Elekti kolorojn : grizaj Verda kaj ruĝa Blanka kaj nigra
Ĝisdatigita lundon la 9an de septembro 2024 . Ĝis nun estas 2952 tekstoj   Rss  Indekso  Privata spaco  Kontakto
Informoj | Libroj | Dokumentoj | SAT-organo | Frakcioj | SAT-kulturo | Fakoj | Ligoj | Ar ?ivo | Venonta kongreso | Membriĝi

En la sama rubriko

puce  Murdoj kontra ? la gazetara libereco
puce  En Venez ?elo, voja ?o en indiana lando
puce  La ekonomiaj radikoj de la ukraina krizo
puce "Revolucio kaj ?tato", de Paolo Persichetti kaj Oreste Scalzone
puce Afrika ekflugo, senegala marasmo
puce Agrarreformo ? Ne !
puce Al-Kaida - ĉu marko a ? organizo ?
puce Angligo - La angla lingvo regas en la nederlandaj universitatoj
puce Anta ? kvindek jaroj, la ribelo de la sepajoj
puce De kaj por la latinamerikanoj
puce De Novjorko ?is Rijado - listo de atencoj (Septembro 2004)
puce Decida elekto
puce Demando de „ekvilibroâ€
puce Diplomatia ?aoso ĉe flegado de Egiptujo

De kaj por la latinamerikanoj

LANĈITA DE LA PREZIDANTO Hugo Chávez kaj inspirita de la lukto de la liberigisto Simono Bolivaro por liberigi Sudamerikon de la hispana jugo kaj konstrui « grandan patrujon » en la sudo de la kontinento [1], la Bolivara Alternativo por Ameriko (ALBA la ? la hispanlingva siglo) havas pli ambician celon ol tiu de la nun ekzistantaj ekonomiaj organizoj : venki la malriĉecon kaj redukti la sociajn malegalecojn kiuj plagas la landojn de la regiono.

La ALBA prezenti ?as kiel alternativo al la projekto de la Areo de Libera Komerco de Ameriko (ALKA, en la hispana : ALCA), lanĉita de Usono por, kiel diris siatempe la ?tatsekretario Colin Powell, « garantii al la usonaj entreprenoj la kontrolon de teritorio, kiu iras de Arkto ?is Antarktio, kaj ?ian liberan aliron, sen ajna obstaklo, por niaj produktoj ».

« Kun la rigardo direktita al la Sudo », la ALBA estis unuafoje elvokita de s-ro Chávez dum la 3-a pintkunveno de la ?tatestroj kaj ĉefministroj de la Komunumo de Karibio (CARICOM), sur la insulo Margarita, en decembro 2001. Äœi naski ?is oficiale dum la 4-a Renkonti ?o de la sudamerika hemisfero kontra ? la ALKA, kiu okazis, en Havano, de la 27-a de aprilo ?is la 1-a de majo 2005. Tiuokaze la prezidantoj Chávez kaj Fidel Castro subskribis kvardek-na ? kunlaborad-akordojn. « La ALBA ne reali ?os surbaze de komercaj kriterioj, nek la ? egoismaj interesoj de la entreprenoj a ? nacia profito realigebla malprofite al aliaj popoloj », anoncas la dokumento ellaborita por la okazo de la kuba kaj venezuela registaroj.

Anta ? ?ia oficiala starigo, la modelo de kunlaborado inter Kubo kaj Venezuelo reflektis la volon de tiuj du landoj eniri tiun specon de logiko. Danke al subteno de pli ol 15.000 kubaj kuracistoj, la bolivara revolucio realigas unu el la plej gravaj socialaj programoj de la lando, Barrio Adentro (la ?vorte : ene de la kvartalo) bazita sur la preventa medicino en la popolaj kvartaloj, ?is tiam sen prizorgo. Kompense, la kvara eksportanto de petrolo de la mondo sendas 80.000 barelojn je prefera prezo al la kariba insulo, kio ebligis la fortigon de la kuba industrio kaj mildigon de ?ia ekonomia krizo.

Tiu modelo tamen ne volas limi ?i al la akso Karakaso-Havano. Certe, la ALBA estas ankora ? nur en la stadio de propono. Sed, depost la 14-a de aprilo, kaj sekve al la e ?o de la ideoj de tiu kunlaborado, Venezuelo subskribis dudek-ses akordojn, de la energi-sektoro ?is la milit-sektoro, kun Brazilo. La 1-an de aprilo, dum la enposteni ?o de la nova urugvaja prezidanto Tabaré Vásquez, s-roj Chávez, Nestor Kirchner (Argentino) Luiz Inacio « Lula » da Silva (Brazilo) kaj ilia gastiganto decidis fortigi la regionan integri ?on, konkretigante tiun volon per duflankaj akordoj inter Venezuelo kaj tiuj tri landoj. [2]

La ALBA kontra ?as la forigon de dogana ?oj (ĉefa celo de la ALKA), ĉar ?i konsideras ilin rimedo por protekti la latinamerikajn produktilojn. Forigi tiujn dogantarifojn malfermus la pordojn al inundo de produktoj el la grandaj potencoj. Cetere, por redukti tiun malsimetrion inter landoj, la ALBA proponas la starigon de kompensaj fondusoj kaj la uzon de publikaj mendoj privilegiantaj la kooperativojn kaj la malgrandajn a ? mezgrandajn industriojn.

Planante pli ampleksajn projektojn, la ALBA volas anka ? ataki la precipajn malforta ?ojn de la kontinento : la mankon da energio kaj la informmonopolon. La projekto krei la plej grandan petrolindustrion de la kontinento, Petrosur, celas unuigi la publikajn petrolentreprenojn de Argentino, Bolivio, Brazilo, Ekvadoro kaj Venezuelo por profiti de la komuna potencialo kaj krei la rimedojn por forigi la energi-deficiton de la aliaj latinamerikaj landoj. [3]

La ideo de kontinenta televidĉeno, Telesur, estis cetere lanĉita de la venezuela prezidanto dum la 12-a pintkunveno de la ?tatestroj de la Grupo de la 15, en Karakaso en februaro 2004. « Ni estas viktimoj de la komunikila monopolo de la Nordo, taskita disvastigi en niaj landoj informojn, valorojn kaj konsummodelojn kiuj estas malproksimaj de niaj realecoj kaj kiuj montri ?as esti (...) la plej videbla instrumento de la dominado. Por kontra ?batali tiun fenomenon, necesas starigi televidĉenon de la Sudo. » En mallonga tempo, la ideo komencis konkreti ?i. Telesur devas dissendi informa ?ojn ekde la 24-a de junio kaj, en septembro, kompletan programon. En la momento, 20 % de la « akciuloj » de la nova ĉeno estas argentinanoj, 19 % kubanoj, 10 % urugvajanoj. Venezuelo havas 51 % de la akcioj, sed intertraktas la vendon de 20 % kun la brazila registaro. La sidejo de Telesur estas en Karakaso, kaj korespondantoj estos lokitaj en Los-An ?eleso, Bogoto, Limo, Rio-de- ?anejro, Bonaero kaj Montevideo. La programo – tute kiel la ALBA se ?i ekflugos – estos farata de kaj por la latinamerikanoj.

Claudia JARDIM.
En kvin etapoj

 27-a de februaro 1989 : Popola ribelo (la « Caracazo ») perforte subpremata : 3.000 mortigoj.

 4-a de februaro 1992 : La subkolonelo Hugo Chávez provas ?tatrenverson kaj malsukcesas. Li estas malliberigita (amnistie liberigita la 26-an de marto 1994).

 8-a de novembro 1998 : Grupite ĉirka ? s-ro Chávez, la Patriota Poluso gajnas la le ?donajn elektojn kun pli ol 50 % da voĉoj.

 6-a de decembro 1998 : S-ro Chávez estas elektita prezidanto, ĉe la unua baloto, kun 56 % da voĉoj.

 25-a de aprilo 1999 : Venko en referendumo por la elekto de Konstituciiga Asembleo.

 25-a de julio 1999 : Elekto de la Konstituciiga Asembleo.

 15-a de decembro 1999 : La nova Konstitucio estas referendume aprobita. La Respubliko Venezuelo fari ?as Bolivara Respubliko Venezuelo.

 30-a de julio 2000 : Sub la a ?spicioj de la nova Konstitucio, s-ro Chávez estas reelektita prezidanto de la Respubliko.

 11-a de novembro 2001 : Promulgo de kvardek-na ? dekret-le ?oj (le ?o pri teroj, le ?o pri fi ?kaptado, le ?o pri hidrokarbonoj, ktp.)

 10-a de novembro 2001 : Unua nacivasta striko instigita de la opozicio.

 11-a de aprilo 2002 : Puĉo renversas la prezidanton.

 13-a de aprilo 2002 : Grandega popola mobilizi ?o revenigas s-ron Chávez en la potencon.

 decembro 2002 / januaro 2003 : Loka ?to de sesdek-ses tagoj organizita de la mastraro. La ekonomia malstabiligo malsukcesas.

 15-a de a ?gusto 2004 : S-ro Chávez gajnas la revokan referendumon kun 59,06 % da voĉoj.

 30-a de oktobro 2004 : Totala venko de la « bolivaranoj » ĉe la komunumaj kaj regionaj elektoj.

 

Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)

67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris

Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58

Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org

Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro

Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto

Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.

Privata ejo
Danke al spip

fabrikita en esperantio