Abilio Ribeiro, S. A.T.-ano 1504a. : Skizo pri la laborista kaj socia movadoj en Portugalio (2/2)

Skizo pri la laborista kaj socia movadoj en Portugalio [1]

(Da ?rigo)

La nuntempe ekzistantaj laboristoj organiza ?oj estas jenaj : Socialista Partio, Komunista Partio, Sindikata Organiza ?o kaj Anarkiista Organiza ?o. Pri kooperativismo kaj Mutualismo, mi nenion diras, ĉar, krom tio ke ili estas tre malgravaj, ili tute ne havas laboristan karakteron ; ili estas miksa ?o de ĉiupartianaj kaj ĉiurangaj individuoj.

La Socialista Partio, fondi ?is la 10an de januaro 1875. Äœia anarnombro estas kaj ĉiam estis algranda, ĉar anta ? 1910 precipe la respublikanoj allogis la laboristojn, kaj post tiu jaro, la sindikato estas ties preferata bastiono. Anta ? kelkaj jaroj, protektate kaj helpate de la Demokratista Partio, kelkaj socialistaj deputitoj eniris la parlamenton. Tio ankora ? pliapartigis la Socialistan Partion de la proletaj amasoj, ĉar oni konstatis ke tiuj deputitoj agis ĉiam tiel malbone kiel la bur ?oj.

La Komunista Partio stari ?is dum la unuaj monatoj de 1920 ; anka ? ?i ne sukcesis allogi la laboristaron, kiu tre malkonfidas politikan agadon kaj estas kontra ?a ?toritatema, konsekvence, anka ? kontra ?? tatema. De kelka tempo montri ?is, en la Partio, du idefluoj pri luktmetodoj, kio okazigis skismon kaj starigon de nova Komunista Partio. Tiu okaza ?o estis pritraktata de komunista Internacio, kiu tien-ĉi sendis delegiton por enketi pri la afero. Pro tio, la partia unueco jam revenis.

La Sindikata Organiza ?o estas la vere popola, tial ?i meritas iom plilongan kaj plidetalan priskribon. Äœi ampleksas, proksimume, 180 sindikatojn, kies anaro nombras 90 000 membrojn [2]. La bazo sur kiu staras la organizmetodo, estas la ?industria t.e. la sindikatoj konsistas el laboristoj de iu industrio, eĉ se en tiu industrio laboras diversaj metianoj. Anta ? kelkaj jaroj, la organizbazo estis precipe la ?profesia, sed oni sperte konstatis ke tiu formo estas malpli bona, ĉar ?i devigas laboristojn kiuj sin okupas en sama fabrikejo, kaj, tial, inter kiuj ekzistas ia kunligeco, [al] ani ?o de diversaj sindikatoj, ĉar unu el tiuj laboristoj laboras sur ligno, alia sur metalo, ktp. La sindikato tiel organizita, (la ?industrie) estas nomata Unika Sindikato, kaj en ?i formi ?as tiom da profesiaj sekcioj kiam da profesioj laboras en la respektiva industrio. Se Ia anoj de iuj el la ampleksataj profesioj ne sufiĉe nombras por aparta sekcio, oni starigas miksan sekcion, konsistantan el tiuj anoj.

La sindikato estas la fundamenta unuo kies obloj estas : Lokaj Laboristsindikataj Unui ?o, Naciaj Federacioj kaj Äœenerala Konfederacio de La Laboro, kaj kies onoj estas : Profesiaj Sekcioj, Fabrikejaj Konsilantaroj kaj Laborejaj Delegitoj.

La Sindikato estas duspeca : Loka Sindikato kaj Nacia Sindikato. La unua konsistas el samindustriaj laboristoj de iu loko, kaj la dua el samindustriaj laboristoj kiuj sin trovas dise sur la tuta lando kaj estas dungitaj de sama mastro (ekz. : po ?tistoj, §tataj instruistoj, ktp.). Tiuj-ĉi lastaj estas ofte disdividitaj je distriktaj sekcioj, por plifaciligi la interrilatojn inter la membroj kaj la sindikato.

La Lokaj Laboristsindikataj Unui ?oj konsistas el delegitoj de ĉiuj tiulokaj Sindikatoj, kaj ties ĉefrolo estas kunigi la agadon de ĉiuj ali ?intaj sindikato] kaj zorgi pri la ?eneralal interesoj de Ia popolo.

Estas, sendube necese, ke la samindustriaj sindikatoj ekzistantaj en la lando interrilatu konstante por la solvo de korporaciaj demandoj kaj por la defendo de la respektivaj laboristoj. Tiun rolon ludas la Naciaj Federacioj, kies federacian konsilantaron konsistigas la delegitaro reprezentanta ĉiujn ali ?intajn sindikatojn.

Fine, la Äœenerala Konfederacio de l’ Laboro, centra organiza ?o spegulanta la spiritstaton de la tutlanda proletaro, kunigas ĉiujn penojn kaj fortojn por kiel eble plej helpi al kreo de interklasa solidareco kaj al bonsukceso de la laboristaj rivindikoj [3]. Äœia ĉefa tasko estas konvene prepari, per ĉiuspecaj edukmetodoj (kreo de la ?raciaj lernejoj, aran ?o de konferencoj kaj paroladoj, organizo de bibliotekoj, teknikaj instruadoj, ktp., ktp.), la tutlandan proletaron por la neevitebla kaj nepre necesa transformo de la sociordo. Beda ?rinde, la nuntempaj ekonomiaj kondiĉoj kaj la oportunemo de multaj organiza ?gvidantoj ne permesas la lauxdevan plenumon de tiu tasko ; depost la milito la laboristoj preska ? nur havas tempon por postuli plialtigon de salajro, kio kauxzas la flankenmeton de la olvendaj moralaj demandoj, certe la plej gravaj, la ? revolucia vidpunkto.

En Äœ. K. L. estas rekte reprezentataj : Naciaj Sindikatoj, Laboristsindikataj Unui ?oj kaj Naciaj Federacioj, kies delegitoj konsistigas la Konfederacian konsilantaron.

Pri la onoj, nenio estas direnda. Malgra ? ties nekontestebla [4] graveco por la progreso de federaciismo, ili ne ankora ? regule funkcias, do ekzistas nur teorie en la programoj.

La konfederacia presorgano estas la jam priparolita ĉiutaga jurnalo ’’A Batalha".

La Anarkiista Organiza ?o estas rekomenci ?anta. Jam ?i estis forta kaj multana, sed kiam la la ?sindikata organizmetodo ekmalvolvi ?is, preska ? ĉiuj anarkiistoj iris en la sindikatojn. Lastan marton okazis "Portugalregiona Anarkiista Konferenco" kiu decidis starigi, por ke ĉies ?is tiam disa agado estu pli efika kaj fruktodona, "Portugalregionan Anarkiistan Unui ?on", celante, tiel, rekomenci la organizadon sur vere anarkiisma bazo. Kvankam malrapide, la movado progrese kreskas. Kiel oficialan presorganon, ?i havas "A Comuna’n" (La Komunumo), ĉiusemajnan ?urnalon aperantan en Porto.

* * *

La ekonomia situacio, en Portugalio, estas terura. Depost la milito, la popolo estis ekspluatata de granda aro da komercist-akaparistoj, kiuj, per sia finegocado, fari ?is novriĉuloj, la ? popola esprimo, ka ?zante la senĉesan plikosti ?on de la vivnecesa ?oj, kaj, konsekvence, la konstantan plimizerigon de la popolo. La "demokrataj" registaroj, per sia skandala regado, alpu ?is la portugalian ?taton apud la abismon. Kontrastante la promesojn anta ?ajn je 1910a, t. e. dum la propagandtempo, ili forte defendas la ekspluatistojn kaj reakciistojn. Malgra ? tio ke le ?o diras ke la ?tato estas apartigita de la eklezio, tiu-ĉi kaj la respubliko, kiuj sin ?ajnigas malamikoj, mar ?as kune kiam temas pri kontra ?staro al la progreso kaj disvasti ?o de liberigaj idealoj.

La malekvilibro en la ekonomia situacio igis la ekspluatatojn postuli sinsekvajn salajrplialtigojn, sed nur kelkaj laborklasoj, en kiuj la luktema kaj oferema spirito estas pli malvolvi ?inta, sukcesis konservi pli a ? malpli ?ustan egalecon inter la nunaj kaj anta ?militaj salajroj (rilatante, kompreneble, la rezdiferencon) ; la aliaj akre suferas pro la malalteco de siaj salajroj kiuj tute ne sufiĉas por kontentigi la kapitalistan rabemon. Tio ankora ? foje pruvas ke nur ribelemo, se necese perforta, kaj ne ordemo a ? obeemo a ?gas por la sociaj rivindikoj.

Mi ne povas nutri eĉ la plej malgrandan esperon pri reboni ?o de la ekonomia situacio de nia lando, unu el la venkintoj de la mondmilitego. Tio dependas de la ekonomia reboni ?o de tuta E ?ropo, efektivigebla nur per la Liberiga Revolucio. La kapitalista rabemo, pli ol iam akri ?is kaj trempas siajn ungegojn en la senkarnigitan korpon de la malfeliĉa popolo, kiu devas ĉion silente suferi, male, la "respublika gvardio" (speciala armeo por defendo de la respublikaj institucioj) pretas por reestigi la ordon ... bur ?an, kompreneble. Cetere, tiu estas la rolo de ĉiuj gvardioj kaj armeoj.

* * *

En la portugalia le ?aro estas kelke da le ?oj protektantaj laboristojn. Certe la plej grava estas tiu, kiu kreis la 8-horan labortagon. La ? tiu le ?o, nenio povas, ĉiutage, labori pli ol 8 horojn, escepte se ur ?a a ? neprokrastebla afero postulas la malon ; tiuokaze, la troa tempo devas esti pagata duoble. Krom tiu, kelkaj aliaj gravaj le ?oj ekzistas, (ekz. ; tiuj, kiuj protektas virinojn kaj infanojn dum laborado), plejparte kreitaj dum monarkisma re ?imo.

El tiuj le ?oj nur la 8 hora labortago estas pli a ? malpii plenumata en la lokoj, kie la laboristoj trudas tiun plenumon. La plejparto el tiuj laboristoj jam estis konkerintaj la rajton labori nur 8 horojn anta ? la publikigo de la respektiva le ?o (1919a).

Prl la ceteraj le ?oj neniu parolas, malgra ? la malnoblega kaj ruza ekspluatado, kiu viktimigas virinojn kaj infanojn.

Jen alia pruvo ke le ?oj nenion valoras ; nur per revolucia agado, la proletaro konkeras efektivajn rajtojn.

* * *

Oni eble rimarkis ke malgranda estas la nombro da organizitaj laboristoj, rilate landon havantan 6 000 000 da enlo ?antoj kaj mezurantan 89 000 kvkm ; 90 000 organizitaj laboristoj estas malgranda parteto el la tutlanda popolo. Fakte, la propagando ne estas direktata tiel lerte kiel ende, sed, anta ? ol efinitive ju ?i, oni devas konsideri, ke 75 procento el la landanoj estas analfabetoj, (!) (malgra ? la promesoj de niaj "demokrataj" regantoj, t. e. estingo de analfabeteco), kaj ke precipe en la norda landparto, kie la analfabeteco estas pli densa, la religio regas la popolan spiriton. Rimarkinde estas ke la portugala popolo ne estas tro religiema. Tion pruvas, ekzemple, la fakto ke kiam provincano iras en urbon, facile li forgesas ĉeesti religiservojn, dediĉante la tempon al iu alia distri ?o. La norda enlo ?antaro konsistas precipe el terkulturistoj neniam elirintaj sian vila ?on, nek lernintaj legarton, la ĉefaj ka ?zoj pro kiuj religio disvasti ?as.

En tiu regiono, la propagando estas malfacila pro la absoluta manko de necesaj kondiĉoj ; tamen, iom post iom, malgra ? la minacoj de pastraĉoj pri postmortaj suferoj en la "infero’`, la ribelemo eniras ĉiujn angulojn kaj trafas ĉiujn cerbojn...

En la suda regiono, la analfabeteco estas malpli densa, sed, kompense, drinkemo kaj sportemo forlogas multajn laboristojn de iliaj organiza ?oj.

La drinkejoj plinombri ?as konstante, kaj, la ? mia scio, neniu bankrotas .. .. Samtempe, kelkaj bibliotekoj, eĉ starigitaj de la laborista organiza ?o, fermi ?as pro manko de vizitantoj ! Doloriga vero !

La junularo, kies manko estas akre sentata en la klasorganiza ?oj, suferas je ĉiekonata "epidemio" futbalo. La sportkluboj, gvidataj de bur ?uioj kaj subtenataj de proletoj, multobli ?as senĉese. Kiam okazas ludadoj, la sportkampoj tute pleni ?as el laboristoj, kiuj, krom elspezo de mono, tie forgesas la hejmajn mizerojn.

La futbalomanio estas tiel disvasti ?inta, ke ofte la stratoj estas utiligataj kiel sportkampoj. La buboj, senceremonie malatentante la preterpasantojn kaj la fenestrovitrojn, piedfrapas pilkojn faritajn
el ĉifonoj a ? paperoj.

Tio-ĉi neniel signifas ke mi estas kontra ?ulo de sporto, de kompleta sporto, praktikala higiene kaj modere kaj ne konsistanta nur el la brutecaj ludoj futbalo kaj bokso, kiuj, anstata ? orpplifortiki ?on, ofte alportas nekuraceblajn malsanojn kaj porĉiamajn kripli ?ojn. Anka ? en la sporto estas necesa revolucio.

Lisbono dum a ?gusto de 1923a.

Abilio Ribeiro, S. A.T.-ano 1504a.

El Sennacieca Revuo, novembro 1923, p. 7-8