Elekti kolorojn : grizaj Verda kaj ruĝa Blanka kaj nigra
Ĝisdatigita lundon la 9an de septembro 2024 . Ĝis nun estas 2952 tekstoj   Rss  Indekso  Privata spaco  Kontakto
Informoj | Libroj | Dokumentoj | SAT-organo | Frakcioj | SAT-kulturo | Fakoj | Ligoj | Ar ?ivo | Venonta kongreso | Membriĝi
UNUA PAÄœO

En la sama rubriko

puce A ?o ne savas kontra ? huliganoj
puce Al vi, malgranda VIRINETO DE MARO
puce H.C. Andersen : Knabineto kun alumetoj (fabelo) tradukis Zamenhof
puce H.C. Andersen : Malgranda Niko kaj granda Niko (fabelo) tradukis Zamenhof

H.C. Andersen : Malgranda Niko kaj granda Niko (fabelo) tradukis Zamenhof

 

FABELOJ DE ANDERSEN
Malgranda Niko kaj granda Niko


tradukis Zamenhof


En unu vila ?o lo ?is du viroj, kiuj amba ? havis la saman nomon. Amba ? estis nomataj Niko, sed unu el ili posedis kvar ĉevalojn kaj la dua nur unu ĉevalon. Por distingi ilin unu de la alia, oni nomadis tiun, kiu posedis kvar ĉevalojn, la granda Niko, kaj tiun, kiu posedis nur unu ĉevalon, oni nomadis la malgranda Niko. Nun ni a ?skultu, kio okazis al ili amba ?, ĉar tio estas vera historio.

Dum la tuta semajno la malgranda Niko devis plugadi por la granda Niko kaj pruntadi al li sian solan ĉevalon ; pro tio la granda Niko pruntadis al li ĉiujn siajn kvar ĉevalojn, sed nur unu fojon en la semajno, nome en dimanĉo. Huha ! kiel la malgranda Niko krakadis tiam per sia vipo super ĉiuj kvin ĉevaloj ! ili estis ja dum tiu tago kvaza ? liaj propraj. La suno brilis tiel belege, ĉiuj sonoriloj de la pre ?eja turo sonorvokis en la pre ?ejon, la homoj estis orname vestitaj kaj iris kun la kantolibro sub la brako, por a ?skulti la predikon, kaj ili rigardis la malgrandan Nikon, kiu plugis per siaj kvin ĉevaloj, kaj li estis tiel bonhumora, ke li denove krakis per la vipo kaj kriis : "Hop, ĉiuj miaj ĉevaloj !"

"Ne parolu tiel", diris la granda Niko, "al vi apartenas ja nur unu ĉevalo !"

Sed kiam denove iu preteriris al la pre ?ejo, la malgranda Niko forgesis, ke li ne devas tiel paroli, kaj li ekkriis : "Hop, ĉiuj miaj kvin ĉevaloj !"

"Nun mi devas energie peti, ke vi ĉesu," diris la granda Niko, "ĉar se vi ankora ? unu fojon tiel parolos, tiam mi frapos vian ĉevalon sur la kapon tiel, ke ?i falos senviva, kaj vi plu havos nenion !"

"Mi certe plu ne parolos tiel", respondis la malgranda Niko ; tamen kiam homoj preteriris kaj diris al li : bonan tagon, li fari ?is tiel bonhumora kaj la posedado de kvin ĉevaloj por la priplugado de sia kampo ?ajnis al li tiel bela, ke li krakis per la vipo kaj ekkriis : "Dekstren, ĉiuj miaj ĉevaloj !"

"Mi instruos vin krii al viaj ĉevaloj," diris la granda Niko ; kaj li prenis stangon kaj frapis sur la kapon la solan ĉevalon de la malgranda Niko tiel, ke ?i falis kaj tuj mortis.

"Ho ve, nun mi plu havas neniun ĉevalon !", diris la malgranda Niko kaj komencis plori. Poste li senfeligis la ĉevalon, bone elsekigis la felon en la vento, metis ?in en sakon, kiun li prenis sur sian dorson, kaj iris en la urbon, por vendi la felon de sia ĉevalo.

Li havis anta ? si longan vojon, li devis iri tra granda, malluma arbaro, kaj la vetero fari ?is terure malbona ; li tute perdis la vojon, kaj anta ? ol li denove trovis la ?ustan vojon, fari ?is vespero, kaj estis tro malproksime, por ke oni povu anta ? plena nokti ?o atingi la urbon a ? veni returne hejmen.

Tute apude de la vojo trovi ?is granda korto de vila ?ano ; la fenestrokovriloj estis fermitaj, tamen tra ili briletis lumo. "Tie oni eble permesos al mi tranokti", pensis la malgranda Niko, kaj li aliris kaj frapetis.

La vila ?anino malfermis ; sed kiam ?i a ?dis, kion li volas, ?i diris, ke li iru sian vojon, ke ?ia edzo ne estas hejme kaj ?i ne povas akcepti fremdulojn.

"Mi devas do ku ?i ekstere", diris la malgranda Niko, kaj la vila ?anino fermis la pordon anta ? lia nazo.

Tre proksime de la pordo staris granda fojnamaso, kaj inter ?i kaj la domo trovi ?is malgranda stalo kun plata pajla tegmento.

"Tie supre mi povas ku ?i", diris la malgranda Niko, kiam li ekvidis la tegmenton, "tio estas ja bonega lito ; la cikonio certe ne malsuprenflugos kaj ne mordos min je la piedoj." Ĉar vivanta cikonio staris supre sur la tegmento, kie ?i havis sian neston.

La malgranda Niko grimpis sur la stalon, kie li sin ku ?igis kaj turnadis sin en diversajn flankojn, por trovi la plej bonan ku ?manieron. La fenestrokovriloj supre ne kovris, kaj tial li povis rigardi ?uste en la dominternon.

Tie estis kovrita granda tablo, kaj sur ?i staris vino kaj rosta ?o kaj delikata fi ?o. La vila ?anino kaj la sakristiano sidis ĉe la tablo, kie estis neniu alia krom ili, kaj ?i enver ?is al li vinon, kaj li ekatakis la fi ?on, ĉar tio estis io la ? lia gusto.

"Ho, se mi anka ? povus ricevi ion de tio !", diris la malgranda Niko kaj al ?ovis la kapon tute al la fenestro. Al la diablo ! kian belegan kukon li tie vidis ! Jes, kia festeno tio estis ! Subite li a ?dis, ke iu alrajdas de la vojo al la domo ; tio estis la edzo de la vila ?anino, venanta hejmen.
Li estis ?enerale bona homo, sed li havis la strangan malfortecon, ke li ne povis toleri la aspekton de sakristiano. Se li vidis sakristianon, li fari ?is tute furioza. Tio estis la ka ?zo, pro kiu la sakristiano iris saluti la virinon, kiam li sciis, ke ?ia edzo ne estas hejme, kaj la bona virino metis anta ? lin la plej bonajn man ?a ?ojn, kiujn ?i havis. Kiam ili nun a ?dis, ke la edzo venas, ili tre ektimis, kaj la virino petis la sakristianon, ke li enrampu en grandan malplenan keston, kiu staris en angulo. Tion li efektive faris, ĉar li ja sciis, ke la kompatinda edzo ne povas toleri la aspekton de sakristiano. La virino rapide ka ?is la tutan bonegan man ?a ?on kaj la vinon en sian bakfornon, ĉar se la edzo tion vidus, li ja certe demandus, kion tio signifas.

"Ha ha !", ek ?emis la malgranda Niko, vidante, kiel la tuta man ?a ?o malaperas.

"Ĉu iu estas tie supre ?", demandis la vila ?ano kaj rigardis supren al la malgranda Niko. "Kial vi tie ku ?as ? venu prefere kun mi en la domon."

La malgranda Niko tiam rakontis, kiel li perdis la vojon, kaj petis la permeson tranokti ĉe li.

"Kompreneble", diris la vila ?ano, "sed anta ? ĉio ni devas ion man ?i." La virino akceptis ilin amba ? eksterordinare afable, kovris longan tablon kaj donis al ili grandan pladon da gria ?o. La vila ?ano estis malsata kaj man ?is kun granda apetito, sed la malgranda Niko ne povis ĉesi pensi pri la delikata rosta ?o, fi ?o kaj kuko, kiuj, kiel li sciis, staris en la bakforno.

Sub la tablon anta ? siajn piedojn li estis metinta la sakon kun la felo de la ĉevalo, ĉar ni scias ja, ke pro ?i li ekvojiris, por vendi ?in en la urbo. La gria ?o tute ne povis plaĉi al li. Li ekpa ?is sur sian sakon, kaj la seka felo en la sako la ?te ekknaris.

"Ts !", diris la malgranda Niko al sia sako, sed samtempe li denove ekpa ?is sur la sakon tiel, ke ?i knaris ankora ? pli la ?te, ol anta ?e.

"He ; kion vi tie havas en la sako ?", demandis la vila ?ano.

"Ha, tio estas sorĉisto", diris la malgranda Niko, "li diras, ke ni ne man ?u gria ?on, ĉar li sorĉe plenigis la tutan fornon per rosta ?o, fi ?o kaj kuko !"

"Ne eble !" diris la vila ?ano kaj rapide malfermis la fornon, kie li ekvidis ĉiujn bonegajn man ?a ?ojn, kiujn lia edzino tie ka ?is, sed pri kiuj li nun pensis, ke la sorĉisto en la sako tien ilin ensorĉis. La virino ne kura ?is ion diri, sed ?i tuj metis la man ?a ?ojn sur la tablon, kaj tiel ili man ?is la fi ?on, kaj anka ? la rosta ?on kaj la kukon. La malgranda Niko denove surpa ?is sur la sakon, ke la felo ekknaris.

"Kion li nun diras ?" demandis la vila ?ano.

"Li diras," respondis la malgranda Niko, "ke li sorĉis por ni anka ? tri botelojn da vino ; ili anka ? staras en la forno". Tiam la virino devis elpreni la vinon, kiun ?i ka ?is, kaj la vila ?ano trinkis kaj fari ?is bonhumora ; tian sorĉiston, kian la mal-granda Niko havas en la sako, li tre forte dezirus posedi.

"Ĉu li povas anka ? sorĉvenigi la diablon ?" demandis la vila ?ano ; "mi tre dezirus lin vidi, ĉar nun mi estas en tre bona humoro."

"Jes", diris la malgranda Niko, "mia sorĉisto povas fari ĉion, kion mi postulas. Ĉu ne vere, he vi ?", li demandis kaj surpa ?is sur la sakon, ke ?i knaris. "Ĉu vi a ?das ? Li diras jes ! Sed la diablo aspektas malbele, ne penvaloras lin vidi."

"Ho, mi tute ne timas ! Kiel do li aspektas ?"

"Nu, li aspektas kiel vivanta sakristiano !"

"Hu !" ekkriis la vila ?ano, "tio efektive estus tre malbela ! Vi devas scii, ke mi ne povas toleri la aspekton de sakristiano. Tamen tio estas negrava, mi scios ja, ke tio estas la diablo, kaj tial ?i ne faros sur mi tian impreson. Nun mi estas kura ?a, sed li ne tro alproksimi ?u al mi !"

"Atentu ! Nun mi demandos mian sorĉiston", diris la malgranda Niko, kaj li surpa ?is sur la sakon kaj alklinis al ?i sian orelon.

"Kion li diras ?"

"Li diras, ke vi povas iri kaj malfermi la keston, kiu staras en la angulo, kaj tiam vi ekvidos tie la diablon ; sed vi devas teni la kovrilon en la mano, por ke la demono ne elkuru."

"Ĉu vi volas helpi al mi teni ?", demandis la vila ?ano, kaj li iris al la kesto, en kiu la virino ka ?is la efektivan sakristianon, kiu nun tie sidis kaj pro timo frapadis per la dentoj.

La vila ?ano levis iomete la kovrilon kaj enrigardis. "Hu !", li ekkriis kaj forsaltis. "Jes, mi lin vidis, li aspektis tute tiel, kvaza ? li estus nia sakristiano ! Ha, tio estis terura !" Post tio oni devis trinki, kaj tiamaniere ili trinkis ?is malfrue en la nokto.

"La sorĉiston vi devas vendi al mi", diris la vila ?ano ; "postulu pro li tiom, kiom vi volas ! Mi tuj donos al vi tutan bu ?elon da mono !"

"Ne, tion mi ne povas fari !", diris la malgranda Niko ; "pripensu do, kiom multe da utilo mi povas havi de tiu sorĉisto !"

"Ha, mi tiel forte dezirus havi lin !", diris la vila ?ano kaj ne ĉesis petadi.

"Nu", diris fine la malgranda Niko, "ĉar vi estis tiel bona kaj donis al mi rifu ?on en ĉi tiu nokto, mi cedas al via peto. Vi ricevos la sorĉiston pro bu ?elo da mono, sed mi volas, ke la bu ?elo estu superrande plenega."

"Tion vi ricevos", diris la vila ?ano, "sed la keston tie en la angulo vi devas kunpreni kun vi, mi ne volas teni ?in en mia domo eĉ unu horon plue, ĉar oni ne povas scii, ĉu li eble ne sidas ankora ? tie !"

La malgranda Niko donis al la vila ?ano sian sakon kun la seka felo kaj ricevis pro tio tutan bu ?elon da mono, superrande plenegan. La vila ?ano eĉ donacis al li ankora ? grandan pu ??‰aron, por ke li povu forveturigi la monon kaj la keston.

"Adia ?!", diris la malgranda Niko, kaj li forveturis kun sia mono kaj kun la granda kesto, en kiu ĉiam ankora ? trovi ?is la sakristiano.
Sur la dua flanko de la arbaro trovi ?is granda, profunda torento ; la akvo en ?i fluis tiel brue, ke estis tre ma1facile na ?i kontra ? la fluado. Super ?i estis konstruita nova ponto ; en la mezo de tiu ponto la malgranda Niko haltis kaj diris tute la ?te, tiel ke la sakristiano en la kesto povu tion a ?di : "Kion mi nun faru kun la sensenca kesto ? Äœi estas tiel peza, kvaza ? en ?i trovi ?us ?tonoj ! Se mi ?in veturigos pluen, mi tute laci ?os. Mi prefere ?etos ?in en la torenton ; se ?i mem alna ?os al mia domo, bone, - se ?i tion ne faros, anka ? ne estos granda perdo."

Li prenis la keston per unu mano kaj iom ?in levis, kvaza ? li volus ?eti ?in en la akvon.

"Ne, atendu !", ekkriis la sakristiano en la kesto ; "anta ?e lasu min eliri !"

"Hu !", diris la malgranda Niko kaj ?ajnigis, kvaza ? li ektimis. "Li estas ankora ? tie ! Rapide en la torenton, ke li dronu !"

"Ho ne, ho ne !", ekkriis la sakristiano, "ne faru tion ; mi donos al vi, tutan bu ?elon da mono !"

"Ha, tio estas io alia !", diris la malgranda Niko kaj malfermis la keston. La sakristiano tuj elrampis, pu ?is la malplenan keston en la akvon kaj iris hejmen, kie la malgranda Niko ricevis tutan bu ?elon da mono. Ĉar unu bu ?elon li ricevis jam anta ?e de la vila ?ano, li havis nun tutan pu ??‰aron plenan de mono.

"Nu, pro la ĉevalo oni bone pagis al mi !", li diris al si mem, kiam li alvenis hejmen kaj ?utkunigis en sia lo ?ejo, sur la mezo de la planko, la tutan monon en formo de granda amasa ?o. "Mi prezentas al mi, kiel tio ĉagrenos la grandan Nikon, kiam li ekscios, kiel riĉa mi fari ?is per mia sola ĉevalo ; mi tamen ne diros al li tion tute malka ?e."

Li sendis knabon al la granda Niko, por peti de li bu ?elmezurilon.

"Por kio li tion bezonas !", pensis la granda Niko ; kaj li ?miris la fundon de la mezurilo per gudro, por ke el tio, kio estos mezurata, io restu algluita. Kaj tiel efektive okazis ; kiam li ricevis la mezurilon returne, sur ?ia fundo trovi ?is algluite tri grandaj novaj ar ?entaj moneroj.

"Kio tio estas ?", diris la granda Niko, kaj li tuj kuris al la malgranda. "Kie vi ricevis la tutan monon ?"

"Ho, tio estas pro mia ĉevalfelo, kiun mi vendis hiera ? vespere."
"Al la diablo, oni bone pagis pro ?i !", diris la granda Niko, kaj li kuris hejmen, kaptis hakilon kaj dehakis la kapon al ĉiuj, siaj kvar ĉevaloj. Poste li detiris de ili la felon kaj veturis kun tio al la urbo.

"Feloj, feloj ! Kiu aĉetos felojn ?", li kriis sur la stratoj.

Ĉiuj botistoj kaj tanistoj alkuris kaj demandis, kiom li postulas pro la feloj.

"Bu ?elon da mono pro ĉiu felo", diris la granda Niko.

"Ĉu vi estas freneza ?", diris ĉiuj, "ĉu vi pensas, ke ni havas tiom da mono, ke ni mezuras ilin per bu ?eloj ?"

"Feloj, feloj ! Kiu aĉetos felojn ?", li kriis denove ; sed al ĉiuj, kiuj demandis pri la prezo, li respondis : "Bu ?elo da mono."

"Li mokas nin !", kriis ĉiuj ; kaj la botistoj kaptis siajn rimenojn, la tanistoj siajn ledojn, kaj ili komencis batadi la grandan Nikon.

"Feloj, feloj !", ili moke imitkriis ; "atendu, ni faros el via ha ?to tian felon, kiu estos verda kaj flava. For el la urbo !", ili kriis ; kaj la granda Niko devis kuri per ĉiuj siaj fortoj. Tiel solide li neniam ankora ? estis batita.
"Atendu !", li diris, kiam li venis hejmen, "pro tio la malgranda Niko al mi pagos ; mi lin mortigos !"

Dume en la domo de la malgranda Niko mortis lia maljuna avino. Kvankam ?i estis ĉiam tre malbona kaj kolerema kontra ? li, li tamen estis nun tre afliktita ; li prenis la senvivan virinon kaj metis ?in en sian varman liton, esperante, ke eble li per tio denove ?in revivigos. Tie ?i estis ku ?onta la tutan nokton, kaj li mem intencis sidi en angulo kaj dormi sur se ?o, kiel li ofte faradis anta ?e.

Kiam li en la nokto tiel sidis, subite malfermi ?is la pordo, kaj eniris la granda Niko kun sia hakilo. Li sciis, kie staras la lito de la malgranda Niko, li iris rekte tien kaj frapis la kapon de la mortinta avino, pensante, ke tio estas la malgranda Niko.

"Jen vi havas !", li diris "nun vi ne havos plu la deziron moki min !". Kaj li iris returne hejmen.

"Kia malbona kaj terura homo !", diris la malgranda Niko ; "li intencis mortigi min. Estas feliĉo, ke la maljuna avino jam ne vivis, alie li senvivigus ?in !"

Li vestis la maljunan avinon per ?iaj dimanĉaj vestoj, pruntis de la najbaro ĉevalon, aljungis ?in al la veturilo, sidigis la maljunan avinon sur la malanta ?a sidloko, por ke ?i ne elfalu dum la veturado, kaj ekveturis kun ?i tra la arbaro. Kiam la suno levi ?is, ili trovi ?is jam anta ? granda enveturejo, kie la malgranda Niko haltis, por tie matenman ?i.

La mastro havis tre multe da mono, li estis anka ? bona homo, sed tiel koleri ?ema, kvaza ? li havus en si pipron kaj tabakon.

"Bonan tagon !", li diris al la malgranda Niko "vi hodia ? frue metis sur vin viajn dimanĉajn vestojn !"

"Jes !" diris la malgranda Niko, "mi veturas kun mia maljuna avino al la urbo, ?i sidas tie en la veturilo ; mi ne povas konsentigi ?in iri en la ĉambron. Ĉu vi ne donos al ?i glason da trinkmielo ? Vi devas tamen la ?te krii, ĉar ?i ne bone a ?das."

"Bone, mi tion faros !" diris la mastro kaj enver ?is grandan glason da trinkmielo, kun kiu li iris al la mortinta avino, kiu trovi ?is en sidanta pozicio en la veturilo.

"Jen estas glaso da trinkmielo, kiun sendas al vi via filo !" diris la mastro ; sed la mortinta virino ne respondis eĉ unu vorton, sed ?i sidis tute silente.

"Ĉu vi ne a ?das ?" kriis la mastro tiel la ?te, kiel li nur povis ; "jen estas glaso da trinkmielo, sendita de via filo !"

Ankora ? unu fojon li kriis tion saman, poste ankora ? unu fojon ; sed ĉar ?i tute ne movi ?is de sia loko, li fari ?is kolera kaj ?etis al ?i la glason rekte en la viza ?on, tiel, ke la trinkmielo ekfluis sur ?ia nazo kaj ?i elfalis el la veturilo, ĉar ?i estis nur sidigita, sed ne alligita.

"He he !" ekkriis la malgranda Niko, elsaltis tra la pordo kaj kaptis la mastron je la brusto ; "vi mortigis mian avinon ! Rigardu, ?i havas grandan truon en la frunto !"

"Ho, kia malfeliĉo !" ekkriis la mastro kaj interfrapis la manojn super la kapo ; "ĉio venas de mia koleri ?emo ! Mia kara malgranda Niko, mi donos al vi tutan bu ?elon da mono, kaj mi lasos enterigi vian avinon tiel, kiel se ?i estus mia propra, nur silentu, ĉar alie oni dehakos al mi la kapon, kaj tio estas tiel malbona !"

Tiamaniere la malgranda Niko ricevis tutan bu ?elon da mono, kaj la mastro lasis enterigi la maljunan avinon tiel, kiel se ?i estus lia propra.
Kiam la malgranda Niko kun la multo da mono revenis hejmen, li tuj sendis knabon al la granda Niko, por peti lin, ke li volu prunti al li bu ?elmezurilon.

"Kio tio estas !" diris la granda Niko ; "ĉu mi lin ne mortigis ? mi devas mem iri kaj rigardi !" Kaj li mem iris kun la mezurilo al la malgranda Niko.

"Ha ! kie vi ricevis la tutan monon ?" li demandis, lar ?e malfermante la okulojn ĉe la vido de la nova amaso da mono.

"Ne min, sed mian avinon vi mortigis !" diris la malgranda Niko ; "mi vendis ?in kaj ricevis pro ?i bu ?elon da mono."

"Vere bone pagite !" diris la granda Niko, kaj li rapidis hejmen, prenis hakilon kaj tuj mortigis sian maljunan avinon, metis ?in en veturilon, veturis en la urbon, kie lo ?is la apotekisto, kaj demandis, ĉu ĉi tiu volas aĉeti senvivan homon.

"Kiu li estas, kaj kie vi lin prenis ?" demandis la apotekisto.

"Tio estas mia avino", diris la granda Niko, "mi ?in mortigis, por vendi ?in pro bu ?elo da mono".

"Dio nin gardu !" ekkriis la apotekisto. "Vi certe deliras ! Ne parolu tiajn aferojn, ĉar vi povas perdi la kapon !" Kaj li faris al li solidan moralinstruon, klarigis al li, kian teruran malnobla ?on li faris, kia malbona homo li estas kaj kiel forte li meritas punon. La granda Niko tiel forte ektimis, ke el la apoteko li saltis rekte en la veturilon, ekfrapis la ĉevalojn kaj forveturis hejmen. La apotekisto kaj ĉiuj aliaj homoj pensis, ke li estas freneza, kaj tiel ili permesis al li veturi, kien li volas.

"Mi repagos al vi !", diris la granda Niko, kiam li estis sur la granda vojo ; "jes, vi estos pagita, vi malgranda Niko !" Tuj, kiam li venis hejmen, li prenis la plej grandan sakon, kiun li povis trovi, iris al la malgranda Niko kaj diris : "Nun vi denove moke amuzis vin pri mi ! Unue mi mortigis miajn ĉevalojn, poste mian maljunan avinon ! Tio estas nur via kulpo, sed vi plu neniam faros min mokata ?o !"Kaj li kaptis la malgrandan Nikon ĉirka ? la korpo, en ?ovis lin en la sakon, prenis ĉi tiun sur la dorson kaj diris : "Nun mi iros kaj dronigos vin !"

Oni devas iri longan distancon, anta ? ol veni al la rivero, kaj la malgranda Niko ne estis tre malpeza. La vojo kondukis preter pre ?ejon, la orgeno ludis, kaj la homoj tiel bele tie kantis ; tial la granda Niko demetis la sakon kun la malgranda Niko tute apude de la pre ?eja pordo kaj diris al si, ke estos tre bone, se li anta ?e eniros kaj kunkantos, anta ? ol li iros pluen : la malgranda Niko ne povas ja forkuri, kaj ĉiuj homoj estas en la pre ?ejo. Kaj li eniris.

"Ho ve, ho ve !", ?emis la malgranda Niko interne de la sako ; li sin turnadis tien kaj reen, sed li ne povis malligi la ligilojn. En tiu tempo preteriris la maljuna pa ?tisto kun ne ?blanka barbo kaj kun granda bastono en la mano ; li pelis anta ? si tutan gregon da bovoj kaj bovinoj ; ili kuris sur la sakon, en kiu trovi ?is la malaranda Niko, kaj la sako ren- versi ?is.

"Ho ve !", ?emis la malgranda Niko "mi estas ankora ? tiel juna, kaj mi jam devas iri en la regnon ĉielan !"

"Kaj mi, malfeliĉa" diris la pa ?tisto "estas jam tiel maljuna kaj tamen ne povas ankora ? tien veni !"

"Malligu la sakon !", ekkriis la malgranda Niko "enrampu ĉi tien anstata ? mi, tiam vi tuj venos en la regnon ĉielan !"

"Bone, tion mi volonte faros !", diris la pa ?tisto, kaj li malligis la sakon al la malgranda Niko, kiu nun tuj elsaltis.

"Ĉu vi gardos miajn brutojn ?", diris la maljuna homo kaj enrampis en la sakon ; la malgranda Niko ?in ligis kaj poste foriris kun ĉiuj bovoj kaj bovinoj.

Tuj poste la granda Niko elvenis el la pre ?ejo kaj prenis sian sakon denove sur la dorson. Al li ?ajnis, ke la sako fari ?is tre malpeza, ĉar la maljuna pa ?tisto ne pezis eĉ duonon de tio, kion pezis, la malgranda Niko. "Kiel facile oni nun povas lin porti ! Tio estas rekompenco pro tio, ke mi kantis pre ?on !". Kaj li iris al la rivero, kiu estis profunda kaj granda, ?etis la sakon kun la maljuna pa ?tisto en la akvon kaj kriis al li, pensante, ke tio estas la malgranda Niko : "Nu, nun vi plu ne amuzos vin pri mi !". Kaj li iris returne hejmen. Sed kiam li venis al la vojkruci ?o, li renkontis la malgrandan Nikon, kiu pelis anta ? si sian tutan brutaron.

"Kio ?i estas !", ekkriis la granda Niko, "ĉu mi vin ne dronigis ?"

"Jes", diris la malgranda Niko, "vi ?etis ja min anta ? duono da horo en la riveron !"

"Kie do vi ricevis ĉi tiun tutan belan brutaron ?", demandis la granda Niko.

"Tio estas maraj brutoj !" diris la malgranda Niko. "Mi rakontos al vi la tutan historion, kaj mi anka ? kore vin dankas pro tio, ke vi min dronigis, ĉar nun mi fari ?is tre riĉa, kredu al mi ! Estis al mi tiel terure, kiam mi sidis en la sako kaj la vento fajfis anta ? mia nazo, estis al mi tiel terure, kiam vi ?etis min de la ponto en la malvarman akvon ! Mi falis tuj sur Ia fundon, tamen mi tie ne ricevis frapon, ĉar tie malsupro kreskas la plej delikata mola herbo. Sur tiun herbon mi falis, kaj plej bela junulino en ne ?blankaj vestoj kaj kun verda krono ĉirka ? la kapo prenis min je la mano kaj diris : ‚Tio estas vi, malgranda Niko ? Nun ricevu anta ? ĉio iom da brutoj ; unu mejlon de ĉi tie trovi ?as ankora ? tuta pa ?tejo plena de brutoj, kiujn mi anka ? donacas al vi.’ Tiam mi rimarkis, ke la rivero estas granda vojo por la lo ?antoj de la maro. Malsupre sur la fundo iradis kaj veturadis homoj de la maro en la mezon de la lando ?is la komenci ?a fonto de la rivero. Kiel belege tie estis ! kiom multe da floroj kaj da fre ?a herbo estis ĉie ! La fi ?oj, kiuj na ?is en la akvo, fulmorapide preterflugadis preter miaj oreloj, kiel ĉi tie la birdoj en la aero. Kiaj belaj homoj tie estis ! Kaj des pli la brutoj, kiuj pa ?ti ?is tie ĉe la kavoj kaj bariloj !"

"Sed kial do vi tuj suprenvenis returne al ni ?" demandis la granda Niko. "Mi tion ne farus, se tie malsupre efektive estas tiel bele."

"Ha, ?uste tio estas ja tre ruza de mia flanko", diris la malgranda Niko. "Vi a ?dis ja, kion mi rakontis al vi : la mara junulino diris, ke unu mejlon de tie sur la vojo - sub ‚vojo’ ?i komprenas ja la riveron, ĉar ien aliloken ?i ne povas iri - trovi ?as ankora ? tuta pa ?tejo plena de brutoj por mi. Sed kiel mi scias, la rivero havas multe da fleksoj en diversaj lokoj ; tio postulus ja tro multe da superflua irado ; oni povas sekve tre mallongigi al si la vojon, se oni supreniras sur la teron kaj poste iras al la rivero la ?lar ?e. Per tio mi ?paras ja preska ? duonmejlon, kaj mi atingos miajn brutojn pli frue."

"Ho, vi estas feliĉa homo !", diris la granda Niko. "Ĉu vi opinias, ke mi anka ? ricevus marajn brutojn, se mi venus sur la fundon de la rivero ?"

"Jes, tiel mi opinias !", diris la malgranda Niko, "sed mi ne povas porti vin en sako ?is la rivero, vi estas tro peza por tio. Sed se vi mem tien iros kaj rampos en la sakon, tiam mi kun granda plezuro ?etos vin en la riveron."

"Mi tre dankas !", diris la granda Niko ; "sed se mi ne ricevos marajn brutojn, kiam mi venos malsupren, tiam mi faros al vi solidan batadon ; pri tio estu certa."

"Ho ne, ne estu tiel malbona !". Ili iris al la rivero. Kiam la brutoj, kiuj havis soifon, ekvidis la akvon, ili ekkuris kiel eble plej rapide malsupren, al la trinkejo.

"Vidu, kiel ili rapidas !", diris la malgranda Niko, "ili deziregas veni returne sur la fundon !"

"Bone, helpu do al mi", diris la granda Niko, "ĉar alie vi ricevos batojn". Kaj li enrampis en grandan sakon, kiu ku ?is sur la dorso de unu el la bovoj. "Enmetu ?tonon", diris la granda Niko, "ĉar mi timas, ke alie mi ne alfundi ?os".

"Bone !", diris la malgranda Niko, metis grandan ?tonon en la sakon, forte kuntiris la ligilon kaj streĉis sin kontra ? la sakon. Pum ! la granda Niko falis en la riveron kaj tuj flugis al la fundo.

"Mi timas, mi timas, ke li tamen ne trovos la marajn brutojn !", diris la malgranda Niko, kaj, pelante siajn brutojn, li iris hejmen.



PS : Mi ĉiam devas pensi pri la klasbatalo, se mi denove legas tiun fabelon de Andersen... Kio la fabelo estas, se ne lerta priskribo de klasbatalo ? La historio la ? Mark kaj Engels estas la historio de klasbataloj, en tiu kazo inter riĉa bienulo kaj malriĉa servutulo. Andersen ĉiam sentis sin flanke de la subigitoj, li tute ne estis tiel naiva kiel oni ĉiam denove asertas. Mi persone legas Andersen tute alie, fakte kiel realistan a ?toron, kiu tre profunde enpentris anka ? en la psikologian flankon de la klasbatalo. En "Fajrilo", li priskribas eĉ revolucion, kiu eliras de ribelanta soldato, en "Pa ?tisto de porkoj" li montras, ke ne la laborantaj homoj estas stultaj, sed la regantoj, kiuj ne laboras, en la fabelo "Novaj vestoj de la re ?o" du buboj devas diri la veron, ĉar la plenkreskuloj ĉiuj estas malkura ?uloj kaj mensogantoj, en la fabelo "Knabineto kun alumetoj" li akre kritikas, ke homoj devas morti pro malsato. Anka ? multaj aliaj fabeloj de li entenas similan socikritikan sintenon. Andersen pli proksimigas fabelojn al la realeco ol fabeloverkistoj anta ? li. Konsentite, bonajn instrumastrojn li ja havis, ekzemple Ezopon a ? Til Strigspegulon, la fratojn Grimm. (HGK)



 

Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)

67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris

Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58

Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org

Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro

Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto

Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.

Privata ejo
Danke al spip

fabrikita en esperantio