LE DRAME DE MARILYN (el la vualtitaj gazetoj)

La mallonga vivo de Marilyn Monroe apenaŭ lasas meti sin en unu kadron. Laŭelekte ŝia vivo lasas kompreni sin aŭ kiel vivo de seksidolo aŭ kiel vivo de malgaja, profunde soleca ino. Ekzistas almenaŭ du Monroe-damoj, la privata kaj la publika : La usona elstarulino adorata de tuta Ameriko vivis en malfeliĉaj geedzecoj, kun la profesia basballudisto Joe di Maggio kaj la verkisto Arthur Miller. Ŝia deziro pri infano neniam plenumiĝis, ŝia konsumado de tablojdoj kreskis. Ĝis nun volviĝas legendoj ĉirkaŭ ŝia morto, kiu eble estis nek murdo nek suicido, sed devenis de nedezirata venenigo per medikamentoj.

De ŝia ludo antaŭ la kamerao, de ŝia prezentiĝo en la ĵetita lumo, ĉiuj estis ravitaj. Nur poste ŝia beleco ekaperis, kiun la fotografo Bert Stern priskribis kiel „fuĝema tia, kia la pensado, intensa kiel la lumo.“

En la kinofilmo „My week with Marilyn“, kiu jam en aprilo de tiu ĉi jaro eksonoriligis la kvindekan mortotagon de ŝi, troviĝas interesa sceno : Monroe (ludata de Michelle Wiliams) faras filmon en Britlando kun la teatra stelulo Laurence Olivier – „La princido kaj la dancistino“. Ŝi havas tagon liberan de laboro, kaj ŝi estas, tiom kiom tio ŝajnas ebla, ŝi mem. Tiam aperas aro de adeptoj, kaj ŝi diras kun vigla flankrigardo : „Mi ludos nun foje la Marilynon.“

Tiam ŝi alŝaltas sian internan lumadon, formas la faman kisbuŝon, montras sian ne malpli faman kokssvingadon kaj apogas sin lascive al pordofosto. Ŝi estas tento kaj senkulpo en unu persono, la ino de la najbareco, kaj la filmdiino. Ŝi estas tiu, kiu ŝi estu por la aliaj, kaj ŝajne dum longa tempo mem volis esti nur projekciaĵo.

Tio eble estas la malbeno de Marilyn Monroe. En sia mallonga vivo, ŝi ne povis fuĝi de la bildo, kiun Holivudo kaj ec ŝi mem kreis de si. En filmoj kiel „Blondinoj preferataj“, „Kiel oni kaptas milionulon ?“ La malbenita sepa jaro“, aŭ „Kelkaj deziras ĝin varmege“, ŝi estis la infaneca ino, la naiva blondulino, kiu instigis en ĉiu viro la protektinstinkton. Tia rolo estis kvazaŭ abonita de ŝi. Filmoj kiel ekzemple „Niagara“, en kiuj ŝi estas videbla kiel Femme fatale, estis la granda escepto de la regulo.

La rolon de la eterna blondulino ŝi volis fuĝi kun sia propra filmfirmao kun la nomo : „Marilyn Monroe Productions“ Ŝi celis aliajn rolojn. Ŝi volis pruvi, kiel bona ŝi estis kiel aktorino de karakteraj roloj. Kaj ŝi estis bona. Almenaŭ pri tio ĉiuj havas nun la saman opinion. Tamen Marilyn Monroe ĉiam denove estis prezentita kiel iom stulta ino servpreta. Ŝia ununura elirvojo : Ŝi priservis tiun kliŝon senhonte kaj tiel preskaŭ absurdigis ĝin. Pri si mem ŝi diris : „Sekrete mi ĉiam havis la senton, ke mi ne estas tute aŭtentika, io tia kiel bone farita falsaĵo... En mia kazo tio montras sin tiom forta, ke mi de tempo al tempo pensas, ke mi estas nur artprodukto.“

Jen Monroe, la artprodukto. Kiam Andy Warhole multobligis ŝian vizaĝon kiel serografion, la stelulino por la industria surmerkatigo estis kompleta. La memoraĵa komerco ĝis nun sukcese daŭriĝas. En aprilo oni vendis sepdek jarojn aĝan lernejan ateston en Beverly Hills por 21 25o dolaroj. Por tri rentgenaj bildoj el la jaro 1954 pagis kolektantoj antaŭ kelkaj jaroj en Las Vegas 45 000 dolarojn.

Per ŝia imagado grandioze lasas ludi sin, ankaŭ en la franca kriminalkomedio. „Who killed Marilyn ?“, kiu precize je la ĝusta tago en jaŭdo en niaj kinejoj estis ekprezentata. Ankaŭ ŝia delikate elspire flustrata kanto : „Happy birthday, Mr. President“, iam kantita honore al John F. Kennedy, estas citata en tiu filmo de fromaĝa modelino, kiu pensas esti la postsekvintino de Marilyn. Sed eĉ tiu filmo serĉas la miton, ne la inon post ĝi.

Plej proksimiĝis al ŝi eble viro, kiu kutimis rigardi pli precize ol la aliaj, la aktorinstruisto Lee Strasberg, kiu parolis la paroladon je la tombo de Marilyn Monroe. Li diris tiam : „Ŝi posedis lumforton el sopiro, brilo kaj deziro,kiu faris ŝin tiom precipa kaj samtempe vekis la deziron en ni partopreni je ŝia rekteco kaj naiveco.“