Elekti kolorojn : grizaj Verda kaj ruĝa Blanka kaj nigra
Ĝisdatigita lundon la 9an de septembro 2024 . Ĝis nun estas 2952 tekstoj   Rss  Indekso  Privata spaco  Kontakto
Informoj | Libroj | Dokumentoj | SAT-organo | Frakcioj | SAT-kulturo | Fakoj | Ligoj | Ar ?ivo | Venonta kongreso | Membriĝi
UNUA PAÄœO

En la sama rubriko

puce Konstruado de paper ?ipeto (instrua desegno)
puce Orsinger : Arto kaj naturo (artikolo)
puce Orsinger : La riĉeco de l’ papero (artikolo)
puce Orsinger : Shigeru Ban - Kiel recikligi domon post katastrofo ? (artikolo)
puce T-ĉemizo INTERNACIA SOLIDARECO

Orsinger : La riĉeco de l’ papero (artikolo)

artikolo


La originoj

La papero aperas en Ĉinio je la unua jarcento post Jesuo. Fabrikita el fibroj de bambuo, de moruso, ... ?i estas speco de vegeta ?a teksa ?o (indas noti ke la folioj de la morusarbo estas uzitaj por nutri la ra ?pojn kiuj sekrecias la silkfadenon !). La eltrova ?o longtempe restas sekreto kaj finfine voja ?as ?is Persio. Meze de la 8-a jarcento araboj sukcesas fabriki la paperon danke al fibroj de malnovaj ĉifonoj. En la 12-a kaj 13-a jarcento ĉi tiu papero disvasti ?as en E ?ropo tra Hispanio kaj Italio. Francio atendos la 14-an jarcenton por malkovri la “novan” materion sed ?i estos da ?re malestimata kaj tiom kostas kiom la pergameno !

La papero konsistas do el fibroj de celulozo per traktado de vegeta ?aj materioj. Oni havigas paston al kiu oni aldonas gelatenon. Poste oni formas, premas, sekigas ?in kaj ekhavas folion. La metodo ne multe ?an ?i ?os dum la venontaj jarcentoj almena ? ?is la19-a jarcento. Ja, meze de la industria jarcento aperas en Germanio la pasto el lignaj fibroj, kiun oni miksas kun la fibroj de la kotono a ? kanabo. Ĉi tiu papero estas la premson ?o de la aktualaj renovigistoj de dokumentoj ! Pro la kemia traktado de la lignaj fibroj ?i ne bone konservi ?as en la tempo. En mia metio (mi estas bindisto), oni diras ke papero havas “bonan manon”, tio signifas ke ?i estas bonkvalita. Tio elmontras ke ni povas havi ?ueman rilaton kun la materio.

La orienta papero, kiel mi skribis pli supre, konsistas el tre longaj fi broj de morusarbo. La japana estas tre fortika. Ili, la ĉina kaj la japana, amba ? similas al ?tofo kaj havas belegan travideblecon (simile al pura silko !). La ĉina papero el bambuo havas perlamotan aspekton, estas admirinda !

La gravurarto

La gravurado a ? la desegna ?o ĉizita en osto, ?tono, ligno, estas unu el la plej malnovaj artaj teknikoj. La procedo mem de la premsigno sur ?tofo a ? pergameno kaj sekve sur papero estas multe pli malfrua. Unu el la plej malnovaj procedoj estas do la fabrikado de gravuritaj lignoj kiuj, en Hindio, Persio kaj Italio, stampis ornama ?ojn sur luksajn sxtofojn. En la 15-a jarcento aperas la gravurado sur metala plato (plej ofte el kupro, zinko, fero, ...). Tiu procedo ebligas havi bildon kiun oni ?miras per densa inko kaj reproduktas sur paperfolio. Por havigi perfektan rezulton oni uzas diversajn pintajn, vernisojn, acidojn ... Picasso, Ernst, Miro ?, Pollock kaj multaj aliaj praktikis tiun arton, kiu permesas variigi la efektojn. La artistoj ofte komparas la paperfolion kun la ha ?to kaj uzis voluptemajn vortojn por priskribi sian rilaton kun la folio, la inko ...

La litografio

En 1796 Senefelder inventas la litografi on. Ĉi tiu tekniko ebligas per litografiaj krajonoj desegni sur speciala ?tono. La grasa ?o de la krajonoj (pli malpli grasaj) estas fiksita per acida solvo. Poste oni lavas la ?tonon per akvo. La grasaj desegnitaj surfacoj seki ?as dum la aliaj restas humidaj. La unuaj akceptos la inkojn, la aliaj rifuzos. Oni tiele havigas helajn a ? malhelajn tonojn. Poste oni malaperigas la verkon de la surfaco sed ?i konservas malgrandegajn spurojn kiuj povas reaperi sur la estontaj verkoj multe da jaroj pli malfrue. Estas la bele nomita “memoro de la ?tono”.

La gluitaj paperoj

Ekde 1913 Braque kaj Picasso a ? Matisse eksperimentas la procedon de “la gluitaj paperoj” balda ? ampleksigita per reliefoj, kunmeta ?oj, konstrua ?oj el diversaj materioj. La kubistoj, la surrealistoj trovis en la ĉiutaga vivo materialon tre interesan kaj eblecoriĉan. Baldaù sekvos aliaj artistoj kaj movadoj. Alechinsky (ĉu vi memoras pri Cobra ?) da ?rigas ĉi teknikojn. La artistoj retransformas kaj deturnas tion, kion nia kapitalista socio produktas .

La papero estas do invento kiu trapasas la jarcentojn kaj restas tre aktuala malgra ? la modernaj krea ?oj sur filmo kaj komputilo. En venontaj artikoloj mi, a ? aliulo, eble skribos pri la dekorita papero, kaligrafio kaj fotografio, du teknikoj kiuj diversmaniere anka ? uzas ĉi tiun materion .


el Sennaciulo, decembro 2004

 

Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)

67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris

Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58

Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org

Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro

Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto

Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.

Privata ejo
Danke al spip

fabrikita en esperantio