Viktor Auburtin: : Ora et labora ! (humura ?o)

Ekzistas, kiel ĉiu scias, abeloj ; ekzistas burdoj k ekzistas vespoj. Tiuj ĉi tri specoj estas tre parencaj unu al la aliaj, sed tamen ĉiu el ili havas sian propran k specialan vivmanieron.
La abelo estas la plej diligenta el la triopo. Äœi eĉ ne permesas al si momenteton da ripozo ; ?i laboras la tutan tagon k fervore liveras la vakson k la mielon, kiujn poste aliaj esta ?oj forprenos de ?i.

Anka ? la vespo cetere konstruas sian neston, sed ĉion ?i plenumas multe pli senzorge k preferas vivi per rabado. La vespo estas kavaliro ĉiam elegante vestita, korsetita k havas flavajn bordera ?ojn kiel le ?tenanto el la anta ?milita tempo.

Rilate al la burdo : ?i vere estas la vivo-artisto. Kantante ?i trazumas la tagon, flugas de floro al floro, kiel ?in donas la sorto k tute ne havas programon ; ?i laboras nenion k tamen bonege vivas.

***

Bone, ĉio ĉi estas konata k mi ne rakontas nova ?on. Sed nun amerika zoologisto elpensis esplori la spiritajn kapablojn de la tri specoj, mezurante k pesante ties cerbojn k komparante ties perceptokapablojn.

La rezulto estas jena : la plej inteligenta el la tri estas la burdo neniam laboranta. Duavicas la vespo. Sed sur la plej malalta ?tupo de la inteligento vicas la diligenta abelo, ?i eĉ preska ? ne posedas cerbon.

La abelo estas la bovo por diri tion mallonge.

Restas nur esplori, kiel tio esti ?is k kiel ĉio ĉi interdependas. Ĉu la abelo laboradas, ĉar ?i estas malsa ?a, a ? ĉu ?i tiel malsa ?i ?is pro la troa laborado ?

***

Sed pro dio, karaj, esperemaj, junaj homoj, legante tion evitu fari konjektojn je homcirkonstancoj. Por la homo validus la sankta fundamenta le ?o, ke li surteri ?is, por labori de mateno ?is vespero, por zorgi pri siaj infanoj, kiuj siavice same devos zorgi pri siaj infanoj k laboradi de mateno ?is vespero.

Se nin foje atakus dubemo, se ni foje ekpensus, ke tiu ĉi le ?o fakte estas trompego, tiam ja la tuta socia ordo renversi ?us.

Kaj certe estus tre doma ?e por la tuta socia ordo, se ?i foje renversi ?us, ĉu ne ?

El "Welt am Sonntag" ("Mondo je Dimanĉo") ,
München, n-o 83, 17. 8. 30.
Esperantigis : Milok Centdek.

aperis en Sennaciulo, la 18an de septembro 1930