Elekti kolorojn : grizaj Verda kaj ruĝa Blanka kaj nigra
Ĝisdatigita lundon la 9an de septembro 2024 . Ĝis nun estas 2952 tekstoj   Rss  Indekso  Privata spaco  Kontakto
Informoj | Libroj | Dokumentoj | SAT-organo | Frakcioj | SAT-kulturo | Fakoj | Ligoj | Ar ?ivo | Venonta kongreso | Membriĝi
UNUA PAÄœO

En la sama rubriko

puce Berlina komentario pri la Fundamento
puce Kla ?do Roux : La natursciencaj terminoj en la Nova PIV
puce Lanti pri esperantigo de propraj nomoj (cita ?o el anta ?parolo)
puce Oldo (Auld) pri esperantigo de propraj nomoj
puce Rajmundo LAVAL : Pri propraj nomoj
puce UNIVERSALA ESPERANTO METODO DE DOKTORO BENSON (instrulibro de Esperanto)
puce Åœulco pri esperantigo de propraj nomoj
puce Äœemil Ksus : Kian lingvon uzu la progresemuloj ?

Rajmundo LAVAL : Pri propraj nomoj


Enkonduko

La demando estas kompleksa k konfuza. Tiu ĉi modesta kontribuo celas alporti en ?i ian klaron, gvidate per jena rimarko, kiun ni pro­vos pravigi en la postaj linioj.

Konfuzon naskis k da ?rigas du koneksaj ka ?zoj, kiuj sidas en la menso de la ?isnunaj mondlingvanoj.

1e - nesufiĉa kutimi ?o al la originala karak­tero de esperanto.
2e - naciisma k tradiciema spiritostato.


Tiuj fakto k inklino instigas la esperanti­stojn serĉadi neeblan vojon tra neakordeblaj interkontra ?a ?oj. Nur post atingo al plena konscio pri tio ni povos liberi ?i de paralizaj anta ?ju ?oj k trafi fruktodonan metodon.


 1. Äœenerala ?oj.

(1.) En kelkaj maloftaj okazoj, la nacia nomo. fonetike k grafike, povas esti sen ?an ?e konservata en esperanto : ekz. Milano. Tiun simplan solvon ni nomos grafika­fonetika. En aliaj okazoj, por skribi pro­pran nomon en esperanta teksto, ?ajnas ke multaj verkistoj konas nur du eblajn procedojn : la fonetikan, kiu celas kon­servi la prononcon de la originala lingvo, k la grafikan, kiu konservas ?ian orto­grafion.

Ĉiu el amba ? procedoj havas siajn fa­natikulojn, kiuj ?in unu fojon por ĉiam elektis, ekskluzive uzadas, disputas k klopodas, por ke ?i ricevu la sankcion de universala regulo. Ni konstatos, ke :

(2) Amba ? prezentas komunan malavan­ta ?on : Ĉiu el ili estas ne universale aplikebla, ne en ĉiuj okazoj validaj. Eĉ kune, ili ne sufiĉas por solvi ĉiujn apartajn problemojn.

(3) Feliĉe ekzistas alia solvo : la esperant­igado, la ? pluraj eblaj procedoj. Ekzemplojn pri tiuj diversaj procedoj ni trovos :

(4) en naciaj lingvoj ;

(5) en la formado de vortoj ;

(6) en la transskribado k kreado de pro­praj nomoj en esperanto.

(7) El tiuj ekzemploj elstari ?as ĉefa gvid­principo.

(8) Tamen, en aplikado, tiu diverseco de uzeblaj procedoj, kiu estas riĉeco, esti­gas malfacilajn demandojn, kiujn ni devas solvi.


 2. Amba ? procedoj ne sufiĉaj.

-* 21. La fonetika, aparte ?atata en SAT-medio, ofte liveras nur proksimumajn rezultojn k strangajn formojn. Jam rimarkis Zamenhof : »La fonetika skribado ka ?zas ofte tro grandan kripla ?on de la propraj nomoj [1].« 

Ja multaj nomoj (germanaj, francaj, hispanaj, arabaj, ktp., k eble la pli mul­taj anglaj nomoj) ne estas ?uste repre­zenteblaj per esperantaj literoj, ĉar ili enhavas neesperantajn sonojn : oni scias, ke kompleta fonetika alfabeto bezonas multe pli ol niaj 28 signoj : »Aptn« Sinkler [2] a ? » ?¬instn Ĉ’ĉil«  [3] ne estas vere akcepte­blaj.

-* 22. La grafika ricevis a ?toritatan aprobon (1935). Tiam S-ano Rollet de Lisle, prezi­danto de la Lingva Komitato k Akademio, konsilis : skribi la nomon la ? la nacia ortografio k legi ?in la ? la espe­ranta prononco [4]. Ekz. Bordeaux, pr. Bor­de-a-uks Tourcoing, pr. To-ur-co-ing, Gainsborough, pr. Ga-ins-bo-ro-u ?. En 1936 li ree prezentis la konsilon en pli nuancita formo :

 »Skribe oni uzu por la esperantigitaj no­moj - krom tiuj de la nenaciaj lokaj (kontinentoj, oceanoj) la metodon uzatan por la aliaj, t. e. skribadon la ? la originala formo per la esperanta alfabeto (kun literoj q, w, x, y). Parole, oni pro­noncu ĉiujn nomojn neesperantigitajn la ? la originala prononcado, se ?i estas ko­nata de la interparolantoj - por a ?dado, ĉar la skriba prezentado ne ta ?gas (?) - a ? kiel esperantaj vortoj.« (Sen akuzativo, mi respektas la ortografion kiel la stilon de la originalo).

_ »Resume temas skribe nur pri anstata ?i­gado de la esperantigitaj nomoj per la originalaj, t. e. ?eneraligo de metodo jam nun uzata en la esperantaj publika ?oj ; kaj tiu rezultato estos facile atingita per arkaismigo de la esperantigitaj nomoj, se oni uzas samtempe la originalajn, kio po­vas ka ?zi neniun miskomprenon.«  [5]

Tiu ekstrakto, en kiu mi mem substre­kis kelkajn vortojn, tipe spegulas la tendencon de iuj eminentuloj k oficialu­loj : pri tiu tendenco lasas ja tiu teksto »neniun miskomprenon« . Ni poste vidos, ĉu ?i akordi ?as kun la zamenhofa instruo. Nun ni detale analizu la konsilon.

-** 221. En la unua formo sisteme, en la dua va­riante (... »a ? kiel esperantaj nomoj« ) : legi la nomojn la ? la esperanta prononco de la literoj. Provu a ?de rekoni, en tia prononco, la supre cititajn nomojn, a ? jenajn : Boileau, Boirac, Couteaux, Du­bois... estus kruele insisti.

-** 222. Pri la literoj q, w, x ; y, necesus prononc­regulo ; ekz. q=k, qu=kv, w= ? a ? v, x=ks, kz a ? gz, y=i a ? j. Sed necesus anka ? precizigi la sonojn de ch, gh, ph, sh, th, cz, sz, rz, ktp. Ĉu ĉiam ch=ĉ la ? la Fundamento [6] ? Do ni prononcu : »Muziko de J. S. Baĉ« ? Kaj gh= ?, eĉ en italaj nomoj, a ? en »Waringhien« ? A ? ĉu, pri la nomoj el ĉiu aparta lingvo, doni la prononcregulojn de tiu lingvo ? Tiel faris Kalocsay pri la italaj (nur) en sia majstra traduko de »Infero« , tial ke li »doma ?is ilin difekti per transskribo«  [7].

Ĉe kelkaj lingvoj estas relative facile, sed mi nur mencias la francan k la anglan...

Kredeble sama skrupulo motivigas la proponon pri q, w, x, y. Tamen ni ĉiuj akceptas, ke la sama vorto estas skribata en franca lingvo »axe« , en germana »Ach­se« k en esperanto »akso« ; »lukso« ne ?e­nas nin : kial do »Luksemburgo« vundus niajn okulojn ?

Rimarkinde : tiu enkonduko de kvar novaj literoj en nian alfabeton estas pro­ponita ĉefe de kelkaj el tiuj, kiuj ?ene­rale plej akre kontra ?batalas ĉian nova­ ?µon per la a ?toritato de l’ Fundamento. Ni ne sekvos tiujn strangajn reformemu­lojn sur tiu dan ?era vojo : ni konservu nian 28 literan alfabeton.

-** 223. Tiuj, kiuj konas la originalan lingvon de nomo originale skribita, malfacile sin trudos prononci aliel ol nacilingve : cetere estas videble, ke tiun varianton preferis la a ?toro de la konsilo ( »la ? la originala prononcado, se ?i estas konata de la interparolantoj « ).

Ĉar la esperantistoj ofte ne estas poli­glotoj, evidente ne estas tiel atingebla la dezirinda unueco en prononco.

-** 224. »skribado la ? la originala formo per la esperanta alfabeto« . Kion precize signi­fas tio pri ne-latinalfabetaj lingvoj (oriente ?ropaj, aziaj kc.) ? Ĉar tiu embarasa punkto evidenti ?is nesolvebla per lia si­stemo, Rollet de Lisle simple forlasis ?in tiurilate k proponis por urbnomoj akcepti la transskribon de lokaj esperantistoj.

Nu, en tiu a ?toritata teksto, kiu, krom tio, ne rezistas al serioza kritika ekza­meno, jen estas la sola sa ?a propono : ni memoros pri ?i.

-* 23. Resume : ekzistas nomoj ne prononceblaj en esperanto, aliaj ne skribeblaj, aliaj nek skribeblaj nek prononceblaj. La fonetika kiel la grafika solvoj, ĉiu sola a ? amba ? kune, ne sufiĉas. Kial iuj esperantistoj tiel obstine sin tenas je tiu a ? ĉi tiu ?

Miaopinie tial, ke ĉiu el amba ? tenden­coj, konscie a ? ne, penas konservadi iun nacian karakteron de la nomoj : a ? pro­noncan, a ? skriban.

Se ni tion bone ekkonscias, ni povas nin deligi de niaj malraciaj opinioj k sen­timentaj preferoj, k serĉi solvon sur aliaj vojoj.


 3. Alia ebla solvo.

-* 31. La ekzemplo de la nacilingvoj.

La naciaj lingvoj, en la transskribado de fremdaj nomoj, ofte ne atentas la pronon­can a ? skriban karakteron de la nacia originalo :
Mejico=Mexique – Deutschland=Ger­many=Allemagne - Regensburg=Ratis­bonne – Aachen = Aix-la-Chapelle = Aquisgran - Charlemagne = Karl der Grosse.

Per tiaj ekzemploj pleni ?us dika libro.

-* 32. La ekzemplo de la Majstro.

Ofte Zamenhof, nek pure fonetike, nek pure grafike, esperantigis proprajn no­mojn : ne nur nenaciajn, sed anka ? no­mojn de landoj, gentoj, urboj k personoj : ne Pari a ? Paris, sed Parizo ; ne Bulonj a ? Boulogne, sed Bulonjo. Ifigenio en Ta ?rido.

-* 33. Kial ne same esperantigi ĉiujn nomojn ? Kio malhelpus ? Principe nenio. Praktike staras dan ?ero : ĉiu nomo povas ricevi de diversaj a ?toroj plurajn esperantajn for­mojn - same kiel en la kreado de komu­naj neologismoj, sed multe pli : ?i jam evidenti ?is en multaj okazoj.

-* 34. Do, por forigi la disputadon k konfuzon, principo : esperantigado per pluraj proce­doj, por sendan ?ere aplikadi la principon, metodo. Kia metodo ? Je la lumo de niaj ?isnunaj konstatoj evidenti ?as, ke ?i ne estas reduktebla en unu rigida facila re­gulo. Por pli funda esploro, ni rapide no­tos la procedojn uzatajn en naciaj lingvoj k pli detale analizos la formadon de la komuna esperanta vortaro.


 4. Fremdaj nomoj en naciaj lingvoj.

-* 41. Grafiko k fonetiko kongruas.

Ekz. en pluraj okcidentaj lingvoj, Co­lombo, same skribata, estas prononcata Kolombo (a ? Kolombo’).

-* 42. Fonetika procedo, aplikata al ne-samalfabetaj lingvoj (kun malfacilo, kiel en esperanto).

>
-* 43. Grafika, kun amba ? prononcmanieroj : originala a ? la ?litera. Ekz. francoj skri­bas Shakespeare, Beethoven, k prononcas proksimume la ? la originala prononco. Ili skribas Berlin, Brindisi, don Juan. don Jose, k prononcas france (dum, al­mena ? en la itala titolo de la opero de Mozart, don Juan itali ?is : Don Giovanni). Ĉe malpli famaj nomoj regas konfuzo en prononco.

-* 44. Kompromiso inter fonetiko k grafiko : la transskribo estas nek tute fonetika, nek tute grafika, sed la nomo sufiĉe similas la originalon por esti rekonebla en skribo k parolo : Brussel =Bruxelles. Strassburg = Strasbourg. Lisboa=Lisbonne=Lissabon.

-* 45. Traduko.

-** 451. Nomoj kun senpera signifo : Zweibr ?cken=Deux-Ponts (Du Pontoj).

-** 452. Sen preciza signifo, per natura disevoluo de komuna fonto a ? pro derivo de malsa­maj fontoj : Aachen=Aquisgran. Thion­ville=Diedenhofen.

-** 453. Kromnomoj : Rotbart=Barbarossa=Bar­berousse.


 5. Formado de la esperantaj komunvortoj.

 »Esp-o praktike kombinas grafikon k fone­tikon en siaj vortoj«  [8]. En la starigo de la fundamenta Universala Vortaro, Zamenhof uzis jenajn procedojn :

-* 51. Grafiko k fonetiko kongruas. La vorto estas skribe k prononce tute sama, kiel en iu »natura« lingvo : la, nun, nur, post, tamen, forte, novembro. En multaj okazoj la radiko estas sama k la vorto diferencas nur per la fina ?o : aprilo, junio, julio, fero, grado, parolo, tago, foje anka ? per la akcento : monato.

-* 52. Fonetiko : la esperanta skribo liveras pro­noncon saman kiel tiu de iu nacia lingvo, a ? por la tuta vorto, a ? por ?ia radiko, jen ekzakte, jen proksimume : kaj, tre, tro, amiko, bulvardo, ferdeko, filozofo, kolero, konservi, kupeo, omleto, skeleto, ?talo, tualeto.

-* 53. Grafiko : la vorto konservas la skribofor­mon de iu lingvo, a ? ekzakte, a ? proksi­mume, kun esperanta fina ?o : birdo, boato, muro, lito, prononci, scienco.

-* 54. Kompromiso.
-** 541. La vorto konservas parte la skriban, parte la prononcon de la origino (?ene­rale nur proksimume) : kajero, kura ?o, kuseno, najtingalo.

-** 542. La vorto skribe aspektas kiel en unu lingvo, parole sonas kiel en alia (pli, mal­pli precize, ĉar ?i sonas esperante !) : ?ar­deno, ĉielo, ?enerala.

Tiujn procedojn trafe analizis de Beau­front en dulingva (esperanta k franca) teksto : »Strukturo de l’ vortaro espe­ranta«  [9].

-* 55. Traduko.

Esperanto lar ?e uzas en praktiko la tra­dukan procedon, dank’ al sia aglutina karaktero, kiu ebligas la tradukon de vor­toj per kunmeto de esperantaj elementoj. Plie :
-* 56. Originala kreado.
Afiksoj i ?intaj memstaraj vortoj. Tabelo de la simplaj vortoj. Vortoj ne venantaj (almena ? ne la ? normala vojo) de frem­da radiko : edzo.


 6. Transskribo de propraj nomoj en esperanto.

En la ?isnuna praktiko retrovi ?as la samaj 6 procedoj :

-* 61. Grafiko - Fonetiko.

Tuta vorto : Milano, Torino, Toronto.

Radiko : Romo, Berlino.

-* 62. Fonetiko : Bulonjo, Oksfordo.

-* 63. Grafiko : Londono.

-* 64. Kompromiso :
Nice=Nizza=Nico. Parizo, Nov-Jorko.

-* 65. Traduko : Norda Maro, Ru ?a Maro, Mal­grandruso.

-* 66. Originala kreado : U. S. of North America =Usono. Pse ?donimoj : D-ro Esperanto.


 7. La ĉefa gvidprincipo.

-* 71. En komunaj vortoj. Kio gvidadis la Maj­stron en la elekto de tiu a ? alia procedo por ĉiu aparta okazo ? La principo : mak­simuma internacieco. Rimarko de K-do Varingjen : kiam el la naciaj vortoj ne elstaris internacia formo, Zamenhof ?enerale elektis la latinan radikon : kverko, fago, brasiko. Tiu procedo aparte ?ustas pri natursciencaj nomoj, ĉar la tutmonda sciencularo universale uzas latinan ter­minaron (ofte modernajn nomojn latini­gitajn).

-* 72. Ĉe propraj nomoj. Estas klare, ke la sama principo staris en la menso de Zamenhof, kiam li esperantigis proprajn nomojn. Ja eĉ por nacioj, li ne timis deflanki ?i de la nacia radiko, se ?i estis nesufiĉe inter­nacia :

hispano, germano, hungaro, japano, Var­sovio, Vieno. La ? lia ekzemplo, ni, kiam necese, rezignu troan fidelon al grafiko a ? fonetiko. Ni ĉerpu el ĉiuj fontoj. Esperanto plene rajtas asimili ĉiudevenajn ra­dikojn, ilin konformigi al sia propra ka­raktero, egale kiel ĉiu alia vivanta lingvo.

-* 73. Beda ?rinde la principo »maksimuma inter­nacieco« ne konservas plenan signifon, kiam temas pri nomoj sen eksterlanda famo.


 8. Aplikado.

Nun ni skizis la konturon de l’ problemo, ekvidis ?eneralan vojon al solvo de diversaj demandoj k ektu ?is kelkajn el la renkontotaj obstakloj. Por provi pa ?on plian, ni ekzamenu la materialon la ? di­versaj klasoj.

-* 81. Geografiaj nomoj.

-** 811. Nenaciaj : oceanoj, maroj, kontinentoj, insuloj, arkipelagoj, duoninsuloj, kaboj, golfoj, istmoj, markoloj, kanaloj, riveroj, lagoj, montoj, vulkanoj, ebenoj, dezertoj, ktp.

Multaj, jam fiksitaj per la literatura uzado, apartenas al la komuna vorttre­zoro. La aliaj, malpli konataj, kvaza ? fa­kaj terminoj, apartenas al la teknika vortaro : ilin mondskale prizorgu la geo­grafoj.

-** 812. Gentoj, nacioj, landoj (aktualaj).

La temo okazigis pasiajn debatojn : ujo a ? io ? Äœi povas esti senpasie pristudata.

-*** 812.1. Malnovaj nacioj.

El la nacia (genta) radiko derivi ?as la landnomo per -ujo a ? -lando : Greko, Grek’ujo a ? Grek’lando. Zamenhof skri­bis : »Pli a ? malpli frue venos eble la tempo, kiam ĉiuj e ?ropaj landoj ricevos nomojn ne ?trale geografiajn, sed tiel longe, kiel ni uzas por ili nomojn de gentoj, ni devas ĉiam uzi tiujn nomojn kun la sufikso ’uj’ «  [10].

T. e. : ni devas diri : Franco (gento), Franc’ujo (lando), k ne : Franco (lando), Franc’ano (gento) ; sed la derivo per ’uj’ ne estas la unika akceptebla : Zamenhof mem anka ? derivis per ’land’.

-*** 812.2. Pli novaj ?tatoj.

El la landa radiko derivi ?as per -ano la nomo de la lo ?anto : Usono, Uson’ano.

-*** 812.3. Kelkaj nomoj, kiuj fini ?as per »lando« , tamen apartenas al la dua speco ; en la esperanta formo »lando« fari ?is parto de la radiko : Nederland’o, k ne Neder’lan­do (ne ekzistas Nedero), Holando, Irlando, Islando.

Iuj diras : Finn’o, Finn’lando, aliaj : Fin­land’o, Finland’ano.

Same, en iuj mondpartoj, aliaj fina ?oj : -stan, -guay. La esperantistoj, kiuj kon­servas ilin en la esperantigo, konsideras ilin kiel parton de la esp-a radiko : Tur­kestan’o, Urugvaj’o, do : Turkestan’ano (ne tre bela), Urugvaj’ano, ktp.

-*** 812.4. Inter tiuj landnomaj radiko, multaj havas internacie finan i :
A ?strali’o, Bosni’o, Siberi’o.

-*** 812.5. Anstata ? »-ujo« , pli k pli multaj ver­kistoj uzas la formon kun »-io« , kiu estas tre internacia. Ortodoksuloj ripro­ ?‰as : la sufikso -io estas malkorekta. Prave ! Sed la nomoj, en kiuj ’i’ estas nur litero de la radiko (iuj diras : pse ?dosufikso) estas korektaj la ? la 15a regulo de l’Fundamento (fremdaj vortoj) : Itali’o apud Ital’ujo, same kiel delegaci’o apud delegit’aro a ? redakci’o apud redakt’ist’aro.

Tiun solvon enkondukas en multaj okazoj la le ?o de analogio : Al ?ero, Al ?erio. do simile : Monako, Monakio ; Luksemburgo, Luksemburgio.

-*** 812.6. La elekto de la radiko (kun a ? sen ’i’) iafoje okazigas konflikton la ? tio, ĉu oni atentas la internaciecon de la landnomo a ? de la landana nomo. Brazilo, Kanado, Peruo estas pli internaciaj ol. Brazilio, Kanadio, Peruvio ; sed Braziliano, Kanadiano, Peruviano estas pli internaciaj ol Brazilano, ktp. Tial por kelkaj landoj trovi ?as en ?zado amba ? formoj.

Meksiko, Meksikano estas internaciaj - sed kiel distingi la urbon de la lando ? Iuj proponas : Meksikurbo.

-*** 812.7. La regulo notita sub 812.1 k 812.2 iafoje estas malfacile aplikebla. Hezitoj trovi ?as en zamenhofaj verkoj : »Egipto« estas jen lando, jen gento. En Egipto lo ?is Egiptanoj - Egiptoj lo ?is en Egiptujo. La internacieco kondukus al Egipto (lando) sed Egiptiano (konflikto, 812.6). Ebla sintezo : Egiptoj (antikva popolo), Egipti’o, Egipti’anoj (nunaj lo ?antoj).

-*** 812.8. En moderne kreitaj regnoj, kun tamen miksdevena lo ?antaro, elvolvi ?is popola ?ovinismo, kiu malfacile akceptus la derivon »-ano« , se la malnovaj popoloj konservus radiknomojn.

Kelkaj a ?toroj (Meazzini, Bartelmes) proponis tiri gentnomojn el landnomoj per inversa derivado : Argentinio, Argentinoj - Bolivio, Bolivoj - A ?stralio, A ?straloj. Sed la inversa vortfarado iafoje naskas konfuzon : kiel distingi Al ?ero= Al ?eriano de Al ?ero (urbo) ? Plie, ni rimarku, ke en la naciaj lingvoj, eĉ antikve unuigitaj popoloj akceptas derivitajn nomojn : English, Espanol, Français, Italiano, ktp. Do anka ? en esperanto estas akcepteblaj Angliano, Hispaniano, Franciano, Italiano (?uste la itala, grafike !). Ni ne estu pli naciistaj ol la nacianoj, k almena ? ni SAT-anoj sekvu la vojon forte signitan de Lanti. Äœin kontra ?batalanta akademiprezidanto Cart lojale konsentis, ke ?i estas, de sennacieca vidpunkto, konsekvenca k korekta [11]. Ni ?us konstatis, ke ?i estas anka ? de ĉiuj akceptebla.

-*** 812.9. Konklude, ni akcelu la netan tendencon al normigo la ? jena skemo : Arkaismigo de l’ sufikso ’ujo’, k ?eneraligo de landnomaj radikoj, kun a ? sen »pse ?dosufikso« (land, i, kc.) k de lo ?antnomoj derivataj per ’-ano’.

-** 813. Loknomoj.

Ambicio : ekzistu esperanta nomo por ĉiu loko, en kiu lo ?as esperantistoj - lokoj el Esperantio, kiu esperinde fari ?os la tuta mondo. Ne plu aperu en esperantaj tekstoj : Bordeaux, Bruxelles, Liverpool, Lyon, München, New-York, Newhaven, Plymouth, Przemyszl, Toulouse ...

For la »metadon jam uzatan en la esperantaj publika ?oj« ! Ĉiu urbo ricevu esperantan baptonomon ! Kia estu tiu nomo ? Äœi estu esperanta, t. e. :

-*** 813.1. : facile prononcebla k skribata nur per esperantaj literoj. For la signojn ch, gh, ph, sh, th, cz, sz, rz, o, ?, q, x, y ! Ĉu tamen konservi ’w’ ĉar ?i estas facile prononcebla ? kion apinias miaj anglalingvaj samideanoj ?

Same kiel »waggon« estas en esperanto vagono, Rhodes en sia angla esperanta vortaro esperantigis »Varingtono, Vaterboro, Vednesboro, Vekfildo, Veksfordo, Viklovo, Vilmingtono« , ktp. »Velingtono« trovi ?as en lia vortaro k en tiu de Fulcher k Long. »Va ?ingtono« en amba ? k en »The Edinburgh Esperanto Pocket Dictionary« , Do la britaj esperantistoj donas al ni la ekzemplon : w esperanti ?u per v

-*** 813.2. Äœi havu esperantan aspekton. Kiam tian aspekton liveras la grafika a ? la fonetika procedo, plej bone ! Sed malofte ni havas la ?ancon esperantigi nomojn kiel Milano, Berlino, Londono, Grenoblo, Jorko, Ĉikago. Ni do ne timu libere uzi la kompromisan procedon, se ?i liveras pli esperantan fizionomion : Äœenevo estas pli bona ol Geneve a ? Genf ; Grenviĉo estas pli internacia ol Greenwich a ? Grini ?.

-*** 813.3. Al ĉiu loknomo, kiel al ĉiu geografia nomo, ni metu la substantivan ’o’, kiu ebligas la uzon de akuzativo sen ?an ?o de la akcento - kvankam tion ne ĉiam faris Zamenhof : Ba ?ara ?.

-*** 813.2. Äœi havu esperantan -*** 813.4. En la praepokaj verkoj la loknomoj estis esperantigitaj : Bjelostoko, Varsovio, Moskvo, Berlino, Parizo, Bulonjo, Londono, Vieno, Budape ?to, Nov-Jorko, Äœenevo, Berno, Barcelono, Dresdeno, Oksfordo, Kembri ?o, Krakovo, Manĉestro, Antverpeno, Kopenhago. Poste sin manifestis reakcie la mala, nacieca, mi emus diri naciisma tendenco (eĉ en SAT !) : Helsinki, Praha, Wien, Bournemouth, Aarhus. Okaze de la kongreso de UEA 1949, ?ajne neniu rimarkis, ke en la angla-esperanta vortaro de Rhodes trovi ?as Bournemouth= Burnmuto.

Pravis Rollet de l’ Isle !

Ĉu do ni facilanime akceptu »la ar­kaismigon de la esperantigitaj nomoj« , de tiuj nomoj, kiujn neniu vera esperantisto povas senemocie legi en la paroladoj de Zamenhof ĉe la unuaj universalaj kon­gresoj ? Ne ! vole-nevole, esperanto dena­ske estas esence sennacieca. Ni mondling­vanoj retrovu la mondlingvan vojon ! [12]

-*** 813.2. Ĝi havu esperantan -*** 813.5. Por tiel procedi, kiel ni jam konstatis, ne povas esti unu preciza regulo. Al ĉiu aparta demando ofte respondas pluraj solvoj.

Ĉu Zweibrücken = Deux-Ponts fari ?u Cvejbruko (Rhodes), Du Pontoj (Bartel­mes) ? La dua ?ajnus al mi preferinda, ĉar tuj komprenebla de la anoj de amba ? lingvoj - sed estas maloportune, se urba nomo fini ?as per j.

Ĉu S’Hertogenbosch=Bois-le-Duc fari ?u Hertogenbosko (Bartelmes) a ? Dukarbaro (G. J. Kolbaso, en Sennacieca Revuo, a ?g.-­sept. 1934) ? Pro la sama motivo, prefere la dua. Ĉu Bordeaux estu Bordo (Rhodes, The Edinburgh. Esperanto-pocket Diction­ary), Bordoo (W ?ster), Bordozo, Bordelo (! - la ? la urbanoj : bordelais), Burdigalo (la ? la latina), Akvobordo (la ? facila franca vortludo) ?

La vortluda, kiu en »naturaj« lingvoj respondecas pri kelkaj etimologioj, ne estas for ?etinda procedo : Aspremont = Espermonto, proksimuma franc-esperanta vortludo, ?ajnas al mi bonega.

Ĉu ni traduku Karlstadt, Charlesto(w)n, Charleville egale per Karlurbo ? a ? por ilin diferencigi k riĉigi per diverseco la nomliston, ĉu ni kompromise esperantigu la naciajn formojn : Karlstado a ? Karl­ ? tato, Ĉarlestono a ? Ĉarlstono (Rhodes), Ĉarlevilo, Karlovilo, a ? Karlopolo (lo ?an­toj : carlopolitains). Multaj regionaj fina ?oj povas tiel esperanti ?i : burg, dorf, grad, hafen, hav(e)n, pol, port, viller, weiler, ktp.

Ĉu el sankto-nomoj ni forigu la »sank­ta« , kiu en nacilingvoj ofte falas ĉe la lo ?antnomo ? Ĉu ni ?in eliziu, kiel en itala k hispana, k eble algluu al la ra­diko : Sangeorgo, Sanpa ?lo, Sanstefano ? ĉu ni traduku : Sankta Jakobo, fonetik­umu : Santjago, a ? grafikumu : Santiago ? Sankta Kredo a ? Santafeo ? Ĉu ni sekvu k-don Petersen, kiu uzis diversajn for­mojn la ? la fonetiko de la origina lingvo : San-, Sankt-, Sent- ?

Kaj kio pri la urboj, en kiuj lo ?as di­verslingvanoj : Pressburg - Bratislava - Poszony, Uskub - Skoplje, ktp.? En ĉiu okazo necesas elekto inter pluraj ebloj. Unua demando : Kiu respondecu pri la elekto ?

-*** 813.6. Kiam la loko havas en diversaj ling­voj tre malsamajn nomojn, la esperanta diferencos almena ? de unu el ili, k estos ne facile rekonebla de ĉiuj. Se la gra­fika procedo ofte naskas monstrojn k la fonetika rebusojn, la proponita en kelkaj okazoj liveros enigmojn. Dua demando : Kiel neinformita a ?danto a ? leganto re­trovos la respondan nacilingvan nomon, kiun li konas !

-*** 813.7. Al la unua demando mi respondas : elektu la esperantistoj mem el la kon­cerna loko. En grandaj urboj kun pluraj grupoj, ili kunlabore pristudu la deman­don k interkonsente decidu. Al la dua : ĉiu loko kun esperantisto(j) figuras alme­na ? en unu jarlibro de tutmonda asocio ; en tiu jarlibro ?i estu signata per amba ? nomoj : la esperanta k, inter krampoj, la nacia en la oficiala ortografio (se latin­alfabeta) a ? en la plej konata latinlitera skribo : Manĉestro (Manchester) ; Liono (Lyon) ; Kantono (Canton). Mi salutas unuan ekzemplon, kiu kvaza ? anta ?re­spondis tiun proponon, en la SAT-jarli­bro 1949 : Hago (den Haag).

Se la venontjaraj universalaj kongresoj tiel decidus, jam post du jaroj la jarlibroj de UEA k SAT prezentus al la tutmonda samideanaro riĉan leksikonon kun pluraj miloj da esperantigitaj loknomoj.

Argumento kontra ? tiu propono : al lo­kaj instancoj, grupoj a ? izoluloj, ofte mankas kompetento. Mi rebatas :

-**** 813.71. sed al ili ne mankas agemo ; k, ĉar inter ili la tasko estus dividita, ĉiu povas rapide plenumi sian parton.

-**** 813.72. rigida regulo ne estas difinebla, sed eblas doni kelkajn gvidprincipojn (ĉi-po­ste=Konkludo).

-**** 813.73, se tamen oni timas, ke nekompetentaj bonvoluloj fu ?us la aferon : komisii al lok­uloj nur preparan taskon ; konsile k decide partoprenu naciaj Esp-Institutoj, komitatoj elektitaj de la diversaj asocioj sur ĉiu lingva teritorio, k eble sub mondskala supervizo de L. K. k Akademio. (... sed mi timus, ke la entrepreno longe dormetos, se ne por eterne dormados ...). Ni evitu tro pezan organizon. Ĉefa afero : difini la agmanieron k rapide ?in funk­ciigi.

-** 814. Administraciaj landpartoj : provincoj, gu­bernioj, teritorioj, distriktoj, kolonioj.

Same. Elektu interkonsente la koncer­naj lokaj grupoj k la regionaj federacioj. Samaj kondiĉoj, malfacila ?oj k necesaj prizorgoj.

-* 82. Personaj nomoj.

-** 821. Individuaj : anka ?-, bapto-, voknomoj.

Multaj viraj nomoj jam universali ?is per literatura k komuna uzado ; preska ? ĉiuj krei ?is per la procedoj fonetika, grafika k ĉefe kompromisa, dum kelkaj, viraj a ? virinaj, estas pure esperantaj. La inaj ?enerale formi ?as, derive de la viraj a ? memstare, jen per la sufikso ’-in’, jen per la fino ’a’, la ? la zamenhofa ekzemplo »Marta« , kies ?eneralan imiton konsilis k pravigis Kalocsay [13].

Por pli detala esploro pri tiu fako la legantoj bonvolu sin turni al la tre in­teresa studo de Georges Agricola [14].

-** 822. Kolektivaj : familinomoj.

En la supre citita, tute rimarkinda ar­tikolo, S-ano Agricola verdiktas sena­pelacian kondamnon al esperantigo de fa­milinomoj, per tiu »konkludo« : »traduk­ebla (k transskribebla) estas senescepte nur la voknomo« . Åœajne ja tiu opinio estas tre disvastigita. Mi tamen apelacios.

La uzado de familinomoj pli k pli en­kutimi ?as ĉe la gentoj, kiuj anta ?e ne­ofte uzis ilin, ĉar ili estas oportunaj. Pli facile distingi ?as individuo per voknomo k familinomo ol per »Petro filo de Pa ?lo« . Sed familinomo komence ne ekzistis, k origine ili venas ?enerale de krom-, iafoje moknomoj : ni memoru pri tiu deveno de nomoj, kiuj al multaj nunaj homoj aspek­tas kiel io respekteginda, sankta, netu ??­ebla. Ekz. multaj diras - k tio estas en franca lingvo kvaza ? proverbo - ke »pro­praj nomoj ortografion ne havas« . En ilia menso tio precize signifas, ke ĉiu fantazia skribo, ofte rezulto de plumeraro, sank­ciita de familia tradicio, estu pie konserv­ata : senutilaj duoblaj literoj, ne prononc­ataj literoj, apostrofoj, ktp. Iam ?urnal­istoj grave diskutadis pri la nomo de la tiama brita ĉefministro : la ? la plej a ?to­ritata opinio la ?usta skribo estis nek Macdonald, nek Mac Donald, nek Mac­Donald, sed MacDonald [15] !

Nun ni revidu, en tiu speciala klaso, la aplikon de l ’diversaj procedoj k la ?vice kritiku.

-*** 822.1. Grafiko-fonetiko : Trompeter, Gold­berg, Dor, Hodler, Borel, Polgar, Solsona, Jakob. Nenio notinda, krom tio, ke ofte tiaj nomoj fini ?as per konsonanto (Vd. poste : 822.7).

-*** 822.2. Fonetiko : Zamenhof, Ĉe, Devjatnin, Bartelmes. Ne tre uzita, malgra ? la ek­zemplo de l’ Majstro. Tamen ni konstatis, ke la naciaj lingvoj ofte uzas ?in. Kial ne esperanto ? Ni konkretigu la fakton, ke ni rigardas esperanton kiel vivantan ling­von, egalrajtan kiel ĉiuj ceteraj !

-*** 822.3. Grafiko : apud kelkaj akcepteblaj ek­zemploj - Sebert, Javal - longa listo da monstra ?oj. Ne necesas refari la proceson de tiu fu ?procedo, de kiu ni ankora ? citu nur unu produkton inter ni : Archdeacon.

-*** 822.4. Traduko : Schonberg=Belmont. Korn­feld=Grenkamp. Ne tre ?atata. Angla k germana metiistoj, kiuj profesie faras vestojn, estas amba ? tajloroj. Se ili nomi ?as respektive Taylor k Schneider, eble la unua akceptos skribi sian nomon Tajlor(o), la dua kredeble malpli volonte. S-ro Blanc a ? Leblanc eble bonvolos subskribi Blan­ka a ? Blanko, S-roj Weiss a ? White su­pozeble ne. S-roj Black, Schwarz, Lenoir ver ?ajne ne ?atus, ke oni nomu ilin Ni­gra a ? Nigro. Kial ? Mi vidas du moti­vojn :

-**** 822.41. La nekutimecon, pro kiu tiaj nomoj aspektas kvaza ? vortludoj a ? kromnomoj — kiaj ili origine ja estas ! Ĉar en nacia lingvo ni forgesas ilian ordinaran signi­fon, kial ne same en esperanto ?

Ni kutimi ?u al eksternacia penskapablo !

-**** 822.42. la misopinion, la ? kiu ni tradicieme atribuas al niaj nomoj, en la originala formo, gravon, kiun ili ne indas. Tiu malracia, sentimenta sinteno vidigas menson tre infektitan de naciismo ; plie, ?i signas ian etbur ?an spiritostaton - aristokratoj ja pli facile rezignas la origina­lan formon de sia nomo : Battenberg=Mountbatten.

Koncerne tiujn familinomojn, kiuj estas anka ? voknomoj (Guillaume, Lewis, ktp.), kial ni ne akceptus por ili esperantajn si­nonimojn en la unua okazo kiel en la dua ? Sentimento... Ni kutimi ?u al eks­ternacia sentkapablo !

-**** 822.43. Tamen mi ne volas tro akre defendi la tradukprocedon. En tiaj nomoj, kiel jam dirite, la ordinara signifo estas kvaza ? forgesita : do ni povas anka ? en esperantigo ?in forgesi, k uzi alian, ekzemple la kompromisan procedon (kies vicon en la listo mi intence ?an ?is, sed mi ne for­gesos ?in). Tiel ni riĉigos nian trezoron, kiel ni vidis, ke ni povas riĉigi ?in per diversforma esperantigo de samsignifaj urbonomoj ; kiel anka ? ni povas riĉigi la voknoman provizon, akceptante por kelkaj el ili, la ? la ekzemplo de naciaj lingvoj, plurajn formojn : Ludoviko, Luizo, Kar­lino, Karolino, Karola, Ĉarloto (ĉe diver­saj a ?toroj).

-*** 822.5. Pse ?donimoj.

La adapto de pse ?donimo estis ĉiam plimalpli uzata en ĉiuj lingvoj, inkluzive esperanto. Ĉi tie ni elkrakigas la kadron de transskribo : esperanto estas vivanta lingvo, kiu bezonas ne nur asimili alies propra ?ojn, sed anka ? kulturi sian propran grundon k ĉerpi el ?i originalajn produktojn.

Ni pritraktas la pse ?donimojn en ĉi tiu ĉapitro, (kvankam ?enerale ili estas individuaj k ne etendi ?as al tuta familio), tial ke ili utilas same kiel familinomoj : pse ?donimo (kun a ? sen voknomo) identigas personon kiel la vok- k familinomoj. Pse ?donimojn oni ĉerpas el diversaj fontoj :

-**** 822.51. Signifa vorto : D-ro Esperanto, Stelano, Bubo.

-**** 822.52. Kunmeto de vortaj a ? vortpartoj, esperantaj a ? naciaj : Unuel, Lanti (l’antinationaliste=la kontra ?naciisto), Bonesper.

Humoraj ekzemploj : Marga Rineta, Pipenbek (de R. Schwartz).

-**** 822.53. Kunmeto de literoj (kiel »Usono« .), ekz. la komencliteroj de vok- k familinomoj, nacie a ? esperante prononcataj : K.B=Kabe, N.B=Enbe, H.F.H= E. Ĉefeĉ, R.F=Rofo. Same oni povus kunmeti silabojn : Grosjean-Maupin, ne prononcebla, povus fari ?i »Gromo« .

-*** 822.6. La kompromisa procedo, fruktodone elprovita en la formado de aliaj propraj nomoj, estas ne tre uzita ĉe familinomoj (escepte parencas al tiu procedo Karlo Verks=Charles Verax) - kompreneble pro tiu fetiĉisma respektego al la nacia formo. Ni ankora ?foje voku al nia helpo la ekzemplon de l’ naciaj lingvoj, kiuj ofte ne montras tian respekton : ofte ili aliformigas fremdajn nomojn por ilin asimili la ? sia propra karaktero - tiel Napoleone Buonaparte francigis sian propran nomon : Napoleon Bonaparte ; latinaj nomoj asimilitaj en la latinidaj lingvoj. Inverse, kiam latino estis la universala kulturlingvo, e ?ropaj kleruloj subskribis siajn verkojn per siaj nomoj latinigitaj, a ? per latinaj pse ?donimoj : Rabelesus, Cartesius, Jansenius, Helvetius. Nun : ĉu esperanto ne estas »la latino de l’ demokratio« ? Kion faras nacilingvanoj, tion anka ? faru ni mondlingvanoj :

Ni kutimi ?u al eksternacia agadkapablo !

-*** 822.7. Komuna rimarko.

Familinomoj ofte ne ricevas la finan ’o’. Se oni rigardas ilin kiel kompletajn vortojn (kiel la komunajn sen gramatika fino : kiam, tamen, anstata ?), la akcento ku ?as sur la anta ?lasta silabo ; se kiel (senapostrofe) eliziitajn substantivojn, ?i ku ?as sur la (?ajne) lasta silabo. En unu a ? alia okazo la akcento ne koincidas kun tiu de la originala nomo : Vagner, ne Vagner(’), sonas kiel Wagner.

Volter’, ne Volter, sonas kiel Voltaire. Samenhof havas ĉefan akcenton sur »Sa« , akcesoran sur »hof« , Zamenhof a ? Zamenhof(’) ne estas same akcentata : por konservi la du akcentojn necesus skribi Zamen-Hof.

Tiu ekzemplo montras, ke la Majstro indiferentis pri tiu demando (anka ? en la komuna vortaro : monato, kafo ; anka ? en urbonomaj : Londono, Varsovio).

Cetere, en esperanto kiel en latinidaj lingvoj, la loko de la akcento varias en la derivado. Plie, anka ? en »naturaj« lingvoj, la sama radiko internacie akceptos nekoincidajn akcentojn : garten=garden=jardin=giardino. Americo=Amerique.

Do ni ne rompu al ni la kapon super nesolvebla problemo ; ni imitu Gekamaradojn Glodeau : Glodo, Glodino.

Tamen restas demando : kiel akcenti en prononco ? Por atingi unuecon en parolo ni devas normon adopti. Ĉu akcenti sur la anta ?lasta silabo nur la nomojn kun fina vokalo, k sur la lasta la aliajn, konsideratajn kiel eliziitajn ? Solsona, Lanti, Zamenhof, Unuel ? Por konservi la simplon k senesceptecon de nia lingvo, al mi ?ajnas preferinda la unika regulo : akcento ĉiam sur la anta ?lasta.

-*** 822.8. Ebla simpliga solvo : same kiel oni francigas fremdajn nomojn per sensona ’e’, latinidas per ’us’, same, por konservi al esperanto ?ian karakteron parencan de sude ?ropaj lingvoj, prefere esperantigi per fina vokalo a, e, i, u, k eble pli prefere per la substantiva ’o’. Tiel, en la vortaro de Okamoto [16] (LK-ano) ĉiuj propraj nomoj senescepte fini ?as per o (eĉ=Zamenhofo).

-*** 822.9. Nun do, kiel normigi la esperantigon de familinomoj ? Mi proponas jenan »regulon« .

-**** 822.91. Propra nomo de la a ?toro : elekti la ?plaĉe inter la eblaj procedoj, a ? adopti pse ?donimon.

-**** 822.92. Alies nomo, ne esperantigita de la koncernulo - uzi, se eble, la fonetikan procedon ; se ne, la kompromisan, k aldoni, inter krampoj, la nacilingvan nomon se ?i estas latinalfabeta.

-** 823. Alia klaso de kolektivaj nomoj estas la nomoj de rasoj, gentoj, nacioj. Ni jam renkontis la aktualajn inter la geografiaj (812), la antikvajn ni trovos poste (83).

Unuj k aliaj fake interesas anka ? la et­nologojn.

Okamoto, en la propranoma parto de sia vortaro [17], presigis ilin kun minuskla komenclitero. Minusklo a ? majusklo - necesos decidi.

-* 83. Aliaj propraj nomoj :

astronomiaj, mitologiaj, historiaj (anti­kvaj nomoj de maroj, landoj, riveroj, mon­toj, gentoj, naciaj, ktp. ; personaj nomoj a ? kromnomoj de famuloj ; nomoj de mo­vadoj, institucioj, monumentoj, verkoj kun reliefa gravo en ?enerala, arta a ? scienca historio : Renesanco, Reformacio, Kon­vencio, Koloseo, Iliado, Marseljezo). Tiuj, kiuj ne apartenas al la ?enerala litera­turo, estas fakaj terminoj : ilin prizorgu kompetentaj instancoj.

Pri nomoj de famuloj estas uzataj en esperanto kiel en naciaj lingvoj la diver­saj jam renkontitaj procedoj, inkluzive la traduka k la kompromisa : Moseo, Aristotelo, Mahometo, Napoleono, Rikardo-la-­Leonkora, Georgo Va ?ington (ĉi tiu en la Fundamento : Ekzercaro, 12, lasta frazo).

Ofte trovi ?as pluraj formoj : Jesuo, Je­zuo, Jezo - Budao, Budho, Buddo - Karlomagno, Karlo-la-Granda - Barba­roso, la Ru ?barba - Plato, Platono, ktp. ktp.

Konkludo

La samaj malfacila ?oj, kiujn ni renkontas en esperanto, ekzistas anka ? en la naciaj lingvoj rilate la fremdajn nomojn, k en tiuj »naturaj« lingvoj regas la sama konfuzo.

Äœi tamen estas malpli grava ol en nia lingvo. La kosmopoliteco de la esperantistaro, kiu estas esenca, havigas al la problemo apar­tan gravon. Ni nepre bezonas ?in solvi. K ?i tute ne estas nesolvebla.

La naciaj lingvoj montras al ni plurajn vojojn, kiujn ni ne devas rigardi kiel malpermesitajn al ni. La esperanta tradicio k lite­raturo pruvas, ke niaj pioniroj konis tiujn vojojn k uzadis ilin : la ? ilia ekzemplo, ni esperantigu la proprajn nomojn.

Tia estas la praktika instruo de Zamenhof. Tia estas lia preciza konsilo :

 »... Post kelka tempo, kiam la literaturo de nia lingvo riĉi ?os, la dirita demando estos solvita per si mem en la sekvanta maniero : a ? iom post iom per la uzo ellabori ?os esperanta vortaro geogra­fia, historia kc, kiel ni ?in vidas en ĉiu alia lingvo, a ? estos proponita k akceptita ia bone difinita komuna regulo por la uzado de ĉiuj nomoj. La plej atendebla k anka ? la plej bona k celinda estas la lasta maniero, k kredeble poste ĉiuj nomoj estos uzataj fone­tike la ? la sonaro k ortografio k kun karak­tero pure esperanta . Tamen pro diversaj ka ?zoj ni devas por la unua tempo lasi an­kora ? al ĉiu esperantisto liberan elek­ton...«  [18].



Tiu teksto aperis en "La Esperantisto", 1891.

Kiam fini ?os »la unua tempo« ? Respondo el la teksto mem : »post kelka tempo, kiam la literaturo de nia lingvo riĉi ?os« .

Nun, ?ajnas, ke la literaturo sufiĉe riĉi ?is por maturigi la aferon : jam estas la tempo por solvi la demandon. La propranoma vort­aro ne ellabori ?is nature la ? kontentiga maniero, sed amasi ?is materialo, en kiu ne­cesas meti ordon. Mi provis montri, ke ne estas proponebla »ia bone difinita regulo« , sed ke almena ? ni devas forigi ĉion, kio kripligas la karakteron de nia lingvo : ?uste tiu prin­cipo estis jam anoncita en la ĉi-supre substre­kitaj vortoj de la Majstro.

Por normigi la aferon mi proponas jenan planon :


 1e. ĉerpi el la ?isnuna literaturo la esperan­tigitajn nomojn. Mi komencis tiun taskon kun helpo de kelkaj kamaradoj. Interesa­taj legantoj pretaj kunlabori bv. sin anon­ci al la redakcio.


 2e. Submeti tiun rikolton al niaj lingvaj kle­ruloj. Ili esploru ?in, komparu, kribru, pesu, elektu, k ĉerpu el ?i kelkajn gvid­principojn por konsili la verkistojn, lingvouzantojn k speciale la lokajn instancojn en ilia esperantigado de loknomoj.


 3e. Akceli tiun konkretan laboron, por ke praktike, vivante k la ?norme kresku nia provizo de propraj nomoj.


 4e. Per la tiel kolektita k elektita materialo, kiel eble plej balda ? konstrui la propra­noman parton, kiu mankas en nia Plena Vortaro.


 5e. Fine venos la Lingva Komitato por sci­ence esplori la tuton k la kompetenta in­stanco, la Akademio, por sankcii ties konservindan parton per ?ia akcepto en Vortaro de la oficialaj Propraj Nomoj.

Se ĉi tiuj senpretendaj pa ?oj havus almena ? la meriton veki sufiĉan intereson por iniciati tian entreprenon, mi opinius, ke mi ne misuzis mian tempon k cer­bumadon.

Julio 1949. Novembro 1950. R. Laval.


El Sennacieca Revuo, 1952



Bibliografiaj notoj.

1. Zamenhof, citata en P. V., 2a eldono, p. 268, ĉe la vorto : kripla.

2. Rollet de Lisle. Skribado k prononcado de la personaj k landaj nomoj (1935).

3. Rollet de Lisle. Lingvaj demandoj. Perso­naj k lokaj nomoj (gaz. Franca Esperan­tisto, majo 1936, p. 78. ) .

4. Zamenhof. Fundamento de Fundamenta gramatiko. marko.

5. K. Kalocsay. Infero (1933). Notoj de la tra­dukinto, p. 276.

6. P. V., 2a eldono, p. 137, ĉe la vorto : fone­tiko.

7. L. de Beaufront. Supplément au Diction­naire espéranto-français (1902).

8. Zamenhof. Lingvaj respondoj, p. 40, 41, 42.

9. Vortoj de K-do E. Lanti (1931). p. 118 : »Neanta ?vidita rezulto« (1926).

10. K. Kalocsay. Lingvo Stilo Formo (1931). Virinaj nomoj, p. 81.

11. Georges Agricola. La Transskribo en Espe­ranton de Propraj Nomoj (gaz. Esperanto, okt. 1948, p. 119).

12. Okamoto. Nova Vortaro Japana-Esperanta (1935).

13. Zamenhof. Originala Verkaro, p. 89 ks.

Samtemaj verkoj.

P. Christaller. Propraj nomoj en Esperanto (1911).
Esperantisto numero 10072. Provo de esperan­ta nomigado de personaj nomoj (1907).

G. Moch. Pri la transskribo de propraj nomoj en Esperanto (1907).

P. Neergaard. Fremdvortoj en Esperanto.


[1Zamenhof, citata en P. V., 2a eldono, p. 268, ĉe la vorto : kripla.

[2por "Upton Sinclair"

[3por "Winston Churchill"

[4Rollet de Lisle. Skribado k prononcado de la personaj k landaj nomoj (1935).

[5Rollet de Lisle. Lingvaj demandoj. Perso­naj k lokaj nomoj (gaz. Franca Esperan­tisto, majo 1936, p. 78)

[6Zamenhof. Fundamento de Fundamenta gramatiko. marko.

[7K. Kalocsay. Infero (1933). Notoj de la tra­dukinto, p. 276.

[8P. V., 2a eldono, p. 137, ĉe la vorto : fone­tiko

[9L. de Beaufront. Supplément au Diction­naire esperanto-français (1902).

[10Zamenhof. Lingvaj respondoj, p. 40, 41, 42.

[11Vortoj de K-do E. Lanti (1931). p. 118 : »Neanta ?vidita rezulto« (1926).

[12En 1951, ni ?oje konstatas ian revenon al la esperantiga tendenco : Stokholmo, Munkeno.

[13K. Kalocsay. Lingvo Stilo Formo (1931). Virinaj nomoj, p. 81.

[14Georges Agricola. La Transskribo en Espe­ranton de Propraj Nomoj (gaz. Esperanto, okt. 1948, p. 119).

[15ver ?ajne tiu lasta formo devus esti McDonald

[16Okamoto. Nova Vortaro Japana-Esperanta (1935).

[17Okamoto. Nova Vortaro Japana-Esperanta (1935).

[18Zamenhof. Originala Verkaro, p. 89 ks.3

 

Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)

67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris

Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58

Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org

Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro

Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto

Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.

Privata ejo
Danke al spip

fabrikita en esperantio