La 30an de a ?gusto 2013

La 30an de a ?gusto 2013

Voja ?o al Kesennuma, Rikuzen-Takata kaj I ?inomaki

En septembro kaj oktobro mi estos okupita, tial mi voja ?is al Toohoku-regiono la 27an – 29a de a ?gusto por vidi progreson de la restari ?o.

Mi donacis kanton en Kesennuma
La atako de la cunamo donis grandan dama ?on al la urbo Kesennuma, precipe al la distriktoj de Suda Kesennuma kaj Åœi ?iori-Karaku ?a.
Unue mi vizitis s-ron Ĉiba Kijohide, kiu havas vendejon de lakta ?o en la urbo. Mi konis lin per la artikolo pri li en la ?urnalo Akahata en tiu ĉi januaro :

En la cunamo li perdis 7 familianojn, nome edzinon, du filinojn, bo-gepatrojn, fratinon kaj ?ian filon. Ĉar li forkuris laste el sia vendejo, anka ? li estis englutita en la ondojn kaj apena ? savi ?is. Liaj 3 ripoj estis rompitaj. Li estis en la malvarma akvo tiel longe, ke lia suba korpo paralizi ?etis dum la posta unu jaro. Li devis kaj labori por la kompanio (li ne maldungis laboristojn) kaj zorgi pri sia sola filo, tial li fari ?is duonfreneza kaj provis sinmortigi per ?nuro ĉe sia kolo, sed tiun lastan momenton la kestoj sub liaj piedoj falis kaj li reakiris konscion.
Perdinte siajn familianojn, li kaj la filo Eita ofte vizitis basbalbatejon por kura ?igi sin. Iun tagon Eita diris al li : “Faru basbalbatejon en Kesennuma, ĉar ĉiuj estas tre foraj†. S-ro Ĉiba respondis jese facilanime, pensante, ke la filo ?erce diris tion, sed tiu estis serioza. Rimarkinte tion, li decidis plenumi sian promeson. Li kreis novan jahurton « ? Trinkebla jahurto, Espero ? » kaj planis konstrui basbalbatejon el la profito.

Dank’ al artikoloj pri li en ?urnaloj kaj televido, multaj subtenis lin, mendante jahurton. Anka ? mi mendis. Sed nur aĉeti kaj trinki jahurton ne sufiĉis al mi. Mi volis fari pli, kaj mi versis poemon kaj ?in sendis al li, kaj poste mi komponigis al mia amiko melodion al ?i. Unu celo de tiu ĉi voja ?o estis renkonti s-ron Ĉiba kaj donaci tiun kanton.

Al s-ro Ĉiba kaj lia filo Eita
“Trinkebla jahurto, Esperoâ€
Revo konstrui basbalbatejon en Kesennuma

Dolĉe-acida gusto enpenetri ?as,
Nin refre ?igas kaj revivigas,
Elfontas kura ?o kaj vigleco,
Ni certe plenumu nian revon.
“Trinkebla jahurto, Espero†.

Konstrui ?is nia “Basbalejo de revo†,
Iĉiroo, Macui venis por gratuli nin,
Naski ?u famaj basbalistoj de ĉi tie,
Por la estonteco ekflugu Kesennuma,
“Trinkebla jahurto, Espero†.

* « ? Basbalejo de revo ? » estas traduko de la titolo de usona filmo « ? Field of Dreams ? ». Terkulturisto en la ?tato Aiowa konstruis basbalejon meze de sia majzokampo, kaj tie mirakla ?oj aperis. La filmo tre plaĉis al mi, kaj mi uzis ?in en mia leciono de la angla lingvo en universitato.
*Iĉiroo kaj Macui estas famaj japanaj basbalistoj, kiuj ludas kaj ludis en Usono kun granda merito. Ili ne venos al Kesennuma, sed mi volas, ke ili sendu mesa ?on al la ina ?guro de la basbalbatejo de s-ro Ĉiba.

Mi vizitis lian provizoran oficejon en la angulo de Sojsa ?ca Kompanio Hirano. Li regalis min per botelo da limonado, kiu enhavas salon el Kesennuma. Sur la etikedo estis vortoj “37 trinku†. Oni prononcas 37 en la japana lingvo kiel “mina†kun la signifo “ĉiuj†, kaj Mina estas la nomo de lia mortinta edzino. Do « ? 37 trinku ! ? » signifas, ke « ? Mia edzino Mina, trinku ! » kaj « ? Äˆiuj trinku ! ? ». Sammaniere al siaj a ?tomobiloj li metas numerojn samsonajn kiel nomoj de siaj mortintaj familianoj.
* Tiu « ? samsoneco ? » eble estas malfacile komprenebla por eksterlandanoj. Mi provas klarigi :
– â€œ3†havas prononcojn kiel san, sa, mi, surii (three)
– â€œ7†havas prononcojn kiel nana, na, ?iĉi, hiĉi, sebun (seven)
Kombinante tiujn sonojn, 37 estas prononcebla kiel mi-na.

Je miaj surprizo kaj ?ojo li diris al mi, ke la basbalbatejo malfermi ?os en novembro. Li jam aĉetis terenon por tio. En la cunamo li perdis ĉion, sed liaj amikoj kaj kolegoj multe helpis lin por restarigi lin. « ? Virto ne estas sola ? » estas vera. Anta ? la katastrofo certe li helpis aliajn multe, pro kio kiam li estis en malfacilo, liaj amkoj helpis lin.
Mi kantis la kanton anta ? li. Mi ne scias, ĉu la kanto plaĉis al li, sed certe li estis kura ?igita, sciante, ke trovi ?as subtenanto eĉ for de Kesennuma. Mi esperas, ke tiu kanto estos kantata vaste en Japanio por ke pli da helpo atingu lin. En novembro mi volas partopreni en la malfermo de la basbalbatejo.

Malaperonta granda fi ?? ipo
Anta ? la stacidomo Åœi ?iori-Karaku ?a sidas granda fi ?? ipo nomata « ? La 18a Kjootoku-maru ? ». Anta ? 4 monatoj la sorto de tiu ?ipo draste san ?i ?is. La ubro enketis al la lo ?antoj pri la estonteco de la ?ipo, kaj la rezulto estas, ke 70% de la lo ?antoj aprobis la malkonstruon de la ?ipo. Surbaze de tiu enketo la urbestro konsentis malkonstruadon de la ?ipo, eble kontra ? sia volo. Mi tre beda ?ras tiun decidon. Mi komprenas, ke multaj lo ?antoj ne volas plu vidi la ?ipon, kiu na ?ante detruis domojn en tiu distrikto. Sed kiel atestanto de la cunamo, ?i havos gravan rolon por la estonteco. Same kiel la Muzeo de la 5a Feliĉa Drako en Tokio, viktimo de la eksperimento de hidrogenbombo fare de Usono, ?i povus rakonti la grandan suferon ka ?zitan de la cunamo al la sekvantaj generacioj. Nun oni jam ne povas imagi, kiel granda estis la cunama dama ?o, ĉar jam preska ? nenie restas spuroj de la cunamo.

Rikuzen-Takata fari ?is kvaza ? konstruejo
Kiam mi vizitis la urbon en aprilo, ?i estis kvaza ? lando anta ? la civilizacio, ĉar nenie trovi ?is konstrua ?oj, etendi ?is nur herbejoj kaj ripozis birdoj en la lagetoj, sed surprize nun kuradas ?utkamionoj.
Kiam mi eniris en la urbon per buso unue vidi ?is sablaj montoj. Oni kribras kotojn, sensaligas kaj uzos poste por la surfaco de la nove altigita tero. La buso atingis la provizoran urbodomon en la monto. Apude oni konstruas novan terenon por fajrobrigadejo, parko, kunvenejo kaj apartamentaroj. Por tiu konstruado grandaj ?utkamionoj senĉese venis kaj foriris.

Per taksio mi iris en la eksan centran parton de la urbo. Same kiel anta ?e nenie trovi ?is tie, nur herbejo etendi ?is, sed anka ? ĉi tie kuradis ?utkamionoj. Mi volis iri al la Mirakla Pinarbo, unu sola pinarbo el 70 mil, kiu postvivis la cunamon, sed mi ne povis proksimi ?i al ?i per taksio, ĉar ĉirka ? ?i okazis konstruado kaj malkonstruado, do mi ne povis preni la rektan vojon kaj mi rezignis viziti ?in.
Oni planas meti koton en la tutan urban terenon por altigi la ternivelon je 8 metroj. _ Poste oni konstruos vendejaron sur ?i. Estas malpermesite konstrui domojn kaj lo ?i tie. Ĉu tiu plano sukcesos ? Oni bezonas kelkajn jarojn por tio, kaj dume maljunuloj mortos kaj junuloj faros sian vivon en aliaj lokoj. La ? la nova plano, lo ?antoj lo ?os en lo ?kvartaloj en la montetoj, kaj sola ekestos la vendejaro en la urbo. Certe lo ?antoj vizitos grandajn superbazarojn kaj ne venos al malgrandaj vendejoj en la urbo.
Anta ?e en la urbo Rikuzen-Takata ĉiuj funkcioj, urbodomo, stacidomo, lernejoj, hospitalo, po ?toficejo kaj aliaj, trovi ?is en la centra kaj ebena parto, do tio estis tre oportuna por la lo ?antoj, precipe por maljunuloj. Sed la ? la nova plano tiuj funkcioj dise trovi ?os. Mi timas, ke la urbo mem malaperos.

Tombo de tri ?emeloj en I ?inomaki
La 29an de a ?gusto mi vizitis la urbon I ?inomaki, kiu estis la plej granda fi ?haveno en Toohoku kaj plej dama ?ita urbo kun 2978 mortinoj kaj 666 malaperintoj (fine de oktobro 2011). Kiam mi supreniris al la monto Hijori 50 metrojn alta, por rigardi la tutan urbon, mi renkontis unu viron. Li estis suferanto de la cunamo. Ofte trovi ?as tiaj homoj sur la monteto, volante rakonti pri la katastrofo al turistoj.
Tiu viro lo ?is en la distrikto Kadono ?aki sub la monteto. En tiu distrikto trovi ?is 3000 domoj kun 10 mil lo ?antoj, sed preska ? ĉiuj domoj malaperis kaj nun etendi ?as nur herbejo. Tiu viro rakontis jene :

La bruo de la cunamo estis grandega, kiam ?i surteri ?is. Eble estis maljunuloj, kiuj svenis pro la bruego kaj ventopremo. Lo ?antoj rifu ?is per a ?tomobilo al la lernejo Kadono ?aki, sed la ondoj atingis la lernejon, kaj pro tio tiuj a ?tomobiloj koliziis unu kun aliaj kaj ekbrulis. Anka ? la lernejo brulis. Mi forkuris kaj grimpis sur la krutan klifon. Malanta ? mi a ?di ?is koliziaj bruoj de la a ?tomobiloj kontra ? la klifo.
En la apuda urbo Onaga ?a, la cunamaj ondoj faris grandan truon apud la marbordo, en kiun homoj kaj a ?tomobiloj estis ensuĉitaj de reirantaj ondegoj.

Kiam mi subeniris, venis apud mi alia viro. Li parolis pri sia sperto. Ni kune pa ?is al la lernejo. Apude estis tombejo, kaj li eniris kaj pre ?is anta ? unu el la tomboj. Mi sekvis lin. Äœi estis tombo de lia familio, kaj sur ?i estis gravurita nomo de lia filo 39-jara mortinta en la cunamo. Li diris al mi : « ? Mia familio ne estas pli malfeliĉa ol tiu familio ? », kaj fingre montris alian tombon. Mi iris al tiu tombo kaj vidis kvar nomojn sur ?i : virino 44-jara kaj tri knaboj 12-jaraj. « ? Ili estis tri ?emeloj ? ». Mi perdis voĉon kaj tremis pro neklarigebla sento.
Mi a ?das, ke mortis neniuj lernantoj de la lernejo Kadono ?aki. Kiam okazis la tertremo kaj la cunamo, preska ? ĉiuj lernantoj estis en lernejo kaj ne multe mortis. Ĉu ili estis lernantoj de la lernejo Ooka ?a, kie mortis 84 lernantoj kaj instruistoj ? Okazis nekredebla tragedio. Bruligante incenson kaj pre ?ante al ili, mi ne povis min deteni de larmado.
Poste mi vizitis la barbirejon Sakura. Kiam mi vizitis la urbon kvin monatojn post la katastrofo, en a ?gusto 2011, la distrikto de Kadono ?aki estis senhoma kaj en kaoso kun grandaj kaj malgradnaj ruba ?oj, sed mirakle nur tiu barbirejo estis luma kaj funkciis. Ene laboris barbisto. Kun emocio mi larmis. Reveninte hejmen mi verkis jenan poemon :

Barbirejo Sakura

En senhoma, detruita distrikto de la urbo I ?inomaki,
malaperis domoj, nur restas betonaj bazoj de la domoj,
falintaj estas elektraj fostoj, rampantaj estas dratoj.
Vidi ?as maro proksime.

La nomo de la barbirejo estas “Sakura†, nia ?atata floro,
Sakuroj vigligas japanojn per espero.
La barbirejo Sakura, nia espero floranta en la dezerto.

(la 21an de junio 2011, I ?inomaki en la gubernio Mijagi)

Tiun tempon mi ne povis viziti ?in pro tempomanko, kaj kiam mi venis en la lasta a ?tuno, ?i estis fermita. Ĉi-foje ?i funkciis. Mi malfermis la pordon de la barbirejo. Venis la baribiro kaj lia edzino. Klarigante la kialon de mia vizito, denove mi larmis.
En la cunamo neklarigeblaj aferoj okazis. Grandaj, fortaj konstrua ?oj estis ofte detruitaj, sed ial lignaj, ?anje malfortaj konstrua ?oj pluvivis. Kial tiu malforta barbirejo postvivis la cunamon ? Venis la una ondego, kunportante detruita ?ojn, kaj lasis tiujn anta ? la barbirejo. Venis pli granda dua ondego, sed dank’ al la postlasitaj detruita ?oj ?i, blokite, ne rekte atakis la barbirejon. Tamen la barbirejo estis tute inundita, do oni devis ripari la plankojn, sed post du monatoj, la barbisto estis jam preta eklabori. Tiamaniere tiu barbirejo estas unu el la 24 domoj en tiu distrikto, kiuj postvivis la cunamon.
La nomo de la barbiro estas Sakurai, « ? Puto de Sakura ? ». Pro tio li donis al sia barbirejo la nomon « ? Sakura ? ». Floradu Sakuroj en I ?inomaki !