Jakvo Åœram : Progreso, katenoj kaj memmastrado.

La demando, kiun mi volas fari, reage al la demandoj de mia amiko Snajpero estas : "Ĉu poseda ?oj per si povas alporti progreson kaj ĉu progreso ne estas tutsimple trovi manieron por socialismigi la mondon." Mi unue skribis "socialigi", sed ĉi tiu termino estas tro eklezia kaj alportas nenian progreson al la mondo.

"Progresema" estas, kiam iu transdonas siajn spertojn al aliaj, kondiĉe ke ĉi tiuj spertoj ne celas subpremi nek profiti nek detrui. Progresigi signifas, ke oni profunde devas pripensi ĉiun agon kaj faron. Progreso estas a ?skulti al homoj, kiuj havas ion por diri. Mia vivo nekredeble progresis, kiam mi lernis Esperanton. Sennaciulo, la revuo de SAT, ekzemple estas, la ? mi progresiga revuo. En ?i mi legas pri sentoj kaj spertoj de aliaj homoj. La avanta ?o estas, ke mi konstante lernas, sed malavanta ?o estas ke mi anka ? pli kaj pli konscias pri mia propra simpleco, konsiderante ke ne estas agrabla konstati kiom malmulte mi fakte scias. Kiam Snajpero sendas al mi leteron, mi povas uzi la leteron (kion mi anka ? faras) por progresigi mian gramatikan konon de Esperanto.

Mi povas, kun multe da peno, levi sakon da cemento. Dank’al rado mi povas “levi†4 sakojn da cemento. La rado estas progreso, ĉar ?i plialtigas mian kapablon. Se mi estus masonisto, kiu ne posedas ĉarumo, mi bezonus la helpon de kamaradoj por helpi alporti la cementon bezonatan por konstrui domon. Dank’al la rado (ĉarumo) mi povas fari la laboron tutsola. Ĉu estas progreso ke malpli da homoj havas laboron ? La bofilo de Karolo Marks diris jes en sia bro ?uro (havebla ĉe La ?te) “Rajto de pigro†.

Kiam la virinoj en la vila ?o povas plifaciligi la pezan laboron de muelado de greno, mi pensas ke ili progresas en la vivo. Ili devas nur postuli la rajton uzi la ?paritan tempon la ? propra bezono. Sed jen la nigra flanko de inventa ?oj. Kiam aperas iu fripono, kiu volas komerci per la laborforto de aliuloj, ni spertas la problemon de subpremo. Grava estas, ke li ĉiam trovas personojn, kiujn li povas uzi por plenumi pezan laboron al li malagrablan. Granda problemo estas ke certaj homoj misuzas inventemojn. Anstata ? progresigas la mondon, ?i detruas la vivon de multaj.

Nia mondo konstrui ?is la ? la koncepto, ke ni nepre devas labori, kaj labori signifas ĉi tie produkti ion, por ke oni povu gajni monon. Mi jam dum jaroj demandas min kian valoron havas ?lifi diamantojn. La respondo : nulo kaj nenio ! Tamen mi scias per mi mem, ke mi estas tre lerta diamant ?lifisto, mi anka ? gajnas per ?i bonan salajron. La serĉado de diamantoj ka ?zas teruran naturdetruadon. La homoj kiuj serĉas diamantojn, en certaj lokoj en la mondo, estas preska ? sklavoj. La vendistoj gajnas neimageble altajn sumojn per la vendado de diamantoj kaj fine la nura celo de diamanto estas ornami riĉulojn. Do simple dirite, diamanto= naturdetrua= ekspluatada = senutila.

Mi estas certa, ke se ĉiuj personoj pripensus pri la valoro de sia laboro, multaj konstatus ke ili faras ion tute senutila. Kiel vegeterano mi povus konsideri la laboron de buĉisto tute senutila, mi tamen bone scias ke amantoj de bona bifsteko apla ?das kiam ili en restoracio povas man ?i la putritan kadavron. Mi iam legis ke la brutaro forman ?as tiom da greno, ke se ni ne plu konsumus viandon kaj uzus la grenon por la homaro, ni havus tro da !

Progreso ! Lerte uzi inventa ?ojn, ne misuzi la naturon, konscie uzi energion, ni ĉiuj scias kaj certe anka ? volas respekti tion, kion ni havas. Ni ĉiuj volas havi puran aeron, grandan praarbaron, bluajn riverojn kaj marojn. La homoj volas ĉiam pli, kaj la dirigentoj de la grandaj kapitaloj postulas ke ni konsumu. Ni devas labori a ? ni estas profitemuloj, a ? pli bone dirite ni devas labori por ke la estroj havu profiton.

Mi nekredeble ?atas verki rakontetojn, ne por aperigo ?in en revuoj, sed el iu neceso ke mi devas fari tion. Jam okazis, ke kelkaj personoj legis ilin kaj la ?das la tekston, tamen neniu diras ke mi bone laboris, ne mi bone kapablas distri min. Progreso, katenoj kaj memmastrado.

Mia amiko Djemil verkis libron “Universalismo†originale en la Franca. La libro estis belega eldono, kun bela ru ?a kovrilo, belega litertiparo, grave interesega teksto. Mi ne scias, ĉu Djemil povas vivteni sin per ĉi tiu peza laboro ? Dank’al progreso oni povis presi la tekston de Djemil, dank’al progreso Kribo povas, kontra ? ridinde malalta sumo, eldoni la esperantan tradukon. Se oni nur devus kalkuli al manlerteco la libro de Djemil eble neniam estus presita.

Jes teknologioj estas progresigaj, sed nur en la manoj de homoj, kiuj konsentas la penon pensi. Plej ver ?ajne ekzistas tro da sistemoj, kiuj instruas la homaron letargii, ne pensi, sed ?afe sekvi. La kolektiva obeado kaj la rifuzo meti demandojn al si mem estas multe pli kondamninda ol la uzado de teknologio.

La solvo trovi ?as ĉe ni mem . Snajpero pravas, kiam li skribas ke : --- "anstata ? vidi la pajleron en aliula okulo ni rigardu nin mem". Kaj plej ver ?ajne ĉi tiu frazo estas la esenco de progreso. Nek mastro, nek dio - Nek sklavo, nek estro, sed mastri nian propran vivon, jen la solvo de niaj problemoj, kaj kredu min ni povas fari tion eĉ uzante moderna ?ojn ?ajne malutilaj.

Tiu kontribuo aperis en diskuto pri "Kio esas progreso", en La ?te !.

redakta adreso La ?te !
Esperanto
Cargue Sac,
FR-47470 Beauville