La 27an de januaro 2013

La 27an de januaro 2013

Fine de decembro mi trovis, ke Fervoja Kompanio de Orienta Japanio (JR-orient-Japanio) donas servon de “Speciale rabatita bileto†en januaro, per kiu ni povas vojaÄ i libere en tiu regiono kontraÅ­ 15000 enoj (150 eÅ­roj). Profitante tiun okazon, ekde la 21a Ä is la 24a de januaro mi vojaÄ is al la norda Japanio por vidi, en kiu stato estas tiuj damaÄ itaj urboj.

La 21an mi atingis la urbon Haĉinohe en la gubernio Aomori. LaÅ­ “Atlaso por helpi restariÄ on en la cuname damaÄ itaj urboj†, tiu urbo estas la plej norde damaÄ ita urbo. LaÅ­ tiu atlaso nur tre marbordaj lokoj, nome havenoj kaj fabrikoj, estis inunditaj, sed aliaj lokoj ne estis damaÄ itaj, do la urbo normale funkciis kaj nenie troviÄ is spuroj de la damaÄ oj.
La 22an mi suden vojaÄ is kaj vizitis malgrandan urbon Taneiĉi en la gubernio IÅ­ate. LaÅ­ la atlaso tiu urbo estus multe inundita, sed en efektiveco la 10-metra kontraÅ­cunama digo protektis la loÄ kvartalon. La informo ne estas Ä usta. Inter la maro kaj la digo troviÄ is fiÅ haveneto kaj aliaj instalaĵoj fiÅ kaptaj kaj turismaj, kiuj estis severe difektitaj, sed nun la haveneto refunkciis, kaj la restoracio en la turisma centro funkciis ekster la digo en provizora konstruaĵo.
Sur la muro de tiu restoracio oni montris dekkelkajn fotojn de damaÄ oj, unu el kiuj mi montros sube :

Posttagmeze mi plu vojaÄ is suden kaj atingis la urbon Kuĵi en la gubernio IÅ­ate. LaÅ­ la atlaso ankaÅ­ tiu urbo estus vaste inundita, sed tiu informo ne estas Ä usta. La urbo tute ne estis inundita krom havenoj kaj marbordaj fabrikoj. Tiu mapo estis haste redaktita kaj eldonita eble du monatojn post la katastrofo, do tia malÄ usta informo enmiksiÄ is, sed ni devas altetaksi la laboron de la eldonanto. La libro multe helpis al mi kaj certe al homoj, kiuj hastis al la regiono Toohoku por Ä ia restariÄ o.

Najbare de la stacidomo Kuĵi troviÄ as akvario, kiu antaÅ­e estis subtere en la Bazo por konservi petrolon laÅ­ la marbordo, sed tiu instalaĵo estis detruita kune kun tiu akvario, do nun oni malfermis malgrandskalan akvarion en la urbo. En Ä i oni montris testudon kaj limulon, kiuj postvivis la cunamon. Oni trovis ilin inter detruitaĵoj.
En la stacidomo troviÄ is malgranda vendejo, kie maljuna virino vendis manÄ aĵojn. _ Por subteni suferantojn, turistoj devas uzu monojn malavare, do mi aĉetis suÅ i-rulaĵon kaj alparolis Å in.
Åœi konfesis, ke Å i estas la “ĉefrolantino†en la matena TV-programo “Ama-njo†, kiu komenciÄ os en aprilo. Kuĵi estas fama pro plej norda “ama†(subakvistino, kiu kaptas marerinacojn kaj konkulojn, plonÄ ante en la maron). Kiam Å i estis juna, Å i vendis manÄ aĵojn en la trajno inter la urboj Kuĵi kaj Mijako, do Å i havas multajn amikojn kaj konatojn laÅ­ tiu fervoja linio, sed pro la cunamo Å i perdis multajn el ili, kaj tio dolorigas Å in. La profesio de “ama†ne estas facila, kaj junulinoj ne volas heredi tiun profesion. Sed Å ia filino, kiu laboris en Tokio, revenis al Kuĵi kaj decidis fariÄ i ama. LaÅ­ mia supozo la TV-programo temos pri Å i kaj Å ia filino.
La 23an mi vojaÄ is pli suden per Sanriku-Fervojo, kiu estis tiel damaÄ ita, ke Ä i longe ne funkciis, kaj eĉ nun inter Kuĵi kaj Mijako, parte ni devas preni buson. Mi vizitis la urbon Noda. Äœi estis protektita per la 8-metra kontraÅ­cunama digo, sed la ondoj facile transvenis, kaj la duono de la centra parto de la vilaÄ o estis detruita. La vilaÄ domo restis, sed inter Ä i kaj la marbordo preskaÅ­ ne troviÄ is konstruaĵoj. La tereno estis kovrita per neÄ o. Se ni havus neniun informon pri la katastrofo, tiu pejzaÄ o estus simpla herbejo, sed ĉar mi scias, ke tie estis ĉiutaga vivo de la loÄ antoj, mi ne povas esti trankvila. Jen estas la foto tuj post la cunamo :

La vilaÄ o Noda protektita de la digo kaj la Å tata vojo n-ro 45

Mi plu vojaÄ is suden al la urbo Taroo, kiun mi vizitis en decembro. Unu monato Å anÄ is nenion. Same etendiÄ is sendomaj terenoj kovritaj de neÄ o. LaÅ­ la Å tata vojo n-45 senĉese kuras kamionoj, sed en la urbo ne vidiÄ is homoj, nek lumoj krom unu provizora vendejo. Mi vizitis Ä in kaj aĉetis kelkajn aĵojn same kiel en decembro. La vendistino diris : “Mia domo estis ĉi tie. Feliĉe neniu el mia familio mortis, kaj mi nun loÄ as ĉe mia filo, kies domo estas en plialta loko. La kontraÅ­cunama digo de Taroo estas la plej granda ne nur en Japanio, sed eble en Azio, do multaj inÄ enieroj kaj politikistoj venis ĉi tien por esplori. Multaj loÄ antoj fieris pro tio kaj kredis, ke ili estas perfekte sekuraj protektite de la digo, sed al iuj tiu kredo malbone efikis. Ili observis la venontan cunamon sur la digo, kaj kiam ili provis forkuri, jam estis tro malfrue†.

Maldekstre vidiÄ as la vilaÄ domo de Taroo

En 1933 granda cunamo atakis Taroo-n. 500 el la 559 domoj perdiÄ is kaj 911 el la 2773 loÄ antoj mortis. Mankis al la vilaÄ o loko por translokigi vilaÄ anojn, do la vilaÄ o decidis konstrui grandan digon. En 1958 la konstruado finiÄ is kaj aperis grandega kontraÅ­cunama digo 1350 metrojn longa kaj 10 metrojn alta sur la marnivelo, kaj eĉ poste oni aldonis digojn, kaj finfine en 1966 ĉio finiÄ is. Nun rempare staras X-litera digo 2433 metrojn longa.
Kiam atakis Ĉilia Cunamo en 1960, la digo perfekte protektis la vilaÄ on, sed ĉi-foje la cunamo momente detruis la eksteran digon kaj la ondoj duoble pli alta ol la digo facile eniris en la loÄ kvartalon kaj kirlis domojn, mortiginte 200 homoj el la 4434 loÄ antoj. La urbo aÅ­ la Å tato planas altigi la teron je 2 metroj, sed nun pli ol 80% de la loÄ antoj volas translokiÄ i al pli alta loko.

Krepusko venis, kaj mi revenis al la stacidomo, kaj supreniris al la kajo. De tie mi vidis sube multajn lumetojn. AntaÅ­e troviÄ is eble 20 domoj antaÅ­ la stacidomo kaj ne estis tiel maluma, sed nun tiuj domoj malaperis kaj regas la lokon mallumo. Pro tio oni metis tiujn lumetojn el sunenergia elektro. Sed al mi Å ajnis, ke la spiritoj de la mortintoj Å vebas tie.

La 24an mi planis resti iom longe en la urbo Mijako, sed mankis taÅ­ga trajno por reveni al la ĉefurbo Morioka krom tiu de 9:30 matene, do mi prenis Ä in kaj revenis. Post kvar-hora promenado en la urbo mi revenis hejmen per rapida trajno Åœinkansen.

En tiu atlaso la regiono Toohoku estis dividitaj en 32 partojn inkluzive de 2 partoj, kiujn ni ne povas viziti pro radioaktiveco, el tiuj 30 mi jam vizitis 24. Dum la vojaÄ oj mi rimarkis, ke inter la urboj kaj vilaÄ oj nun troviÄ as granda diferenco ; iuj urboj ne estis severe detruitaj dank’ al la digo aÅ­ dank’ al sia situo, sed aliaj, ekzemple Kesennuma, Rikuzen-Takada kaj Oocuĉi, estis tiel vaste kaj komplete detruitaj, ke la restariÄ o estos tre malfacila. Kaj certe estas granda diferenco inter familioj. Kiuj perdis siajn familianojn, domon kaj laborlokon, tiuj havas tre grandan malfacilon kaj estos malfacile restariÄ i.
Mi ne havas forton por helpi ilin. Kion mi povas fari, tio estas ne forgesi iliajn suferojn kaj ĉiam stari apud ili. Dum la printempo mi volas viziti tiujn ses urbojn, kiujn ankoraŭ mi ne vizitis. Mi opinias, ke tio estas ankaŭ mia devo.