(Sekva artikolo estis publikigita en "[Sennaciulo->rub89]" 57/2 de februaro 1986, en serio okaze de la 50-a datreveno de la komenco de la hispana milito)
Tiun ĉi jaron la tuta progresema mondo rememoras pri la komenci ?o de la Hispana Revolucio, en kiu malaperis kaj mortis multaj batalantoj el la tuta mondo. Ver ?ajne estas malpli konate ke inter la hispanaj batalantoj estis anka ? unu japano. Pri li informas nin ĉi sube nia japana kamarado Miyamoto Masao.
La 3-an posttagmeze la vapor ?ipo Normandio forlasis la kajon de Novjorko cele al Havro, la franca havenurbo.
Sur la kajo staris neniu forvidanto por ili, 96 volontuloj el Usono, kiuj rapidis por partopreni la hispanan civilan militon por savi la laboristojn, kamparanojn kaj inteligentulojn en la popolfronto. Serenis la tago, sed fortis la vento.
Unu el ili, 36-jara junulo, restis staranta sur la ferdeko kaj fiksis sian rigardon al la urbo. Vestita en simpla laborjako, kiel elmigranta laboristo, li staris muta, kontemplis la havenon. Pli kaj pli malproksimi ?is la statuo de la Libero, kaj la griza maro kun siaj blankaj dentegoj bojis al la ?ipflankoj. Kredeble lian koron mordis la rememoro pri la infaneco, kiun li pasigis kiel orfo en Hakodate, japana norda havenurbo. Pri la juneco, kun tramigro kaj kontra ?le ?a enmigro en Usonon, kun diversaj bataloj en maldekstra laborista sindikato kaj kompartio, kun amareco de laborista kariero kiel subkuiristo a ? kuirmastro en Novjorko, kaj unue kaj fine la rememoro pri sia amatino.
Jack Sirai li nomis sin, sed neniu sciis lian veran nomon. Kompreneble en la registro li devis esti ne Jack, sed io tia a ? tia. Eble nur Sirai, familia nomo povis esti la vera, sed...
Al la malproksima horizonto li sendis sian saluton, al siaj usonaj kaj japanaj kamaradoj en Novjorko kaj en la koro li kriis : ¡No pasarán !, la hispanajn vortojn, kiujn li sole sciis, samkiel la a ?toro siatempe, kaj kredeble samkiel multaj, sennombre multaj kamaradoj en tiu tempo.
Tra Havro, trans Pireneoj, tra Barcelono kaj Valencio, ili, 96 volontuloj atingis Albacete, la bazon de la Internacia Brigado, je la 6-a de januaro. La bataliono Abrahamo Linkolno, al kiu ili apartenis, komencis sin ekzerci ĉi tie. Kvankam la famo de la bataliono estis granda, ?i estis komence nur amaso da senekzercaj rekrutoj. Ilin ekzercis iamaj veteranoj en la unua mondmilito. Ne nur simplaj vicsoldatoj sed anka ? suboficiroj kaj oficiroj trovi ?is en la volontula armeo. Por savi la popolfronton ili alkuris el diversaj terpartoj, kaj sin organizis en la Internacia Brigado (certe sub la zorgo de Kominterno). Ekzemple la batalionon Thälman estris Ludoviko Renn, iama germana oficiro, a ?toro de kontra ?militaj romanoj, kaj anta ? cio esperantisto. (Poste li fari ?is la stabestro de la 12-a Internacia Brigado.)
Roberto Merriman, 28-jara majoro kaj komunisto, filo de arbhakisto, diplomito de Nevada Universitato kaj lektoro de Kalifornia Universitato, estris la batalionon Linkolno. Sirai estis lokita kiel kuiristo, pri kiu posteno li estis malkontenta : Fi, mi venis Hispanion ne por kuiri, sed por buĉi fa ?istaĉojn !
La batalionon baptis la milita fajro unue en Jarama, la gor ?o por Madrido, kaj ?i ne atingis bonan sukceson. Dum tiu batalo Sirai povis batali kiel riflisto sed ne kiel kuiristo.
Granda formacio de novtipaj germanaj bombaviadiloj komencis kovri la ĉielon super la alta ?o Romanillos kaj komencis ?uti grandajn a ? malgrandajn bombojn tapi ?e, kaj plon ?ante mitraladis sarke. La amika flimko restis absolute malavanta ?a kun aviada forto je 5 kontra ? 20.
La bazo de la monteto Mosquito sin etendis longe, de la alta ?o Romanillos ?is la landvojo de Brunete-Boadilla, kaj estis pli malalta ol la pozicio de la amika flanko. Nenia kreska ?o tie povis ?irmi la volontulojn disde la malicaj okuloj de hitleraj aviadiloj, tiel ke, eĉ brankardoj por vunditoj ja povis veni nur vespere, kaj kamionoj proviantaj al la fronto ja devis transkuri la fajron de la malamikoj. Sed, se oni ne okupus la alta ?on Mosquito, oni ne povus sukcese batali. La 8-an, 9-an kaj 10-an de junio, la bataliono Linkolno batalis sangan batalon kaj pli kaj pli alproksimi ?is al la e ?o de la alta ?o, sed de tie plu mar ?i ?i ne povis.
La tuta zono restis komplete sekigita sub la rostanta suno. La monto montris sian ha ?ton disfenditan kaj de kugloj kaj de la sunradioj. La rivero Guadarrama elseki ?is kaj montris nur flavan riverujon. Al la batalantoj mankis akvo serioze kaj infera soifo ilin turmentis. Mankas akvo, mankas akvo ! La lango ?veli ?is kaj la korpo perdis la vivsenton. Sirai kaj liaj kamaradoj fosis kaj fosis la teron en la valo. Kiam ili fosis iomete, sekaj tereroj falis deflanke apud iliaj piedoj. Ili tamen fosis fervore tiel, ke fine io akvosimila elfiltri ?is. Plu fosis ili, kaj akveroj aperis.
Akvon ! akvo ! Kiam ili metis akverojn sur sian langon, odoris mulokadavro. Muloj ja iris tien reen en la valo, anstata ? kamionoj, kiuj mankis al la popola flanko. Fetora, sed akvo ! Kelkaj soldatoj malsekigis sian gor ?on apena ?e.
Matene de la 11-a, granda eskadrono malamika du ?is la batalionon Linkolno per bomboj kurtene, pli ol cent bomboj dra ?is ilin. Sirai sin kroĉis al la fundo de sia ?irmotruo por ke li ne forblovi ?u pro la bombfala ventego. Kiam aviadiloj forflugis, li povis apena ? konscii ?i, ke li ankora ? vivas. Kien kamaradoj ? Ĉu mi nur sola postvivas ? Pasis sekundoj, kaj ĉi-foje - eksplodis kuglego kaj skrapis la tersurfacon...
La bombatako ĉesis. Ĉiu eliris el sia sirmotruo kaj fiksis siajn okulojn al la malamika pozicio. Aperis ok tankoj sur la e ?o, ilin sekvis piedsoldatoj... kaj venis ?is la bazo de la deklivo. La malamikoj ja povis supozi, ke la defendantoj ekstermi ?is komplete.
La tankoj trankvile venis ?is 500 metrojn proksime. Jen amikaj du kontra ?tankaj kanonoj kovrite atendantaj je densejo ekpafis. La unua tanko estis momente kovrita de fajro kaj falis freneze. Ĉe la dua salvo aliaj du tankoj detrui ?is, kaj la aliaj turnis sian kapon kaj reiris al sia anta ?a pozicio, sed amikaj kugloj plu persekutis ilin tiel ke nur unu tanko sukcesis eskapi.
Forkuris la tankoj, tamen malamikaj piedsoldatoj sin kroĉis al la tero kaj ankora ? obstine da ?rigis sian rampadon je anta ? 500 metroj. La amikoj ekmutis. Tiam oficiro el la malamika vico ekstaris kaj kriis ion. Sekvis lin fasistaj soldatoj.
Atendis Sirai kaj liaj kamaradoj spirhalte kun mitraloj. Sirai tremetis. Kugloliveristo li estis. Sperta pafisto Ray kun ?viteroj brilantaj sur la frunto flustris :
"Estu trankvilaj, kamaradoj. Ankora ? dudek kvin jardoj ! Streĉaj sekundoj."
Ĉi tiun tagon Sirai kaj la kamaradoj ricevis neniom da man ?a ?oj, neniom da akvo. La kuirista skipo staris ĉe la vojkruco de Romanillos trans la rivero Guadarrama, sed provianta kamiono ne povis veni al ili, barate de malamikaj fajroj kaj bombadoj.
Apena ? la 6-an vespere la kamiono atingis la komandejon de la mitralaj grupoj. Unu viro kun man ?oskatolo volis veni al la posteno de Sirai kaj aliaj, sed li ne kura ?is transkuri la fajrolinion je la loko de dudek jardoj. Lacaj kaj malsataj, la soldatoj furiozis vidante la viron anta ? si, sed la liveristo siaflanke ne povis sin movi najlite de kugloj. Kvaza ? hundoj anta ? man ?a ?oj kaj akvo, la volontuloj rabie furiozis. Al la sekaj langoj alkroĉi ?is mukoza salivo. Ili kriis :
"Diablo ! ĉu vi timaĉas !" Malesperaj krioj kaj blasfemoj.
Malfrue en tiu nokto kamaradoj enterigis lian kadavron ĉe olivarbo. Tuj apude staris la tombosigno de Oliver Law, negra komandanto de la bataliono Georgo Vasingtono, mortinta sur la sama monteto. Kamaradoj mute staris anta ? ili kun demetita kasko en la mano.
– Jack Sirai. Naskita en Japanio, mortis la 11-an de julio, 1937. Kun respekto al lia patrio kaj la ?do al lia kura ?o...
Staris ne alta tombosigno el olivarbo sur la malalta teramaso. ¡No pasarán ! La krio ne povis bari la mar ?on de la fa ?istoj, sed ?i ankora ? e ?as en nia koro, en nia karesata rememoro pri la pereinta idealo... Kun beda ?ro kaj indigno...
La 4-an decembro, 1985
El [Sennaciulo->rub89], feb. 1986
Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)
67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris
Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58
Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org
Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro
Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto
Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.