La 27an de novembro 2012

La 27an de novembro 2012

Krioj de eksaj lernantoj

La 7an de novembro mi skribis pri la enketo al la loÄ antoj de la urbo Ookuma. En la libro titolita “Alvokoj de loÄ antoj de la urbo Ookuma, nuklea centrala urbo†, mi trovis jenan voĉon.

Kara instruisto, mi estas jam perdita
Ekde la 11a de marto 2011, junaj laboristoj en la centralo de FukuÅ ima n-ro 1 estas pli kaj pli difektitaj.
AntaÅ­e multaj el ili lernis en mia privata, vespera lernejo. Mi rekomendis, ke ili ne laboru en la centralo, sed ili ne aÅ­skultis min, ĉar salajro por tiuj laboristoj estas alta. Se ilia patro laboris en suba kompanio de TEPCO, ili des pli volis labori por TEPCO kaj pli diligente lernis. Inter tiuj, kiuj nun laboras en la centralo por TEPCO, ToÅ iba ktp., troviÄ as multaj miaj eksaj lernantoj. Nun ili ĉiuj estas difektitaj. Iuj diras, ke ilia seksorgano ne funkcias, iuj sangas el la nazo aÅ­ sangopisas, iuj estas diagnozita kiel leÅ­kemia. Junuloj tre rapide malsaniÄ as pro radioaktiveco. Ili estas en siaj 20-aj aÅ­ 30-aj jaroj kvazaÅ­ miaj gefiloj. Kiam ilia patrino demandas ilin : “Kial vi ne ĉesas labori en tiu danÄ era loko†, ili respondas : “Se ni ne laborus, la stato de la reaktoroj pli malboniÄ us†. Ili nun laboras ne pro salajro, sed pro respondeco.
AnkaÅ­ hodiaÅ­matene venis telefono de unu el tiuj junuloj. Li lernis ĉe mi. Lia patro mortis pro leÅ­kemio. Li estis tre saÄ a lernanto, kaj ekzameniÄ is en Å tata universitato, sed ne iris en universitaton kaj eklaboris por TEPCO por subteni sian patrinon. Li estis en la centralo la 11an de marto 2011. Li elmetiÄ is al tro multe da radioaktiveco, tial li estis forĵetita de la kompanio. Li diris al mi : “Kara instruisto, mi estas jam perdita†. Mi sentis min tre malÄ oja. Ni, kiuj vivas ĉirkaÅ­ ili, devas diri, ke labori tie estas danÄ ere.

Kovru la dozometron per plumbo

MalkovriÄ is, ke estrarano de la kompanio Buildup, kiu sendas laboristojn al la centarlo de FukuÅ ima n-ro 1, instrukciis al siaj laboristoj, ke ili kovru dozmetron per plumbo por ke Ä i ricevu malpli da radioaktiveco. Li diris jene al la laboristoj :
“Estas permesite al laboristoj en la centralo elmetiÄ i Ä is 50 milisivertoj da radioaktiveco jare. Se vi elmetiÄ os plene ĉiun tagon, vi tuj superos la limon, eble por la venontaj 3-4 monatoj, kaj vi ne plu povos labori en la centralo. Vi ne povos tuj trovi laboron ekster la centralo, ĉu ne ? Vi gardu vian vivadon mem.â€
“Se vi foruzos 50 milisivertojn, vi ne povos vivteni vin. Ĉu vi komprenas min ? Ĉiun tagon vi uzas iom el tiuj 50 milisivertoj.â€
“Mi bone scias, ke tiu ago estas kontraÅ­leÄ a. Se vi ne volas fari tion, vi ne faru. Mi ne trudas tion al vi. Sed mi faros, ĉar mi volas protekti mian vivadon.â€

Unu el la laboristoj diris : “Neniuj kompanio volas akcepti tian danÄ eran laboron. Sed Buildup akceptas, ĉar Ä i povas ricevi multe da mono.â€
(La ĵurnalo Asahi, la 21an de julio 2012)

Laboristo mortis en la centralo

Viro en siaj 50-aj jaroj mortis dum la laboro por konservujo de poluita akvo en la centralo de FukuÅ ima n-ro 1 la 22an de aÅ­gusto 2012. Oni trovis lin kuÅ anta je 10:35 kaj poste oni konfirmis lian morton je 13:09 en hospitalo. La kaÅ­zo estis “kormalsano†. Li jam laboris en atomcentraloj dum 7 jaroj. Kvanto de lia elmetiÄ o al radioaktiveco estis 25,24 milisivertoj.
Ĝis nun en la centralo de FukuŠima n-ro 1 kvar laboristoj mortis, kaj li estas la kvina. Ĉiuj kaŭzoj estis kormalsano. Laboro en la centralo estas tre severa. Laboristoj Širmas sin per masko kaj Širmvesto, do varmeco, malfacila enspirado kaj timo atakas ilin.
Onidire ĉiuj mortintoj en la centraloj mortas pro kormalsano. Se iu mortas en akcidento, la polico certe esploras la kaŭzojn kaj eble trovos maloportunaĵon por la kompanio, sed se la kaŭzo estas kormalsano, neniu rajtas interveni.

Protektu laboristojn en la centralo

Itoo Naruhito 74-jara akupunkturisto, Mitaka, Tokio

Mi tre dankas al tiuj homoj, kiuj laboras en tre danÄ era centralo de FukuÅ ima n-ro 1. Se ili ĉesus labori, radioaktivaj substancoj disvastiÄ us en la tuta Japanio.
Radioaktiveco difektas la korpon same kiel kuglo. Post la dua mondmilito la Å tato pagis/as kompenson al vunditaj soldatoj. Nun tiuj laboristoj laboras, elmetiÄ ante al nevideblaj, radioaktivaj kugloj. Tamen ili laboradas, kaÅ ante sian elmetiÄ kvanton de radioaktiveco, ĉar kiam la kvanto superos la limon, ili simple estos forĵetitaj. Estas ne permeseble laborigi ilin sen garantio por ilia sano kaj vivado. (la ĵurnalo Asahi, la 21an de aÅ­gusto 2012)

Multaj laboris sen dozmetro

Viro en siaj 30-aj jaroj estis maltrankvila en aprilo pro nenormale alta nombro de leÅ­kocitoj, kaj rememoris, ke li laboris la 16an de marto 2011 en la centralo de FukuÅ ima n-ro 1.
Tiutempe multis detruitaĵoj en la centralo kaj eĉ fumis el la reaktordomoj. Li estis ordonita enpumpi kerosenon en la generatorojn apud la reaktordomo. Teamestro kaj 3 laboristoj veturis per Å arÄ aÅ­to al la loko 20 metrojn for de Ä i. La teamestro, restonte tie, ordonis al la 3 laboristoj kuri al la generatoroj. Iliaj vizaÄ oj estas kovritaj per masko kaj estas malfacile enspiri. Okulvitroj nebulas kaj ili ne povas vidi klare. La plej granda timo estis radioaktiveco. Ili enverÅ is kerosenon en du generatorojn kaj rapidege revenis. La tempodaÅ­ro estis ĉirkaÅ­ 10 minutoj. Fininte la taskon, ili profunde enspiradis. Tiam la teamestro diris al ili : “Ĉiuj kvar same ricevis 1 milisiverton por 30 minutoj†. La tri ne portis dozmetron. Kial la elmetiÄ kvanto de tiu teamestro, kiu restis malproksime de la reaktordomo, fariÄ os tiu de la tri ? Ili ne povis aprovi tion, sed ne povis eldiri tiun plendon, ĉar ili estis laboristoj dungitaj ne rekte de TEPCO, sed de subaj malgrandaj kompanioj. Se ili kontraÅ­dirus, ili baldaÅ­ perdus laboron. Ili skribis “2 milisivertojn por unu horo†en sia kajero.
Post kelkaj tagoj li laboris por forigi poluitan akvon en la dua etaÄ o subtere de la reaktordomo. AnkaÅ­ tiutempe nur la teamestro portis dozmetron, kiu atendis en la teretaÄ o, kaj samo okazis.
(la ĵurnalo Asahi, la 4an de septembro 2012)

LaÅ­ la leÄ o ĉiuj laboristoj devas porti “Kajeron por noti ricevitan kvanton de radioaktiveco†. Äœis marto 2011 tiu kajero estas donita al 430000 laboristoj en la tuta Japanio. DuonÅ tata “Asocio pri radioaktiva influo†administras tiujn kajerojn.
En la nuklea centralo de FukuÅ ima n-ro 1 TEPCO devigas al ĉiuj laboristoj porti dozmetron dum la laboro kaj poste noti la kvanton de elmetiÄ o en la kajeron. Tamen tuj post la cunamo kaj akcidento multaj dozmentroj estis perditaj, pro kio multaj laboristoj laboris sen dozmetro. Tiu kajero estas tre grava por ili, ĉar kiam ili suferos pro leÅ­kemio aÅ­ kancero, tiu kajero atestos, ke ilia malsano povas esti kaÅ­zita de radioaktiveco, al kiu ili elmetiÄ is dum la laboro en la centraloj.

Laboristoj laboras en dense poluitaj lokoj

Mi trovis du raportojn verkitajn de tiuj, kiuj vizitis la terenon de la centralo de FukuÅ ima n-ro 1. Mi tradukos parton de lia raporto, kiu temas pri laboristoj tie.

1. Raporto de parlamentano s-ro JamaÅ ita JoÅ io
s-ro JamaÅ ita JoÅ io, parlamentano de Japana Komunista Partio, vizitis la centralon la 2an de oktobro.

En la reaktordomo n-ro 4, kiu montras sian mizeran eksteraĵon, ankoraÅ­ troviÄ as 1500 nukleaj brulaĵoj en la akvujo. Por elpreni tiujn, oni nun konstruas grandegan tegmentan kovrilon kun levmaÅ inoj. Kelkaj laboristoj laboris tie. ĈirkaÅ­e la forteco de radioaktiveco estis 80 mikrosivertoj hore. Ĉu ne gravas labori ĉi tie ? Mi pensis pri tiuj laboristoj kun maltrankvilo.
Mi ekiris al la centralo ekde la konstruaĵo nomata J-VilaÄ o, kie ĉiuj laboristoj ekzameniÄ as pri radioaktiveco matene kaj vespere. La nombro de la laboristoj estas 3000 ĉiun tagon.
Ĉiuj laboristoj, kiuj revenas al J-VilaÄ o, dormas en la buso. Ili certe faris tre severan laboron. Multe da ili estas junuloj. Ni ne forgesu, ke tiuj homoj plenumas tiujn danÄ erajn laborojn.
Mia dozmetro montris 45 mikrosivertojn. Mi nur ĉirkaÅ­veturis per minibuso dum unu horo, sed mi elmetiÄ is al tiom da radioaktiveco. Estas grave gardi laboristojn en la tereno.

2. Raporto de fotisto s-ro Ozaki TakaÅ i

S-ro Ozaki TakaÅ i vizitis la nuklean centralon de FukuÅ ima n-ro 1 la 12an de oktobro 2012 kun aliaj ĵurnalistoj. 14 fotoj, kiujn ili fotis, estas publikigitaj en la suba retejo : http://fotgazet.com/news/000263.html. Oni povas uzi tiujn libere kun nur unu kondiĉo, ke oni metu lian nomon apud la fotoj.

“Nun la forteco de radioaktivece en la aero estas 900 mikrosivertoj hore†, kiam nia buso preterpasis la aerellastuboj apud la reaktoroj n-roj 1 kaj 2, ĉiĉerono el TEPCO legis la ciferojn. 10 metrojn antaÅ­ tiuj laboris kelkaj laboristoj. Tie ni vidis avertotabuleton sur la Å nuroj laÅ­ la vojo : “Tiu ĉi loko estas dense poluita, do ne eniru !â€
En la tereno de la centralo de FukuÅ ima n-ro 1 troviÄ as kelkaj lokoj tiel dense poluitaj, ke homoj mortus post unu horo, se ili ne estus Å irmitaj. En tiuj lokoj homoj laboras ! Terurega afero !

Laboristoj fortranĉas feraĵojn el la konstruaĵo.
(foto de s-ro Ozaki TakaÅ i)

46-jara eksa laboristo akuzis TEPCO-on

Tiu viro apartenis al iu kompanio rilatanta al TEPCO en la urbo IÅ­aki en la gubernio FukuÅ ima. La 24an de marto 2011 li elmetiÄ is al 20 milisivertoj dum la laboro por meti elektrajn kablojn en la subtero de la reaktordomo n-ro 3.
Tiun matenon li, aliaj 3 laboristoj kaj 2 kompanianoj de Kandenkoo eklaboris. 20 minutojn poste dozmetroj sinsekve alarmis al ili, ke la kvanto jam superis 20 milisivertojn. Tiuj du kompanianoj de Kandenkoo ignoris la alarmon, kaj laborigis la laboristojn kvinfoje en la subtero de la reaktordomo. Tiu viro kaj alia rifuzis la ordonon kaj kaÅ is sin malantaÅ­ la fosto, sed li estas certa, ke li ne povis eviti elmetiÄ on.
Li diras : “En la subtero troviÄ is poluita akvo kaj vaporo. TuÅ i ilin estas tre danÄ ere. Mi estas certa, ke Kandenkoo daÅ­rigis al ni la laboron, sciante la danÄ eron†.
Ĉar lia elmetiÄ kvanto tro altiÄ is, li estis ekskludita el la laboro en la centralo, kaj sendita al aliaj nukleaj centraloj kaj instalaĵoj. Liaj edzino kaj filo 5-jara ne povis rifuÄ i ekster la urbo pro lia malesto. Åœi eklaboris nokte por subteni sin. Dum li estis for de la hejmo, li telefonadis al sia filo, sed ekestis malharmonio inter li kaj la edzino. Li volis reveni hejmen kaj petis tion de la kompanio, sed la kompanio diris al li, ke ne troviÄ as laboro por li, kaj poste Ä i ne donis al li laboron. Tio estas fakta maldungo.
Li koleras. “Kiel mi antaÅ­supozis, la kvanto de mia elmetiÄ o altiÄ is, kaj fine la kompanio forĵetis min, pretekstante, ke ne troviÄ as laboro por mi. Se Kandenkoo severe observus la leÄ on kaj zorgus pri laboristoj, ni ne elmetiÄ us tiom alte. Mi perdis laboron kaj familion. Oni facile forĵetas nin, laboristojn. Tiajn maljustajn agojn ni ne akceptu.†Kaj li deicidis akuzi TEPCON.
(la ĵurnalo Akahata, la 26an de oktobro, la 1an de novembro 2012)

FondiÄ is Nukle-labor-net

La 9an de novembro fondiÄ is “Reto por pensi pri la elmetiÄ laboro†en Tokio. Laborkondiĉoj de laboristoj en la nukleaj centraloj estas kaÅ itaj, kaj okazadas malsaniÄ oj de laboristoj, intervenoj de mafia-grupoj kaj forrabadoj de parto de salajro fare de kompanioj sub la grandaj elektraj kompanioj. Por subteni laboristojn en la centraloj, laboristaj sindikatoj, grupoj kaj personoj fondis tiun Reton.