La 05an de julio 2012

La 05an de julio 2012

Vizito al la urbo Minami-Sooma

Per buso ni atingis la urbon
Minami-Sooma situas ?uste norde de la malpromesita zono de la nuklea centralo n-ro 1 de Fuku ?ima. Äœis la 16a de aprilo estis malpermesite viziti ?in, ĉar ?i estis poluita tiel forte. Pro tiu malpermeso, ties lo ?antoj ne povis eniri en ?in por ordigi la dama ?itan urbon.
Mi kaj Bharat Ghimire el Nepalo prenis buson de 6:35 matene de la urbo Fuku ?ima. Anta ? la akcidento oni povis atingi ?in per trajno la ? la ?ooban-linio de Tokio, sed pro la akcidento la linio estas blokita inter Hirono kaj Minami-Sooma. Sena ?tomobilaj lo ?antoj devas dependi de tiu tage kvinfoja busservo.
La buso kuris tra la vila ?o Iitate, kies lo ?antoj jam rifu ?is pro densa radioaktiveco, kaj la kampoj estis tute kovritaj de herbaĉoj. Anta ? la akcidento la vila ?o estis unu el la plej belaj vila ?oj en Japanio, kaj tiuj kampoj produktis bongustan rizon. Tiu dezerta pejza ?o estis tre doloriga por japanoj, kiuj kunvivas kun rizo kaj rizplantoj.

Äœenerala situacio de la urbo

Anta ? la urbodomo de Minami-Sooma atendis nin s-ro ?atabe Kan-iĉi, asembleano apartenanta al Japana Komunista Partio. Mi trovis lian nomon en la interreto kaj petis lin konduki nin en la urbo, ĉar mi anta ?vidis, ke sen a ?tomobilo kaj ĉiĉerono, ni ne povos viziti vizitindajn lokojn en tiu urbo.

Ru ?aj estas inunditaj distriktoj.

En la ĉambro de la asembleo li montris al mi mapon kaj klarigis resume la nunan situacion de la urbo jene :
La plejparto de la urbo situas en la radiuso de 30 kilometroj for de la nuklea centralo n-ro 1 de Fuku ?ima, tial multaj rifu ?is al najbaraj gubernioj. La urbo supozas, ke nur 10000 el pli ol 70000 lo ?antoj restis en la urbo post la akcidento.
Mortintoj pro la katastrofo estis 936 kaj malaperintoj 3. El tiuj mortintoj 305 estas “mortintoj rilataj al la katastrofo†, nome mortintoj pro rifu ?i ?o pro la nuklea akcidento. Se ne okazus la akcidento kaj ili ne bezonus transloki ?i, ili ne mortus. Iuj el elektraj kompanio arogante diraĉas, ke pro radioaktiveco neniu mortis. Ja ili estas prava, sed kion ili opinias pri tiuj rilatantaj mortoj ?
La urbo multe suferis pro la tertremo kaj la cunamo. El 23898 familioj, 3730 suferis pro perdo a ? detrui ?o de sia domo, kaj el 8400 hektaroj da kampoj, 2722 hektaroj estas perditaj. Estas malpermesite kultivi tiujn nedama ?itajn kampojn, do agrikulturo en la urbo tute dama ?i ?is.
Forteco de radioaktiveco nun ne estas tiel alta :
La plej malalta loko : 0,08 mikro-sivertoj
La plej alta loko : 2,317 mikro-sivertoj
*Mia urbo Maeba ?i : 0,03

Vizito al lernejoj

Unue s-ro ?atabe kondukis nin al la elementa lernejo Ka ?ima en la distrikto Ka ?ima, la plej fora de la nuklea centralo en la urbo. Sur la tereno de tiu lernejo staris provizora konstrua ?o, en kies unua eta ?o estis la mezlernejo Odaka (kies anta ?a konstrua ?o fari ?is neuzebla pro radioaktiveco) kaj en la dua eta ?o la elementaj lernejoj Mano (pro la cunamo) kaj Fukuura (pro la tertremo). En la dua eta ?o oni dividis unu klasĉambron en du kaj en ĉiuj 12 duonĉambroj malmultaj lernantoj lernis, ĉar multaj gepatroj timis malbonan influon de radioaktiveco al siaj gefiloj kaj ne revenis en la urbon.
La lerneja korto ?ajnis stranga kiel sablejo. Oni skrapis surfacon kaj remetis novan, ne poluitan sablon. Certe oni povis malmultigi radioaktivecon, sed la korto ne estis ta ?ga por lernantoj ludi en ?i.

Maljunulejo Jo ?? i-Lando

Ni veturis la ? la marborod. S-ro ?atabe klarigadis : “Anta ?e ĉi tie trovi ?is 30 domoj†, “Anta ?e ĉi tie trovi ?is 80 domoj†ktp., sed en tiuj terenoj neniu restis, eĉ mi ne povis trovi bazojn de tiuj malaperintaj domoj. Fore ni vidis konstrua ?aron kun verdaj tegmentoj. “Tiu estas Jo ?? i-lando, maljunulejo. Tie mortis pli ol 80 homoj†.
En la granda halo vidi ?is spuron de ondoj. Ili ne atingis la plafonon, tial ?i estis blanka kun iom da grizaj ?pruca ?oj, sed la muroj estis nigregriza. Pentra ?o sur la muro klini ?is kaj nigri ?is. En malgrandaj ĉambroj, kie maljunuloj lo ?is, trovi ?is koto kaj velkintaj herbaĉoj. Bharat unuan fojon vidis tian pejza ?on, do kun surprizo li demandis : “Ĉu la lo ?antoj povus postvivi la cunamon, se ili fu ?us al la tegmento ?†Tamen neniu anta ?vidis la cunamon kaj la tegmento estas ne ebena, do oni ne preparas sin fu ?i al la tegmento. Estas ne eble transporti maljunulojn tien.
Kuzo de s-ro ?atabe lo ?is en alia maljunulejo, sed pro radioaktiveco li devis transloki ?i al kelkaj lokoj, kaj nun lo ?as hazarde en mia urbo Maeba ?i. Malfortaj homoj ĉiam fari ?as viktimoj. 80 maljunuloj, el kiuj certe multaj ne povis mem pa ?i, mortis ĉi tie, kaj postvivintoj devis transloki ?i al aliaj lokoj. Dume trovi ?s mortintoj pro tiu severa transloki ?o.

La kvartalo Odaka

Tiu ĉi kvartalo estis en la malpermesita zono, do ankora ? restas forlasitaj a ?tomobiloj kaj detruitaj domoj. Ni vidis sur la strato du a ?tomobilojn sidi sur la strata barilo.
En la centra parto de Odaka trovi ?is kastelo “Ukifune (flosanta kastelo) anta ? la japana moderni ?o. Tiu loko estis marĉo kaj la regantoj konstruigis la kastelon en tiu loko, tial la kastelo ?ajnis flosi sur la akvo. La tero en tiu kvartalo estas mola, tial multaj malnovaj konstrua ?oj falis pro la tertremo. Kelkaj domoj restis falintaj sur la stratoj. Lo ?antoj ne povis eniri en tiun kvartalon, do ili ne povis reordigi la urbon.

Trovi ?as librovendejo, kies frontaj fenestroj tute detrui ?is. Trovi ?as taksikompanio, kie haltis tri taksioj ekde tiu tago. Tegmento de malnovaj domoj kun parte falintaj tegoloj sidis sur la strato. Barbirejo funkciis. S-ro ?atabe eniris kaj parolis kun la barbisto. Anta ? la kukejo ?atanabe estis nigra tabuleto, sur kiu skribi ?is “Ni restarigu Odaka-n. Mi nepre revenos ĉi tien†. En la bicikloparkejo de la stacidomo Odaka restis multaj bicikloj de lernantoj. Ili ne povis fu ?i per biciklo, do postlasis tiujn.

Drenita tereno Idaga ?a

Ni veturis pli suden, nome proksimen al la centralo kaj tie etendi ?is granda lago. La ? s-ro ?atabe anta ? 80 jaroj ĉi tie trovi ?s marĉon, kiun oni polderigis kaj transformigis en belajn kapojn de rizplantoj. Nun unu riparita pumpilo funkcias, sed ?ajnas al ni, ke tio estas tre senfrukta laboro. Eĉ se oni elpumpus la tutan akvon el tiu tereno, oni ne povos reakiri belajn kampojn. Tie kaj ĉi tie trovi ?as detruitaj a ?tomobiloj, eĉ fajrobrigada kamiono.
Mi kaj Bharat rigardadis la lageton sen vortoj. La naturo havas grandan potencon. Åœajne homoj konkeris la naturon kaj faris belajn kampojn el la marĉo, sed la naturo ĉiam volis reveni al la anta ?a stato, kaj profitante tiun tertremon, ?i rekonkeris la homojn.

La domo de s-ro ?atabe

Ni duonĉirka ?is la lagon kaj revenis al la nacia vojo n-ro 6, kaj tie estis la limo de 10-kilometra zono de la centralo. Ni ne povas eniri pli suden.
La domo de s-ro ?atabe trovi ?is apud la monteto. Äœi estis 80-jara, sed nenie difekti ?is. Nur radioaktiveco el la centralo malpermesis lin reveni al la domo. Nun li povas reveni sed ne povas tranokti. Li enkondukis nin enen. En iu ĉambro estis du kestoj da ludiloj kaj pupoj por siaj genepoj. Liaj gefiloj forkuris kun siaj familianoj. Unu iris al la gubernio Jamagata, kaj la alia fu ?is al la suda insulo Åœikoku kaj diras, ke li ne revenos dum la venontaj 20 jaroj. S-ro ?atabe, kiel asembleano, devas zorgi pri la lo ?antoj, do nun li lo ?as en la distrikto Ka ?ima en la sama urbo, luinte apartamenton. Li estas mal ?oja, ke liaj genepoj forlasis lin kaj ne havas ?ancon ofte renkonti ilin.
Ĉar li havis laboron posttagmeze, ni adiauis lin ĉe la urba muzeo, kie ni vidis ekspozicion pri la tradicia Ĉevalĉas-festo. Fine de julio en la urba ĉevalejo ĉeval-amantoj konkuras en la unua tago, kaj en la dua tago interbatalas en kiraso kaj kostumo de tradicia samurajo por la sanktaj flagoj ?etitaj en la ĉielon. Tiu festo estas vere tradicia, kaj tiu festo estas vivcelo de multaj lo ?antoj. Eĉ en la lasta jaro, kiam multaj homoj perdis sian domon, ĉevalon kaj kostumon, okazis la festo, kvankam malgrandskale, sed ĉi-jare okazos normalskala festo. Tiu festo forte apogas la lo ?antojn, per kiu ili certe reakiros la anta ?an vivon.

En la urbo

Ni revenis al la urba centro. Ni vizitis la bibliotekon kaj tie ni vidis malgrandan foto-ekspozicion pri bestoj forlasitaj en la malpermesita zono. Tie estis jenaj fotoj : skeltonoj de bovinoj forlasitaj en la bovinejoj, amase mortintaj bovinoj, kreskinta bovino kun naz ?nuro enmordinta sur la nazon, vagantaj bovidoj, kiuj naskis post la akcidento, porkoj, hundoj kaj katoj. Kiam tiuj vivantaj bovinoj estas kaptitaj, ili estas mortigitaj. Tiuj bestoj estas kompatindaj, sed anka ? bovistoj kaj porkistoj estas kompatindaj. Certe ili havas peksenton al tiuj amindaj bestoj, kaj tio povas konduki ilin al sinmortigo a ? perdo de vivcelo.
En la urbo ni renkontis jenajn homojn. Jen estas iliaj rakontoj :
1. Maljunulino : Kiam okazis la akcidento, ni enbusi ?is, tute ne sciante, kien ni iros, kaj fine atingis en la vila ?o Kata ?ina en la gubernio Gunma. Tiu estas montara vila ?o kaj ni estis surprizita pro profunda ne ?tavolo. Ĉi tie malofte ne ?as, do ni fu ?is en malvarma vesta ?o kaj eĉ en sandaloj. Ni lo ?is en hotelo en skiejo ?is julio 2011. La lo ?antoj estis tre bonkoraj.
2. Maljuna viro : Mi lo ?as en la gubernio Saitama. Hiera ? mi venis ĉi tien por renkonti mian fraton. Li perdis sian domon pro la cunamo kaj lo ?as en provizora domo. Li perdis sian kutiman vivritmon, kaj kelkajn tagojn anta ?e li estis trovita sur la strato. Lin atakis cerba malsano. Li feliĉe ne mortis sed vivas en hospitalo.
3. Sake-vendisto : Mi revenis ĉi tien jam fine de marto 2011. Mi fu ?is en alia urbo, sed miaj amikoj diris al mi telefone : “Se ni ne revenos, nia urbo mortos†. Do mi kun kelkaj amikoj revenis, sed mallumaj kaj senhomaj stratoj estas terurigaj.

En la urbo Fuku ?ima

La 5an ni revenis al la urbo Fuku ?ima. Ni renkontis esperantistinon kaj iom turismis en la urbo. En iu parko mi trovis dozometron, kiu montris 0,267 sivertojn. En la urbo en multaj lokoj trovi ?as dozometroj por ke lo ?antoj sciu, en kia stato ili vivas. Tamen kiel granda estas tiu cifero ! Tiu cifero estas 10-oble pli granda ol tiu en mia urbo.
Revenite hejmen, mi sendis mesa ?on al alia amiko en Fuku ?ima pri tiu eltrovo, kaj pli surprize ?i skribis al mi jene : “En tiu parko la cifero estas malgranda. En mia loko la cifero estas 1,30, kaj apude trovi ?as elementa lernejo. Vere TEPCO kaj la registaro estas senkapablaj†.
La registara normo de radioaktiveco estas 0,114. Lernantoj en tiu lernejo ĉiun tagon elmeti ?as al tiom da radioaktiveco. Infanoj ricevas pli da influo de radioaktiveco, do kio okazos al ilia korpo, neniu scias, kaj kiam ili fari ?os malsanaj, ili ne povos postuli kompenson al TEPCO kaj la registaro, ĉar estos malfacile pruvi ka ?zecon de la nuklea akcidento al ilia malsano. Fuku ?ima-anoj estas for ?etitaj de la registaro.
Mi serĉis en interreto, kiom da radioaktiveco trovi ?as en la vila ?o Iitate, tra kiu ni veturis per buso al la urbo Minami-Sooma :
Civitana halo ?arabidaira : 5,299
Supera mezlernejo Iitate-filio : 4,348
Elementa lernejo Usui ?i : 2,529
Urbodomo de Iitate : 0,791
La urboj apud la centralo ests pli poluitaj. Vere vivo kaj terenoj estas perditaj al la lo ?antoj, kaj anka ? al ni, ĉiuj japanoj. Ni ne plu povos voja ?i al tiu bela regiono, ni ne plu povos gustumi bongusta ?ojn el tiu regiono, ni ne plu, ne plu, ne plu. Kia tragedio !