Splita SAT-ano : El Jugoslavio (1923)

Ja mallonga estas nia historio. Äœi komencis nur de post la jaro 1918a, tamen nia partio [1] travivis krucan vojon. Je 1918 enhavis tiu partio pli ol 200 000 organizitajn membrojn kaj elektis je balotado 59 delegitojn al la Parlamento. En ĉiuj ĉefurboj kaj lokoj, ni relative venkis, kaj sama rezulta ?o estis en vila ?oj. Tago post tago kreskis nia movado ?is la bur ?aj kaj registaraj okuloj vidis ion ; tiam ili elpensis detrui tiun partion kaj ?ian kreskadon. De tiam estis konspiro preta, sed ili atendis oportunan tempon por ?in efeklivigi. De tiu flanko okazis atenco kontra ? la re ?on, tiam estis la ersekutado je tagordo. Kiom forfluis da nobla sango de niaj gekamaradoj !

Estas sekrete konata, ke Jugoslavio dependas de Francio. Nia ?tato ricevis pli ol 100 000 rusajn elmigrintojn, blankuloj kiuj anstata ?as niajn ĉiuspecajn laboristojn. Ili ricevas ?tatan subtenon, posedas bonajn okupojn, rajtas voĉdonadi samkiel niaj landanoj, ktp. ili spionas kaj denuncas niajn fratojn.

Vrangel promenadas tre libere en Jugoslavio kaj organizas atakon kontra ? Rusion, kun la pera kaj senpera helpo de nia registaro.

Jugoslavio ĉiam staras anta ?e pri ĉiuj malbonaj aferoj, kaj eldonis novan le ?on por militistaro. La ? tiu le ?o, la oficiroj estras en nia ?tato. Jen nur du ekzemploj : Fra ?la simpla le ?tenanto ricevas monate pli ol 3000 dinarojn kaj du vestarojn jare, edzi ?inta, li ricevas kvar vestarojn jare, kvaza ? nia ?tato vestigus
oficirajn edzinojn ; profesoro edzi ?inta kun tri infanoj, post servado de 25 jaroj ne ricevas pli ol 1200 dinarojn.

En nia lando oni povas vidi ĉiu 10 km ?endarman kazernon, kaj lernejon nur ĉiu 150 km. Tiamaniere en Jugoslavio 80 % de la lo ?antaro scipovas nek legi, nek skribi (la ? lasta statistiko).

La fa ?istoj jam sufiĉe agadas. Ili havas uniformojn, kaj kunportas ponardojn, eĉ ĉe la zono revolverojn, tio videble. Niaj policestroj tre bone konscias tion, sed ne kontra ?agadas. Se alvenas laboristo kun kapo rompita de fa ?isto, li tuj estas enkarcerigata kaj batata de la policistoj, per la samaj knutoj kaj saketoj de malseka sablo uzataj kiel "gladilo" por la "laboristoj ripoj". Kiam faras la fa ?istoj varbadon kaj laboristan buĉadon, ili iras 50-80 kune, nokte, kaj se estas kaptata laboristo, ili batas ?in ?is plena malforto, ofte ?is morto. Tiuokaze, ili estas akompanataj de ?tatpolicistoj kaj socialpolicistoj (socialdemokratoj) kiuj kune agadas...

La malliberejoj estas plenaj je komunistaj gelaboristoj. Kiam nia re ?ino vizitis Dalmacion, en Dubrovnik venis amaso da scivolema popolo, el kiuj estis 12-14 jaraj knaboj por vidi ?in. Spionistoj kaptis unu 13 jaran knabon inter ili kaj kulpigis lin kiel grandan ?tatperfidulon. Sub forta akompano, ili kondukis
lin al la policestro kaj post tri-taga ekzamenado ili liberigis lin pro nenio kulpinda. Sed la spionistoj denove tuj kaptis lin kaj kondukis en Kotor’on ĉe la militkomando. Post 8 tagoj, pro malebleco firme kulpigi tin, li estis sendita al Zagreb, ĉe la ĉefa militkomando, kiu lasis lin post longa enkarcerado, pro malkulpeco. Li estis sendita ?is la ministro de l’internaj aferoj en Beograd kaj finis en malliberejo, atendante ĉu kulpigon, ĉu malkulpigon. Forgesata pri tiu temo, li ricevis vizitojn de policistoj, knutojn kaj estadon en "kamentubo". Li estis sume pli ol 3 monatojn en karcero, nur pro tio ke lia frato simpatias komunismon . . .

Multajn aliajn similajn faktojn mi povus citi...

"Splita S.A.T.ano."

Pro terura laboro, 11 horojn tage, kaj aliaj malhelpa ?oj, la skribinto petis min elĉerpi ĉion bezonan el sia letero por presigi en "SR" kaj okaze, aliaj revuoj. Ĉiulandaj laboristoj devas scii la teruran Jugoslavan persekutadon. Tio minacas ĉiujn nekontra ?agemajn laboristojn
Ni atentu !

R. Cuillerdier 883

El Sennacieca Revuo, novembro 1923, p. 8