Letero 035a

De vicgrafo de Valmono al prezidant-edzino de Turvelo

Mi do obeos vin, sinjorino, tiel pruvante, ke malgraŭ la malkvalitoj, kiujn vi kompleze atribuas al mi, mi konservas sufiĉe da delikateco por rebate nenion kontraŭriproĉi, kaj sufiĉe da kuraĝo por konsenti al tiu plej dolora sinofero. Silenton kaj forgeson vi ordonas ! Nu ! en silento mi mutigos mian amon ; en forgeso mi lasos vian kruelan sintenon post mia konfeso. Ja la deklaro de mia amo ne donis al mi la rajton al ĝia akcepto ; mi konfesas, ke la bezono de via favoro ne estis pravigo por ricevi ĝin. Tamen mian amon vi rigardas kiel ofendon, forgesante, ke se ĝi estas kulpa, vi estas samtempe ĝia kaŭzo kaj ĝia senkulpigo. Vi ankaŭ forgesas, ke kutiminte malfermi mian koron al vi, eĉ kiam tiu konfido povis min malutili, mi ne plu povis kaŝi la senton, kiu regas min ; kaj la rektecon de mia sincero vi rigardas kiel spiton el mia aŭdaco. Rekompense al la plej milda, plej respektema, plej sincera amo, vi pelas min for. Fine vi eĉ parolas pri malamo viaŠ Kiu ne plendus pro tia konduto ? Tamen mi obeas ; ĉion mi senplende suferas ; sub batoj mi adoras vin. Via nekredebla rego super mi igas vin absoluta reĝino de miaj sentoj ; mia amo kapablas nevenkeble rezisti al vi, ĉar ĝin naskis vi, ne mi.

Mi ne postulas reciprokecon, kiun mi neniam audacis esperi. Mi eĉ ne antaŭvidas vian kompaton, kiun povus aŭgurigi via iama okaza intereso al mi. Tamen ŝajne mi rajtas apelacii al via sento de justeco.

Vi sciigas, sinjorino, ke oni provis malaltigi min en via estimo. Laŭ via diro, geamikoj viaj konsilis, ke vi ne lasu min proksimiĝi de vi. Kiuj do estas tiuj helpemaj amikoj ? Sendube tiaj severuloj, tiaj rigidaj virtuloj konsentos senvualiĝi ; sendube ili ne volos kaŝi sin en mallumo, kie ili ne estus distingeblaj de malnoblaj kalumniantoj ; tiel mi scios kaj iliajn nomojn kaj iliajn riproĉojn. Pensu, sinjorino, ke mi rajtas koni ilin, ĉar laŭ ili vi juĝas min. Kulpulon oni ne kondamnas, ne denuncinte lian krimon, ne nominte la akuzintojn. Nenian alian favoron mi petas, kaj jam garantias, ke mi pravigos min kaj devigos ilin konfesi sian mensogon.

Mian misfamon, kiun mi preteratentis, mi eble tro ignoris ; sed via estimo karas al mi ; ĉar mi nun dediĉas mian vivon por meriti ĝin, mi ne senreage lasos, ke oni detruos ĝin. Ĝi fariĝas por mi des pli altvalora, ke mi sendube ŝuldos al ĝi tiun peton vian, kiun vi timas diri kaj kies alkonsento donus al mi, laŭ via skribo, rajton je via dankemo. Ha ! vian dankemon mi tute ne postulas ; male dankema mi mem estos, se vi donos al mi okazon esti agrabla al vi. Nu, konsentu pli da justeco, ne kaŝante tiun vian deziron rilate min. Se mi kapablus diveni, mi ŝparus al vi la penon paroli. Al mia plezuro vidi vin, aldonu la feliĉon vin servi, kaj mi kontentiĝos je via indulgo. Kio do povas deteni vin ? ne la timo de rifuzo mia, espereble ! tion mi ne povus pardoni al vi. Tamen mi ne konsentas redoni vian leteron ; tio ne estas rifuzo, sed afero de bezono ; pli ol vi, mi dezirus, ke ĝi jam ne estus necesa al mi ; sed kontraŭ mia antaŭa kredo je la mildeco de via animo, nur en tiu letero mi trovas vin tia, kia vi volas aperi. Kiam mi deziras igi vin sentema, mi legas en ĝi, ke prefere ol konsenti al tio, vi fuĝus cent mejlojn de mi ; kiam ĉio el vi pliigas kaj pravigas mian amon, denove via letero ripetas, ke mia amo ofendas vin ; kiam je via vido mia amo ŝajnas al mi la plej valora trezoro, mi ankoraŭ bezonas legi tiun leteron por kompreni, ke tiu mia amo estas nur abomena turmento. Vi nun scias, ke mia plej granda feliĉo estus redoni tiun fatalan leteron ; denove postulante ĝin, vi ebligus al mi, ke mi ĉesus kredi je ĝia enteno ; ne dubu, ne dubu pri mia dezirego redoni ĝin !

El... la 21an de Aŭgusto 17**.