Cristovam Buarque : Internaciigado (Parolado de la brazila Ministro pri edukado en Usono (2004)

Dum debato en usona universitato, la brazila Ministro pri Edukado Cristovam Buarque, estis pridemandita pri sia opinio rilate al internaciigado de Amazonio. La juna usona studento komencis sian demandon asertante, ke li esperas respondon de humanisto, sed ne respondon de Brazilano.

Jen la respondo de Sinjoro Cristovam Buarque :

Fakte, kiel Brazilano, mi tutsimple kontraÅ­- staros internaciigadon de Amazonio. Kia ajn estas la atento-nesufiĉo fare de niaj registaroj pri tiu komuna heredaĵo, Ä i estas nia.

Kiel humanisto, konsciante pri la difektorisko de la ĉirkaŭa medio, pri kiu suferas Amazonio, mi povas imagi, ke Amazonio estu internaciigita, cetere, same kiel ĉio, kio estas grava por la tuta homaro. Se, nome de humanista etiko, oni devus internaciigi Amazonion, tial oni devus internaciigi ankaŭ la naftrezervaĵojn de la tuta mondo.

La nafto estas tiel grava por la komforto de la homaro, kiel Amazonio estas por nia estonteco. MalgraÅ­ tio la mastroj de la naftrezervaĵoj arogas al si la rajton plialtigi aÅ­ malplialtigi la pumpadon de nafto, same kiel plialtigi aÅ­ ne ties prezon. Sammaniere, oni devus internaciigi la financan kapitalon de la riĉaj landoj. Se Amazonio estas rezervaĵo por ĉiuj homoj, Ä i ne povas esti forbruligita laÅ­ la bonvolo de sia posedanto aÅ­ de iu lando. Bruligi Amazonion, estas tiel grava, kiel senlaboreco provokita de arbitraciaj decidoj fare de spekulantoj en la tutmonde trudita ekonomio. Oni ne povas lasi forbruligi entute la financajn rezervojn de landoj, nur por plezurigi spekuladon. AntaÅ­ Amazonio, mi Å atus asisti al internaciigo de ĉiuj grandaj muzeoj en la mondo. La muzeo Louvre (luvr’) ne apartenu al la nura Francio. Ĉiu muzeo en la mondo estas gardejo de la plej valoraj ellabora ĵoj produktitaj danke al la homa genio. Tiun kulturan hereda ĵon, same kiel la naturan hereda ĵon de Amazonio, oni ne povas lasi en manipulado kaj detruado de fantaziaj ĉu sola posedanto, ĉu sola lando.

AntaÅ­ kelke da tempo japana riĉulo decidis enterigi kun si grandmajstran pentraĵon. AntaÅ­ ol tio efektiviÄ as, necesus internaciigi tiun majstraĵon.

Dum ĉi-tiu renkontiÄ o okazas, UN-o organizas la Forumon de la Jarmilo, sed la Prezidantoj de iuj landoj spertis malfacilaĵojn ĉe la usonaj landlimoj. Pro tio mi opinias, ke necesus internaciigi Nov-Jorkon, sidejon de la UN-o. AlmenaÅ­ Manhattan devus aparteni al la homaro, cetere, same kiel Parizo, Venecio, Romo, Londono, Rio de Ä´anejro, Braziljo, Recifo, ciu urbo, kun ties aparta beleco kaj ties historio en la mondo devus aparteni al la tuta mondo.

Se Usono deziras internaciigi Amazonion, pro la risko kuÅ anta en la fakto, ke tiu regiono restadas sub la prizorgado de la Brazilanoj mem, tial oni internaciigu ankaÅ­ la tutan nuklean arsenalon de Usono. Ec se nur pro tio, ke tiu lando kapablas uzi tiajn armilojn, kiuj provokus detruadon milfoje pli ampleksan ol la priplorindaj incendioj de la brazilaj arbaroj. Dum siaj debatoj, la nunaj kandidatoj pri la usona prezidanteco subtenis la ideon de internaciigo de la flaÅ­raj rezervaĵoj en la tuta mondo kontraÅ­ la Å uldo-forlaso. Oni do komencu per uzado de tiu Å uldo por certigi, ke ciuj infanoj en la tuta mondo havu eblecon kaj man Ä i kaj viziti lernejon.

Kiam la registaroj de la mondo traktos la malriĉajn infanojn el la tuta mondo, kiel Homaran Heredaĵon, ili ne lasos ilin labori, kiam ili devus viziti lernejon ; ili ne lasos ilin morti, kiam ili devus vivi.

Kiel humanisto, mi akceptas defendi la ideon de internaciigo de la mondo. Sed Ä is kiam la mondo traktos min, kiel Brazilanon, mi luktos, por ke Amazonio estu nia. Kaj nur nia !

tradukis Jean-Yves Santerre,
aperis en La Sago, januaro 2005