Popola Fronto : Tra objektiva lorno (artikolo)

Kvaza ? pro magneta akso, cirka ? la tragedia aktualeco de la hispana situacio, densi ?is tro konfuza nebulo de falsa informado a ? erara kompreno anta ? la vera interna stato de la lando, en lojala teritorio, dum vigla tajdo de specialaj zorgoj flusas k malflusas.

La reakcia trusto universala de bankieroj k magnatoj, per la klario­noj de sia fripona gazetaro k per la bu ?o dungita de siaj politikistoj, svingis alarme k cinike la timigilon pri ru ?a revolucio eksplodanta abrupte en Hispa­nio por renversi la ordon, kulturon k civilizon de E ?ropo. Se ne la klaskons­cia proletaro, kiu certe ne timas perdi tion, kion ?i ne posedas ; almena ? granda parto el la ?enerala meza opinio internacia, pli a ? malpli liberala, pli a ? malpli demokratema, sed ne ĉiam inklina al ?an ?oj k riskoj subitaj, falis naive en la reton k ?i, sen atento al medito nek al ?usta takso pri la ka ?zoj k efikoj de tiu grava okazinta ?o, serĉis rifu ?on, por sia relativa ekonomia trankvileco, en la glavo militista kontra ? la popola pugno, kiu levi ?is, kiel natura martelo, por defendi precize la regulajn k normalajn fundamentojn de la ?tata ekvilibro. Por detrui la trivialan kurtenon el mensogoj, ur ?as do gajni, per vero, la fidon de tiu ampleksa hezitema klaso.
Ribelo de mar ?aloj tute ne estas klasbatala revolucio. En nia lando tiuj mem, kiuj patose parolas pri la ordo, pri obeo, kiam temas pri striko a ? strata manifestacio, rompis la le ?ojn, renversis la ordon, detruis la disciplinon, malobeis la legitimajn ordonojn en tumulto k ?aoso...

En Hispanio krevis komploto de aristokratoj, ne eksplodis revolucio de proletoj ! nia malfeliĉa, sed digna, popolo ne ?etis alumeton en la pulvon. Matematika logiko de ciferoj, dum malfacila balotado, donis supermezure al popolo la garantion de le ?a rajto interveni k influadi, kvankam modeste, pacience, je mar ?o de testudo ! sed ĉiam obstine anta ?en, en la politika gvi­dado de ?ia lando, kiel jam natura k eĉ jura sekvo, post intensa interveno en la nacia ekonomio, kun ?vito k peno, per alta laboro en nigra fundo de mino, apud tablo de oficejo, ĉe rimenoj de ma ?ino a ? per dorso kurbi ?inta sur la bruna tero de fekunda kampo, por dika profito de nur kelkaj po ?oj.

Eble, paca gajno de rajto estas revolucio por la privata indekso de kapitalistoj, kiuj ekribelinte kontra ? la oficiala ordo de la Respubliko, ordo malagrabla por ili, sed tamen ja ordo ! vundis la stilon de siaj tradiciaj nor­moj. Ili mem subfosis la bazon de siaj propraj argumentoj per abrupta atako al popolo, mikso socia el proletaro, kamparanaro k etbur ?aro, kiu, anta ? la kruda cirkonstanco devi defendi per armiloj sian politikan k fizikan ekziston, povis kapti hazarde la okazon ?an ?i tuje almena ? la strukturon de kelkaj ?tataj instancoj, ?usaj nestoj de konspiro, k anka ? eniri kontrole en multaj fabrikoj, magazenoj, k negocoj forlasitaj, pro fu ?o de ?iaj fa ?istaj mastroj, en lokoj kie la ribelo fiaskis.

Pro interveno de l’ fa ?ismo internacia, la ribelo estas nun grava mi­lito, seriozaj postuloj staras. La ariergardo devas streĉi fortojn metode ; la ?tato do, kun helpo teknika de sindikatoj, mastrumas la ekonomiajn faktorojn, por militaj celoj, en la lojala teritorio. Tiu industria aspekto, natura dum mi­lito, kun la gaja flirto de partiaj flagoj, natura ornamo de popola entuziasmo k ?entila akompano de la nacia trikolora standardo, povas liveri, al facila ob­servanto, la supozon, pro sajno k formo, ke revolucio jam, anstata ? milito, fla­gras nun en Hispanio ; kruela milito nur, decida risko ankora ?, kies gajno, anta ? dan ?ero de perdo, devas esti unika zorgo por sa ?aj homoj, kiuj evitos unue fali en abismon por efektivigi, sen baro en la vojo, revojn k aspirojn.

Ne revolucia komitato sed legitima ministraro regas en Hispanio, gvidante la lukton kontra ? la fa ?ismo.
Sufice jam ! ne plu skandalo pri skarlata fantomo ! En Hispanio, kun situo en E ?ropo, ankora ? ĉiutage vulgare la suno aperas salute ĉe oriento k melankolie en okcidento subiras... dum mortas popolo en defendo de vivo feliĉa.

el Popola Fronto, februaro 1937}

***