay đã diễn ra các đại hội vàcác cuộc hỠp, tại đó ngưỠi ta nói tiếng Esperanto. Có hàng chục ngàn đầu sách vàvài trăm tạp chí mặc dù nhỠra đỠu đặn bằng Esperanto.

Esperanto thưỠng xuyên trở thành ngôn ngữ gia đình hàng ngày đối với các cặp vợ chồng có nguồn gốc dân tộc khác nhau (vàcon cái của hỠ).

Esperanto phát triển cũng như các ngôn ngữ khác – bằng cách vay mượn từ vựng vàgỠi tên các khái niệm đã sẵn có trong các nguồn ngôn ngữ sẵn có khác – màkhông bị mất tính đơn giản vàđỠu đặn tương đối của nó

Trong tương lai, Esperanto sẽ đi tới đâu?

Số ngưỠi nói Esperanto ở châu Âu làổn định vàđã phát triển đáng kể trong vài thập kỷ qua ở một số khu vực bên ngoài của Châu Âu (Trung Quốc, Iran, châu Phi). Esperanto đã nhận được sự công nhận nhiỠu hơn điỠu được biết đến, ngay cả khi Esperanto còn rất xa điỠu cần thiết để đẩy nó trên phạm vi toàn cầu lên thành ngôn ngữ thứ hai cho tất cả mỠi ngưỠi.

Nghị quyết năm 1954 của UNESCO công nhận một số “thành tựu màEsperanto đã đạt được trong lĩnh vực trao đổi quốc tế vàlàm cho các dân tộc xích lại gần nhau†Kể từ đó, Hội Quốc tế ngữ Toàn cầu UEA hợp tác với các tổ chức phi chính phủ trong các nhóm công tác khác nhau của UNESCO. Tổ chức này thậm chí còn khuyến nghị trong năm 1985 quan tâm nhiỠu hơn vấn đỠngôn ngữ vàEsperanto trong các trưỠng hỠc vàcao đẳng của các nước thành viên.

Má»™t số nÆ°á»›c cho phép Esperanto nhÆ° làmá»™t môn tá»± chá» n trong các trÆ°á» ng há» c. TrÆ°á» ng Ä áº¡i há» c Budapest có má»™t khoa Esperanto, vàcác trÆ°á» ng đại há» c khác cung cấp các khóa há» c bằng vàvá» Esperanto. Chính quyá» n địa phÆ°Æ¡ng phát hành những thông tin du lịch bằng Esperanto, vàdịch vụ phát thanh truyá» n hình quốc tế ở má»™t số nÆ°á»›c phát sóng chÆ°Æ¡ng trình Quốc tế ngữ hàng ngày hoặc hàng tuần trên làn sóng ngắn hoặc vệ tinh.

Mạng lưới ngày càng dày đặc của truyỠn thông thế giới, cùng với toàn cầu hóa tư bản chủ nghĩa, đưa ra trong thỠi gian qua một thách thức ngày càng tăng đối với giai cấp công nhân – những thách thức toàn cầu hóa có ý thức từ bên dưới. Esperanto rất thích hợp để cung cấp kỹ năng có thể mở rộng đầu tiên vỠngoại ngữ. Cộng đồng những ngưỠi sử dụng Esperanto tạo nên một môi trưỠng màtrong đó những yêu cầu của chính sách ngôn ngữ được liên tục phản ánh. Bằng cách đó Esperanto đóng góp phần mình vào công cuộc cải tiến cần thiết nỠn văn hóa ngôn ngữ của các tầng lớp xã hội ít được ưu đãi nhất. Bất kể tính mong manh của chính sách đẩy mạnh Quốc tế ngữ, bản thân ngôn ngữ đã từ nhiỠu thập kỷ nay tỠra có sức sống vàluôn luôn thu hút được những ngưỠi hâm mộ mới.

NhiỠu ngưỠi thực tế sử dụng Esperanto

Nhiá» u ngÆ°á» i sau quá trình há» c tập Esperanto má»™t cách khiêm tốn đã có được những quan hệ rá»™ng khắp trên quy mô thế giá»›i.. Má»™t số ngÆ°á» i hoạt Ä‘á»™ng trong các tổ chức. Ä a số những ngÆ°á» i nói Esperanto chú trá» ng vào những khía cạnh thá»±c tế hÆ¡n làchính trị: há» sá»­ dụng các kỹ năng ngôn ngữ của há» trong khi Ä‘i du lịch thông qua liên lạc vá»›i bạn bè nhá» má»™t trong các danh sách địa chỉ Pasporta Servo (dịch vụ há»™ chiếu), trong đó có các địa chỉ của 1364 ngÆ°á» i từ 89 quốc gia sẵn sàng cho những ngÆ°á» i nói tiếng Esperanto Ä‘i du lịch hoặc nghỉ lá»… ở không mất tiá» n trong má»™t thá» i gian hạn chế. Quanh năm diá»…n ra hàng chục cuá»™c há» p quốc tế, há»™i nghị vàcác hoạt Ä‘á»™ng giải trí, thÆ°á» ng bàn vá» những yêu cầu xã há»™i chính trị vàvăn hóa chính trị.