La 01an de septembro

S-ro Horie Kunio volis scii, kia estas laboro en la nuklea centralo. Ne povante scii tion, li decidis mem sperti, laborante tie. Li komencis labori en la centralo Mihama en la gubernio Hukui, kaj poste tiu en FukuŠima. Mi opinias, ke tiu libro estas tre valora, kaj komencis traduki la parton de FukuŠima. Certe en ĉiuj centraloj en la mondo, eĉ nun laboristoj same laboras.
Post 4 tagoj mi ekiros al Francio dum 20 tagoj, kaj dume mi ne povos sendi miajn raportojn, do kvankam la traduko ne estas perfekta, mi sendos al vi la parton, kiun mi tradukis.

Pri mia laboro en la nuklea centralo de FukuÅ ima

Laborperisto
La 19an de decembro 1979 (merkredo)
Mi ekvojaÄ as al la urbo FukuÅ ima per la ekspresa trajno “Hitaĉi n-ro 2†, kiu ekiris de la stacio Ueno en Tokio je la 10 matene. Mi estas kun s-ro Kamijama, kiu estas mia “majstro†ekde hodiaÅ­. Li estas 45- aÅ­ 46-jara. Li ne estas balilema, sed foje li Å ercas per mallaÅ­ta voĉo. Li estas ĉarma, kiam li ridas kun maldikaj okuloj. Åœajnas al mi, ke li estas bonkora. Li estas tiel nomata profesia “laborperadisto†, kiu varbas laboristojn por nukleaj centraloj.
Al s-ro SaÅ­ada, kiu estus en tiu trajno kun mi, estis malpermesite veni al la nuklea centralo FukuÅ ima. Li estis trovita netaÅ­ga en la sanekzameno.
Post kiam ni ĉesis labori en la nuklea centralo Mihama en la gubernio Fukui, ni renkontis s-ron Kamijama en iu kafejo en la urbo Curuga. Tiu esis nur 4-5-minuta renkontiÄ o. Ne demandante pri nia kariero, li tuj proponis al ni salajron jene :
“Kion vi opinias pri tio ? Kompreneble 3 manÄ ojn, loÄ ejon kaj trajnbiletojn mi prizorgos....†Li skribis 7 sur la tablo per la fingro. 7000 enoj por unu tago. Tre alta salajro, kompare kun tiu de la nuklea centralo Mihama. Tie oni pagis 5500 enojn inkludante tagmanÄ on kaj loÄ ejon, tial restis ĉe mi nur malmulte. Ni estis tre kontentaj pri tiu propono.
“Nun decidite !†Rigardante ridon sur la vizaÄ o de s-ro SaÅ­ada, li konstatis, ke la negoco estas sukcesa.
“Oni volas en FukuŠima, ke vi venu plej frue, do ni nun kune iru al la hospitalo por via sanekzameno†.
Ne demandante pri nia oportuno, li tuj stariÄ is. Mi iris al la hospitalo HajaÅ i. En la atendejo li elprenis monbiletojn el sia poÅ o kaj diris al mi “Vi ricevu tiujn†, kaj donis al mi po 20000 enojn. Opiniante, ke li estas tre malavara homo, mi danke ricevis la monon. Sed kiam li malaperis, s-ro SaÅ­ada diris al mi : “S-ro Horie, vi ne pensu tiun monon kiel lia donaco, sed kiel via pruntmono. Certe oni elprenos tiun sumon el via salajro†. Kaj li parolis pri sia amara sperto pri tia mono. LaÅ­ li, tiu estas kutima maniero de laborperistoj. “Tamen ni eble povas fidi s-ron Kamijama†, li aldonis, sed mi bedaÅ­ris, ke mi ricevis tiun monon. Mi jam ricevis Ä in, kaj ne povas redoni. Mi devas fidi tiun s-ron Kamijama.
Sanekzameno komenciÄ is. Rentgenradia ekzameno, vidkapablo, pezo, alteco, sango kaj sangopremo. S-ro SaÅ­ada havis tro altan sangopremon ; 220. Tro alta.
“Via sangopremo estas tro alta†. diris flegistino.
“Bonvole favoru min ....â€
Li petis de Ši kaj riverencis. Se li ne sukcesos en tiu ekzameno, li ne povos iri al FukuŠima. Lia volo, ke li volas gajni pli da mono ĉe alia ‘majstro’, dependas de tiu ekzameno.
“Do, kiun ciferon vi volas ?â€
Tiu flegistino tre simple demandis de s-ro SaÅ­ada lian volon.
“AÄ¥, 170 mi volas...â€
“Do, 180. Ĉu bone ?â€
AÅ­dinte ilian interparolon, mi pensis, ke estas bone, ke li sukcesis en la ekzameno, sed samtempe mi sentis kosterniÄ on kaj timon pro tio, ke oni tiel facilanime falsis la medicinan ateston. La rezulto de la nombro de blankaj sangoglobetoj oni anoncos poste.
MalgraÅ­ la favoro de la hospitalo al s-ro SaÅ­ada, li ne sukcesis en la sanekzameno. S-ro SaÅ­ada havis problemon pri la blankaj sangoglobetoj.
Alia neatendita aforo atendis min. Antaŭ nelonge la elektro kompanio Tokio decidis ne dungi laboristojn, kiuj ne havas “kajeron pri nuklea kontrolo†. Mi ne havis tiun kajeron. Por tio, la “majstro†strebis. Mi devis atendi, kaj post du semajnoj, la 18an de februaro, mi fine povis iri al FukuŠima.

Je 13:24 mi kaj s-ro Kamijama atingis la urbon Namie. NeÄ etis. Ni prenis taksion. Ni veturis en la ebena kamparo. Nek en la trajno, nek en la taksio, mia “majsrtro†preskaÅ­ neniam parolis al mi. Tio estis tre bonvena por mi, ĉar mi ne volis paroli pri mia kariero.
Post 20 minutoj, ni trapasis la urbon Futaba kaj eniris en la urbon Ookuma. Subenirinte longan deklivon, ni devojis de la nacia vojo kaj iris maldeksteren. Aperis la trafika indikilo “La Nuklea Centralo n-ro 1 de FukuÅ ima de la elektro kompanio Tokio†. 5 minutojn poste, vidiÄ is la ĉefa pordo de la centralo kaj antaÅ­ Ä i ni maldektren turniÄ is kaj poste ni haltis antaÅ­ la oficejo. Sur la Å ildo estis skribita “Valvo Uĉida†. Ekde hodiaÅ­ mi laboros sub tiu kompanio.
Estis du prekonstruitaj domoj : unu por la oficejo kaj la alia por laboristoj. Mi renkontis la oficejestron. “Dankon pro via longa vojaÄ o†. Tio estis ĉio, kaj poste mi atendadis en la oficejo.
Tie dek homoj sidis ĉe la tablo kaj aŭskultis la parolon de juna oficisto. Tiu Šajnis instruado pri nukleaj aferoj. Li uzis nigran tabelon kaj legis diversajn materilaojn. La enhavo estas profunda. En la nuklea centralo Mihama, en kiu mi laboris antaŭe, tiu instruo estis tre simpla. Oni montris mallongan filmon kaj tio estis ĉio. Ĉi tie ne aperis propagandema klarigo pri la diferenco inter atombombo kaj atomenergio. Tamen li uzis multajn mallongigitajn anglajn vorotjn kiel FB, PD, TLD RWP ktp.
La teksto estis 41-paÄ aj en A5-formato konsistanta el “Sekureca manlibro por kontraktaj kompanioj†, “Procedo por eniro kaj eliro de radioaktivaj instalaĵoj†, “Manlibro por laboristoj†, “Baza scio pri radioaktiveco†ktp. skribitaj en malgrandaj literoj.
La teksto estas tre bona, sed la ĉeestantoj ne estis seriozaj, iuj nur aŭdis, iuj dormis. Tiuj sintenoj estis tute naturaj, ĉar homoj ne povas lerni tiujn malfacilaj aferojn dum mallonga tempo.
Ĉirkaŭ je la 4a vespere laboristoj revenis el sia laborejo, kaj la ĉambroj estis plenaj de bruo. Malsimile al la nuklea centralo Mihama, malmultis maljunaj laboristoj. La plej maljunaj estis 45-jaraj. Multaj estis junuloj ĉirkaŭ 18-jaraj kun frizitaj haroj.
Ili enskribis ion en la paperon. En tiuj paperoj vidiÄ is ciferoj kiel 30 kaj 50. Mi estis surprizita. Kiam mi laboris en Mihama, la plej granda cifero estis 10 miliremoj. Tiuj ciferoj estis kelkoble pli grandaj. Mi ekhavis maltrankvilon.
Je la 5a, ĉiuj preparis sin por hejmenreveno. Tiam venis respondeculo, kiu laboris en la oficejo, kaj diris : “Mi revenos hejmen. Via loÄ ejo estas jam mendita de la oficsto†. Li malaperis.
MezaÄ a oficisto akompanis min per sia aÅ­tomobilo al mia loÄ ejo, kiu situis proksime de la stacidomo Namie, kie mi elvagoniÄ is ĉi-matene.
Post la vespermanÄ o mi promenis en la urbo. Tre malgranda urbo. Post 10-minuta promenado, la komerca kvartalo finiÄ is kaj aperis malluma kamparo. Estis je la 7a, sed jam multaj vendejoj estis fermitaj. Malmultaj homoj estis sur la stratoj. Tiuj, kiujn mi renkontis, estis vestitaj per laborista vestaĵo, sur kiu estis presita “xx-kompanio†kaj “xx-elektra kompanio†. Ĉiuj estas laboristo por la centralo.
Ĉe la fiŠvendejo pendis sekigitaj salmonoj. Baldaŭ venos la novjaro.

Atombombo

La 20an de decembro (merkredo)
Je la 7a matene, tiu oficisto, kiu akompanis min hieraÅ­ vespere, venis al la loÄ ejo. Estis tre malvarme. La fenestroj de la aÅ­tomobilo estis ne malfermeblaj pro frosto. “Via laboro komenciÄ as je la 8a, tial ni povas ekiri pli malfrue, sed la vojo estos tro Å topita per aÅ­tomobiloj de la kontraktaj kompanioj†. Tamen jam la nacia vojo n-ro 6 al la direkto de la centralo estis plena de vicigitaj aÅ­tomobiloj.
Je la 8a en la korto de la oficejo laboristoj gimnastikas, kaj poste okazis 5-minuta kunsido, en kiu respondeculoj pro sekureco kaj oficejestro parolis pri observindaĵoj. AÅ­skultis 60 laboristoj kaj oficistoj. Estis tre malvarme kun malvarmaj ventoj. Ĉiuj tremis pro malvarmo. Kiam finiÄ is la kunsido, ĉiuj hastis al la ĉambro kaj varmigis sin ĉirkaÅ­ la forno.
Je la 8a venis 5-6 oficistoj al la laboristaj ĉambroj kaj vokis nomojn. Vokitoj enbusiÄ is.
Mia nomo ne estis vokita. Neniu instrukcio estis donata al mi. 10 homoj sidiÄ is ĉirkaÅ­ la forno kaj ekbabilis. Ĉiuj estis tiuj, kiuj lernis pri siaj laboroj hieraÅ­. Eble ni ne havos laboron hodiaÅ­.
Tiuj laboristoj estis junaj, ĉirkaŭ 20-jaraj. Laŭ ilia dialekto, certe ili estas lokanoj. Ilia dialekto estas tiel malsama, ke mi komprenas preskaŭ nenion. Ili ne alparolis al mi, tial mi silente aŭskultis ilian “komunan lingvon†.
Ĉirkaŭ je la 11a, jam revenis homojn el la laboro. Iuj el ili parolis la dialekton en la gubernio HiroŠima, iuj la dialekton en Osako. Ŝajnas, ke al tiu ĉi kompanio venas homoj el diversaj gubernioj en Japanio.
Posttagmeze ekneÄ etis. MultiÄ is laboristoj atendantaj. Ili interparolis : “Alarmo ‘krevis’†. Pro la laboro en la antaÅ­tagmezo ili elmetiÄ is al radioaktiveco pli ol la potaga limkvanto, tial ili ne povis labori plu.
Jene estis limkvanto de radioaktiveco, kiun unu laboristo povas elmetiÄ i :
– Po unu tago : malpli ol 100 miliremoj
– Po unu semajno : malpli ol 300 miliremoj
– Po 3 monatoj : malpli ol 3000 miliremoj
Eble tiuj laboristoj atendantaj en posttagmezo elmetiÄ is al ĉirkaÅ­ 100 miliremojn da radioaktiveco. Tiu kvanto estas ekvivalenta al tiu de natura radioaktiveco, kiun homo ordinare ricevas dum unu jaro.
Je la 3a, juna oficisto venis al mi kaj donis enketilon pri “Kariero de elmetiÄ o al radioaktiveco†. En Ä i estis nomo, adreso, domicilo, kaj poste vicis 4 demandoj : ĉu vi jam laboris en la nukleaj centraloj ? En kiuj centraloj ? Kiom longe ? kaj fine estis Å oka demando : ĉu vi jam spertis atombombon ?.
Nukleaj centraloj estas farita por ke Ä i ne eksplodu, tial tiuj kaj atombomboj estas malsamaj.... La elektraj kompanioj kaj la registaro provas dividi ambaÅ­, klarigante la diferencon inter la du, sed kvankam ambaÅ­ estas malsamaj rilate al la strukturo, ili estas samaj rilate al elmetiÄ o al radioaktiveco, nome grava influo al la homa korpo. Tiu enketilo montras tiun veron.
HodiaÅ­ mi nur enskribis tiun enketilon. Dum la tuta tago mi sidis, duone dormante. Vespere mi revenis al mia loÄ ejo per eta buso. Ekde morgaÅ­ mi uzos Ä in.

Post la vespermanÄ o mi iris al kafejo. MezaÄ aj laboristoj sidantaj apud mia tablo legas ĵurnalon kun serioza mieno.
“AÄ¥, estis vero, ke likiÄ is radioaktiveco†.
“En la rektoro n-ro 1â€
“Ĉiun fojon, kiam oni kontrolas la reaktoron, oni trovas paneojn†.
Certe en iu centralo troviÄ is paneo. Post kiam ili foriris, mi legis tiun ĵurnalon. Mi trovis, ke tiu reaktoro estas Ä uste tiu, por kiu mi laboros ekde morgaÅ­.
_ “Krevo en la bruraĵbastonoj/oni trovis Ä in okaze de la kontrolo de la reaktoro n-ro 1â€
La ĵurnalo “FukuÅ ima Mijuu†raportis jene :
Oni komencis kontroli la reaktoron n-ro 1 ekde la 1a de septembro, kaj oni Å anÄ as 163 faskojn da brulaĵbastonoj el la 400. Oni trovis krevon en bruraĵbastonoj, kiuj estos anstataÅ­igotaj. Per la kontrolo pri radioaktiveco oni suspektas, ke el 22 faskoj el 163 likis radioaktiveco. Kaj per pli preziza kontrolo oni trovis, ke 6 el la 22 havas krevon.
Mi legis tiun artikolon kun la vorto “denove !†Jes, ekde aprilo Ä is septembro en 1978, oni trovis jenajn paneojn (nur laÅ­ la raporto de la registaro) :
– 1. Rompo de pinglo en la nuklea reaktoro n-ro 3 de Mihama
– 2. Nenormala movo de la pumpilo en la malvarmigilo en la nuklea reaktoro n-ro 1 de Takahama
– 3. Paneo de du valvoj de la malvarmigilo en la nuklea reaktoro n-ro 1 de Ikata
Tiom multe da paneoj en efektiveco pruvas la danÄ eron de nukleaj reaktoroj.

La 21an de decembro (jaÅ­do)
Bona vetero. AnkaÅ­ hodiaÅ­ mi “prizorgis†la fornon. TroviÄ is neniu homoj, kun kiuj mi povis paroli. Nenie estis ĵurnaloj, nek gazetoj. Tre enuiga tago.

Centro por sano kaj sekureco
La 22an de decembro (vendredo)
Estis bona vetero, tamen matene estis vere malvarme. Dum mi atendis buson, miaj genuoj tremis pro malvarmo.
Mi supozis, ke ankaÅ­ hodiaÅ­ atendado estos mia tasko, sed post la matena kunsido, oni diris, ke mi ricevu “ekzamenon pri mia tuta korpo†. 12 homoj enbuÅ iÄ is, inkludante min, tiujn junulojn, kiuj ricevis edukadon pri nukleo antaÅ­ du tagoj, kaj aliaj laboristoj, kiuj devis ricevi regulan ekzamenon pri interna elmetiÄ o ĉiun trian monaton.
Unuan fojon mi eniris en la tereno de la centralo. Malsame kiel en la nuklea centralo Mihma, ni eniris, sidante en la buso kaj ne montrante nian identigilon. La Å oforo nur salutis al la pordogardisto. Kvankam oni ofte mencias pri la danÄ ero de terorista atako al la centralo, ni tute libere trapasis la pordon.
La tereno estas treege vasta. LaÅ­ la informo, la tereno estas 320 kvadrataj metroj, 6-oble pli granda ol tiu de Mihama. Oni povus konstrui 320 basbalejojn de Korakuen en Tokio. Äœi situas en ambaÅ­ urboj Ookuma kaj Futaba.
Ni trapasis la pordon. Laŭ la vojo staras oficejoj de ToŠiba, KaŠima, Hitaĉi kaj aliaj kaj eĉ fabriko por betono. Ĝi aspektas same kiel kombinato.
Ni dekstreniris ĉe la vojkruco kun trafika signalo, kaj supreniris. VidiÄ is la Pacifika Oceano. VidiÄ is du fumtuboj en nia maldekstro kaj unu en nia maldekstro. ĈirkaÅ­ tiuj staras kvadrata betona konstruaĵo. Äœi eble estas kovrila konstruaĵo de la reaktoro. Subenirinte, ni vidis la ĉefkonstruaĵo de ToÅ iba. Trapasinte Ä in, ni plu iris, turniÄ is maldekstren kaj haltiÄ is.
“Centro por sano kaj sekureco†. Ĉe la pordo troviÄ is kelkmetro-longa vico. Mi staris ĉe la fino. Estis 20 minutojn antaÅ­ la akcepto, sed la vico pli kaj pli longiÄ is.
Je la 9a komenciÄ is la akcepto. Surmetinte pantoflojn, mi eniris en la akceptejon. Niaj grupanoj estis apenaÅ­ akceptitaj, sed aliaj devis atendi Ä is la tagmezo.
_ TroviÄ is 4 tutkorpa mezurilo, sed sur la du estis papero kun la litero “Paneo†, kaj la aliaj du plene fukciis.
_ Ni atendis tri horojn por la du-minuta ekzameno, ĉar dume intervenis “gravuloj†de la elektro kompanio Tokio, tri laboristoj devis reekzameniÄ i post la duÅ ado (ili plendis, ke el la duÅ ilo venis nur malvarma akvo en tiu malvarma vetero) kaj la muzurilo havis problemon. Mi estis la lasta en nia grupo.
_ Ĉe la enirejo de la muzurĉambro mi butonis la ciferon 150872, kiu estis mianumero en FukuÅ ima. En la ĉambro venis instrukcio : Demetu la supran vestaĵon kaj surportu la blankan. En Mihama sub la blanka vestaĵo ni surportis nur kalsonon.
FiniÄ is la mezurado. Mi revenis en la akceptejon, kie estis neniuj el mia grupo. Eble ili jam enbuÅ iÄ is, mi pensis. Tiun momenton aÅ­diÄ is anonco “S-ro Horie, venu al la akceptejo†.
“Povas esti, ke la cifero pri radioaktiveco estis tro alta†Mi timis. Atendis min 34-35-jara oficisto kun severa mieno.
“Ĉu vi estas s-ro Horie ?â€
“Jes†.
“En kiu centralo vi laboris Ä is nun ?â€
“En la regiono Kantoo ....â€
“Via cifero estas tro alta†.
“Alta ? Kiom alta ?†Mi konsciis, ke mi balbutas.
“6400†.
“Ĉu tiu estas alta ?â€
“Jes, alta. Tro alta†.
“Kiom estas la normala cifero ?â€
“700 aŭ 800†.
Ni samtempe Ä emis. Mia cifero estas 10-oble pli alta ol la normo. Mi cerbumis. Kial aperis tiom alta cifero ? Mi rememoris. Kiam mi ĉesis labori en Mihama, mi ekzameniÄ is. Tio okazis la 2an de decembro, 3 semajnojn antaÅ­e. Se aperus nenormala cifero tiutempe, oni rimarkigus tion al mi, sed oni diris nenion al mi. Kial aperis tiom alta cifero ? Restis nur unu kialo.
“Ĉu la muzurilo ne funkciis bone ?â€
“Ne diru tian bagatelon. Ĉiuj ekzameniÄ is per tiu maÅ ino, kaj neniu ricevis altan ciferon. Kiun laboron vi faris en Mihama ?â€
Li ekparolis neÄ entile, eble ofendite pro mia mencio de la maÅ inpaneo.
Mi klarigis pri mia laboro kaj pri tio, ke kiom da radioaktiveco mi elmetiÄ is. AÅ­skultinte mian klarigon, li silentis iom da temo.
“Se vi vere laboris tiamaniere, vi ne ricevis tiom da radioaktivecoâ€
“Jes†.
“Mi komprenis. Mi mezuros vin refoje. Demetu ĉiujn vestaĵojn krom kalsono†.
Mi kuÅ iÄ is sur la lito. Se aperus la sama cifero .... Tio signifas, ke ial mi havas nenormale altan radioaktivaĵon en mia korpo. Ĉu troviÄ as kuracrimedo ? Kaj mi ne povos labori en FukuÅ ima. En mia koro aperadis timo kaj maltrankvilo reciproke. Mi eĉ ne volis scii la rezulton.
Kaj 2 minutoj pasis. Sonoris, kaj la lito moviÄ is. Mi hasitis al la oficejo apud la akceptejo.
“Kio estis la rezulto ?â€
“Atendu iomete. Baldaŭ aperso la rezulto†.
AntaÅ­ niaj okuloj moviÄ is printilo kaj tajpis.
“Kio estas la rezulto ?â€
“Um, strange†.
“Kio estas la cifero ?â€
“800. Normala†.
AÅ­dinte tion, mi sentis min laca, ol Ä oja. Miaj muskloj rigidiÄ is, kaj mi povis bone ridi.
La oficisto ne komprenis la rezulton, kaj diris al mi, ke li volas remezuri, ne mian korpon, sed miajn posedaĵojn kiel vestaĵojn, horloÄ on, okulvitrojn kaj la aliajn. Mi metis tiujn aĵojn sur la liton, kaj li mezuris. La cifero estis eble 2000. Mi ne bone memoras la ciferon, ĉar mi ne atente aÅ­dis. Se mia korpo ne estas malpura, aliaj aferoj tute ne gravas.
Tiam venis unu el la grupanoj, prizorgante min. La oficisto rezignis pli da esploro pri la alta cifero, kaj reiris en la ĉambron.
Radioaktiveco en mia korpo kaj en miaj posedaĵoj estis ĉirkaÅ­ 3000, malpli ol duono de la unua cifero 6400. Ĉu okazis hazarda paneo en la maÅ ino ? Sed dume mi sufiĉe spertis la teruron de radioaktiveco.
Mi prenis malfruan tagmanÄ on. Je la 1a kaj duono, mi reiris al Centro por sano kaj sekureco kun aliaj grupanoj. Oni fotis nin, kaj tio estis la fino de mia laboro. Poste mi refoje “prizorgis†la fornon.

Nur por oficistoj de TEPCO
La 23an de decembro (sabato)
Estis bona vetero. Post la kunsido, de s-ro Hamaoka (34-35-jara), kontrolisto de radioaktiveco en la kompanio Uĉida Valvo “identigilo de laboristo de Uĉida Valvo†, “karto por eniri la centralon†, “filma insigno†kaj laboristaj vestaĵoj estas donitaj al mi. _ Ekde hodiaŭ mi iros en la centralon por labori.
“Identigilo de laboristo†estas plasta karto 6 centimetrojn longa kaj 8 centimetrojn larÄ a. En Ä i en la maldekstra parto estas mia foto, kiun oni hieraÅ­ fotis, en la dekstra parto estas mia nomo, numero (150872), nomo de la kompanio Uĉida Valvo, kaj sube estas 6 etaj truoj same kiel karto por komputilo.
“Karto por eniri la centralon†estas 20 centimetrojn longe kaj 15 centimetrojn larÄ a. _ Sub la nomo de la karto estas “permesilo por eniri en la centralo kaj pruntilo de alarmometro†. Åœajnas, ke Ä i estas karto por noti la ciferon el poÅ a mezulilo de radioaktivezo, ĉar en ambaÅ­ flankoj estas presitaj “dato†, “numero de la mezurilo de radioaktivezo, post la uzo (A) kaj antaÅ­ la uzo (B)†, “la sumo de radioaktiveco†ktp. Kaj ekster tiu kadro estas noto :
– 1. Kiam la cifero de A kaj B superis 100 rentgenojn, anoncu tion al la prizorganto.
– 2. Pruntita monitoro estu nepre redonita.
En mia karto en la tago de la 19a de decembro estis skribita “FiniÄ is la edukado pri radioaktiveco†. Tiun tagon mi unuan fojon venis en la oficejon. Certe tiam okazis tiu edukado, sed mi estis apude, legante ĵurnalon. Oni neniam instrukciis, ke mi estu en tiu klaso. Kiam mi ekrigardis la klason, Ä i jam estis finiÄ anta.
La filma insigno estas sama modelo de tiu en Mihama. Ĝi estis en la pakaĵo kun mezurilo nomata TLD.
La preparo por eniri la centralon estas porti ĉe mia kolo du specojn de la kartojn kaj filman insignon.
Je la 8a kaj duono kune kun s-ro TaÅ iro 44-45-jara mi eniris la buson al la laborloko.
“Hodiaŭa laboro estos purigi la reaktorn n-ro 1, tamen hodiaŭ estas la unua tago por vi, do vi laboru facilanime kiel trejnadon.
En la buso s-ro TaÅ iro memvole diris al mi : “Mi venis de HiroÅ imo kun kelkaj amikoj, en la venonta lundo mi revenos hejmen post la duona jaro, ankaÅ­ en la sekva jaro li laboros ĉi tie†. Li havas tre maltiman vizaÄ on kaj fortan korpon. Åœajne li estas veterano en tiu laboro, sed kontraÅ­ mia antaÅ­supozo li estis tre bonkora kaj babilema.
Ni trapasis la centraoficejon de TEPCO kaj dekstren turniÄ is, kaj post 100 metrojn ni haltis.
Sekvante s-ron TaŠiro mi eniris en la kovrilan domon ĉiuflanke kovritan per betono.
“Tiu ĉi enirejo estas por la reaktoroj n-ro 1 kaj 2†, diris s-ro TaŠiro.
La reaktoro n-ro 1 estis ekzamenata ekde la 1a de septembro kaj n-ro 2 ekde la 1a de decembro.
Ĉe la enirejo estis juna gardisto kun blanka kasko, sur kiu estis skribita “Sekuriga kompanio de Toohoku†kaj sur la muro estis afiÅ o de duonnuda junulino pri “la Tago de atomenergioâ€
AntaÅ­ tiu afiÅ o estis vestejo. Preninte plastan keston ĉe la enirejo, mi metis Å uojn kaj vestaĵojn kaj transdonis Ä in al prizorganto ĉe la tablo. TroviÄ is kelkaj, kaj ĉiuj estis maljunaj, surportante laboristan jakon kun la nomo de ilia kompanio “Konstruaĵprizorgo†.
Sur kalsono mi surmetis longmanikan ĉemizon kaj longan subvestan pantalonon. Sur la brusto kaj abdomeno estis flava insigno kaj ruÄ aj literoj “Ne kunportu eksteren†.
“Neniu volus Å teli tiujn vestaĵojn, eĉ iu ordonus tion !†mokridis s-ro TaÅ iro.
Poste mi surmetis flavajn nilonajn Štrumpetojn, blankan veston kun literoj “vesto por trapasi†saman kiel tiu de kuracistoj, kaskon kaj fine flavajn gumajn botojn, kies piedpartoj estas kovritaj per feraĵo.
“Nun ni faris bonan preparon. Poste ni devas ricevi poÅ mezurilon ĉe la kontrolejo. Ni paÅ as tien kaj ĉi tien, do ne perdiÄ u†.
Sekvante s-ron TaÅ iro, mi eniris en la apudan ĉambron. En la mezo staris 4 tabloj. _ Jen la procedo ĉi tie :
– 1. Ricevi alarmomezurilon kaj meti Ä in en la plastan sakon
– 2. Preni ATLD-on (mezurilo de radioaktiveco) el la kartona kesto sur la tablo
– 3. Enmeti Ä in kaj mian “laboristan identigilon†en la “legilo de ATLDâ€
– 4. Ricevi poÅ mezurilon de radioaktiveco, enskribi Ä ian numeron kaj legitan ciferon en la enirpermesilo
– 5. Meti “laboristan karton†kaj “enirpermesilon†en la Å rankon vicigitan laÅ­ la nomo de la kompanioj.
“Nun finiÄ is la unua etapo. Se vi spertos kelkajn fojojn, vi alkutimiÄ os al la procedo†, s-ro TaÅ iro konsolis min. Ekde la komenco Ä is tiu etapo jam pasis unu horo. Ja estis multaj laboristoj, kiu atendis sian vicon de ATLD-legilo, sed oni bezonis tro multe da tempo.
Ni vizitis la apudan necesejon, kaj eniris enen tra la ligna pordo. Nun ni estis en la “kontrolita distrikto†. Ni paÅ is laÅ­ la koridoro 3 metrojn larÄ a. AmbaÅ­ muroj estis betonaj. Estis mallumete.
“Nun ni surmetos C-veston†, diris s-ro TaŠiro.