Redaktejo de Sennaciulo : ï »¿Sanga Sinajo

Ĉar nia bulteno estas nur monata, Ä i tre malfacile povas sekvi la aktualecon kaj malofte entenas artikolojn pri freÅ dataj eventoj. Tio ne signifas, ke ni sektane zorgas nur pri niaj internaj problemetoj kaj restas indiferentaj al la Å tormoj, kiuj foje skuas la mondon.


***

Ni ne estas naciistoj. Ni ne Šatas la patriojn. Ni strebas al mondo, en kiu la dividoj - geografie aŭ teĥnike necesaj - ne estos pli signfiaj ol la francaj departementoj aŭ la svisaj kantonoj.

Tial, kiam okazas internacia milito, ni Ä enerale konsideras kun malestimo tiun « behinaĵon  » kaj neniel enmiksiÄ as. Tamen, kiam staras unuflanke diktatoro, kiu Ä is en la detaloj, Ä is en la voĉtono imitas Hitler kaj aliflanke demokrata popolo, kiu Å anÄ is la dezerton al oranÄ ejoj, ni scias, kien iras nia simpatio. Kaj tiun lundon 5an de Junio ni sentis angoron por Israelio pro la aritmetika rilato, kiu tiam sin prezentis : 50/2 ; 50 milionoj kontraÅ­ 2 ! Ĉar laÅ­sente ni ĉiam staras ĉe la flanko de la frapato kaj ne de la frapanto ; ĉar dum la alÄ eria milito ni sentis nin proksime al la alÄ eriaj vilaÄ anoj, kiujn « pacigis  » la franca armeo ; ĉar dum la vietnama milito ni estas solidaraj de tiuj, kiuj ricevas la bombojn kaj ne de tiuj, kiuj ilin ĵetas.

Kaj kiam marde vespere la timinda araba tenajlo montriÄ is el kartono kaj Naser « tigro el papero  », ni pli malpeze spiris kaj esperis por Israelio, kiel ĉiuj humanaj homoj.

Poste ni ja komprenis, ke Israelio ne estis tiel senkulpa Å afo, ke Ä i estis arsenalo tuj preta por esplodi kaj ni komprenis ankaÅ­, ke la rilato 50/2 ne estas tute Ä usta, ĉar en nia teÄ¥nika teimpo gravas ankaÅ­ la kvalito : grave pezis en la batalo la intelekta supereco de la Israeloj. De tio la arabaj ĉefoj devus minianume lerni ke por moderniÄ i pli urÄ as konstrui lernejojn ol aĉeti tankojn.

Ni ne Å atas la patriojn kaj la patriajn militojn kaj ni estas pacistoj ; kaj tiun lundon atakis Israelio. Jes. Sed en tiu milito temis pri preciza tago, pri akurata horo. En tia duelo gajnas, kiu unue pafas. Kelkhora batalo inversis la potencojn. Temis pri vivreflekso.

Kaj ĉu la pacismo de Israelio en tiu kazo ne estus la Å afa akcepto de amasbuĉado ? La Ne-perforto estas bela idealo kaj la dialogo ĉiam preferinda al la bomboj. Jes. Sed jen la dramo : por dialogi same kiel por militi oni devas esti du. Kaj se la alia rifuzas la dialogon ? Kaj se la alia eĉ rifuzas, ke vi ekzistu ? Por ke la Neperforto efiku, la kontraÅ­ulo devas konservi por la homo tiun minimumon de respekto, kiu ebligas la dialogon. Sed estas perfortuloj, kiuj komprenas nur la perforton. La Neperforto antaÅ­ iu Hitler aÅ­ iu Naser nur favoras al la konstruado de AÅ­Å vic kaj de Treblinka. Kaj Ä uste pro la Judoj oni inventis la vorton « genocido  ». Eble nun post la perforto, la dialogo iÄ os ebla...

« Israelio estas pontokapo de la usona kapitalismo kontraÅ­ la araba socialismo !  » Nu, Israelio estas kompreneble ligita al okcidento kaj al la kapitalismo, sed ne pli ol la arabaj petrolÅ tataj kaj ne pli ol Naser dependas de la rublo. Tio estas la sorto de ĉiuj malgrandaj Å tatoj, ke ili gravitas ĉirkaÅ­ unu aÅ­ la alia giganto ... aÅ­ boardas kaj ĉantaÄ as inter ambaÅ­.

Kaj pri araba socialismo ! Ĉu oni faras socialismon predikante la « Sank­tan Militon  » ? Ne sufiĉas meti eÅ­ropan kravaton kaj eÅ­rapan jakon por perdi la mallarÄ mensan mistikon de islamo. Por eliÄ i el sia mezepoko, EÅ­ropo
devis unue transgrimpi siajn kristanajn dogmojn. La mirindan progreson de Israelio kreas ne la harplektuloj kun preÄ oÅ aloj, sed tiuj gejunulaj - ofte ateistoj - kiuj lalboras en la kibucoj. Kaj sian ĵusan elsaviÄ on Ä i Å uldas al sia teÄ¥niko, al sia organizo, al sia inteligento, al sia dinamismo, ne al siaj preÂ­Ä oÅ aloj.

Sed en EÅ­ropo, inter la krucmilitoj kaj la koncepto « socialismo  » pasis 6 jarcentoj. Tial tiu konflikto estis ne tiom ordinana internacia milito, eĉ ne tiom intergenta milito kiel okazas ofte inter novaj Å tatoj, ol milito inter du niveloj de civilizo inter la teologio kaj la elektroniko.

Kiu kulpas pro la sangelverÅ o ? Ĉu tiuj 50 milionaj da Araboj mizeraj, analfabetaj, fanatikigitaj de ambiciaj estroj ? Kiel ĉiam estis facile en tiu kazo kredigi al ili, ke pri ilia mizero kulpas la najbaro - ĉefe la Judo ! - Hitler uzis la samajn argumentojn eĉ en la multe pli klera Germanio.

Kiu kulpas ? Naser ? Jes. Sed iu Naser kiel iu Hitler kreskas nur sur tere­noj, kun aliaj por ili sterkis.

Kiu kulpas ? La malnova koloniismo, kiu lasis la arabajn Å tatojn ensabliÄ i en sia korano kaj ne zorgis pri ekonomia progreso ? Jes, sed ne nur tio.

Kiu kulpas krome ? La du superÅ tatoj, kiuj Å akludas en mezoriento. Jes. Kaj la luda estis pli danÄ era ol ili supozis. Sed estas aliaj pli rektaj kaj pli profundaj kaÅ­zoj.

Kulpas tiuj Štatoj (inkluzive Francion), kiuj liveras armilojn. Ĉar neniu el tiuj Štatetoj - eĉ ne Israelio - havas sufiĉe fortan ekonomion por fabriki mem tankojn, aŭ jetaviadilojn.

Kulpas tiu situacio, kiun kreis UN-o en 47, sed kiun UN-o neniam kapablis solvi. Kion fari el tiuj rifuÄ intoj ?

« La kreado de israela Å tato estis erara. Cetere ju pli da landlimoj, des pli da militkaÅ­zoj.  » Fakte. Sed nun Ä i ekzistas. Kaj eĉ se la Å tato ne ekzistus, la Judoj tien enmigrintaj ekzistus kaj la problemo ne estus pli simpla. AÅ­ ili ne plu ekzistus, ĉar la Araboj estus elpelintaj ilin kaj la araba Palestinio estus same mizera kiel la aliaj arabaj Å tatoj.

Sed kial tien migris la Judoj, eĉ antaÅ­ ol ekzistis Israelio ? Ĉu ne pro la naciaj ekstermejoj, ĉu ne pro la progromoj, ĉu ne pro tuta tradicio tre kristana de persekutado ? Ĉu ne pro tiu rasisma frazo de la Evangelio : « Lia sango refalu sur nin kaj sur niajn infanajn.  » La tuta okcidenta civilizo kulpas en la hodiaÅ­a dramo.

Kaj ĉiam okazas tra la historio, ke unu generacio devas pagi la fakturojn por tio, kion mendis antaŭaj generacioj...

Krome, hodiaÅ­, ke la migradon de la Judoj al Palestinio kaÅ­zis unue religia sento, tio ne plu gravas.

Eĉ, ke la kreadon de juda Štato kaŭzis la naziaj persekutoj kaj la krematorioj, tia hodiaŭ estas duaranga afero.

Gravas tiu realeco, ke nun ekzistas en mezoriento popolo moderna, prospera, dinamika, kiu elplugis sian landon el la dezerto, popolo plantita kiel kojno inter la nazisma de Naser kaj la feÅ­dismo de Ibn SaÅ­d. Tio estas la problemo.

***

Kaj nun ? Israelio milite venkis, Ä i rompis la premon, kiu de jaroj Ä in minacis.

Sed kiel ĉiu milita venko, tiu estas provizora. La kaÅ­zoj de la konflikto restas. Neniu demando estas respondita. Restas la rifuÄ intoj, pri kiuj neniu scias kion fari. Restas la Å ajne neelĉerpebla malamo de la Araboj kaj plie, pro la ĵusa humiligado, nova tute varma revenÄ emo.

Kaj ĉu tiu venko ne kreskigos israelan naciismon fronte al la araba ? Plia plago en mezoriento. Ĉu Ä i ne kreos militarismon danÄ eran almenaÅ­ por la israela demokratio ?

Silentis la kanonoj. Nun ĉirkaŭ la verdaj tablotapiŠoj sekvos tiu alia milito, kiun oni nomas diplomatio, ne malpli naŭza nur malpli sanga.

Ĉu ili kapablos solaj trovi solvon por kunvivi ? Eble. Sed estas la kanalo kaj estas la petrolo. ĈantaÄ o por la Araboj, marĉando por la kvar « grandaj  », kies ekonomiaj interesoj kaj influsferoj tie interplektiÄ as...

Kiom da vortĵongladoj, en kiuj la homa mizero estas nur oportunaĵo por demagogiaj superproponoj !

Kaj tamen Israelio, okcidenta per sia ekonomio kaj eĉ per sia kulturo, semida per sia lingvo kaj antikva tradicio povus esti ligilo, ponto inter la teĥnika okcidento kaj la ankoraŭ mezepoka islama mondo.

Sed kiel transpaÅ i tiajn marojn de malamo ?

Ĉu Israelio scios etendi la manon por forgesigi la vundojn ? eĉ helpeman manon ?

Se Ä i tion faros, ĉu la arabaj estroj Ä in akceptos ? Nu, ni volas tion esperi.

Ĝis tiu tago en kiu la dividoj geografie aŭ teĥnike necesaj ne pli signifos ol la francaj departementoj aŭ la svisaj kantonoj.

Red. [1]

El SAT-Amikaro n°228, julio 1967