Letero 135a

De prezidant-edzino de Turvelo al s-ino de Rozmondo

Mi estas provanta skribi al vi, kaj ne ankoraŭ scias, ĉu mi kapablos daŭrigi. Ha ! Dio ! Kiam mi pensas, ke ĝuste troa feliĉo ĝenis min por fini mian lastan leteron ! Nun troa senesperiĝo kaŭzas tiun malhelpon, lasante al mi la povon senti mian suferon, sed ne la kapablon esprimi ĝin.
Valmono… Valmono ne plu amas min, Valmono neniam amis min, ĉar amo ne povas tiel forsveni. Li min trompas, perfidas, ofendas. Ĉiujn eblajn malfeliĉojn kaj humiligojn mi travivas, kaj fare de li.
Ne kredu pri simpla suspekto miaparte : mi estis ja for de tia ideo ; sed nun mi ne havas eĉ la savigan eblecon de pridubo : mi vidis lian perfidon. Kiel li povus praviĝi ? Sed tion li eĉ ne provos ; praviĝi neniel gravas por li… Ha ! Malfeliĉa mi ! Miaj riproĉoj kaj larmoj ne tuŝos lin ; li tute ne zorgas pri mi !…

Ja vere estas, ke li min foroferis, eĉ fordonis… al kiu ? Al fivirino… sed kion mi diras ? Ŝin malestimi mi ne rajtas ; ŝi estas malpli perfida, ol mi mem estas al mia devo de honesteco ; ŝi estas malpli kulpa ol mi. Ho ! Kiel doloriga estas sufero, kiam aldoniĝas rimorso ! Mi sentas mian turmenton pliiĝi. Adiaŭ, kara amikino ; kvankam mi estas plej senmerita je via kompato, tamen vi konservos iom da ĝi por mi, kiam vi scios kiel kruele mi suferas.

Mi ĵus relegis mian leteron, kaj ekvidas, ke ĝi nenion klarigas ; mi do devas trovi la kuraĝon rakonti tiun kruelan eventon. Hieraŭ por la unua fojo post mia reveno mi devis vespermanĝi eksterhejme. Valmono alvenis je la kvina ; neniam li ŝajnis tiel milda. Li diris, ke mia eliro ĉagrenas lin. Kiel vi pensas, mi rezignis pri ĝi. Tamen, post du horoj liaj mieno kaj sinteno subite ŝanĝiĝis. Ĉu mi nevole misparolis ? Nu, li asertis, ke li memoras pri afero postulanta lian foriron ; li eliris, tamen montrinte mildan bedaŭron, kiun mi kredis sincera.

Retroviĝinte sola, mi juĝis pli ĝentile konsenti al mia antaŭa invito, ĉar libera mi nun estis. Mi finis mian tualetadon kaj enveturiĝis. Bedaŭrinde mia koĉero pasigis mian veturilon antaŭ la operejo dum la svarmo de la eliro. Mi ekvidis je kelkaj paŝoj, en l’ apuda vico, la veturilon de Valmono. Mia koro ekbatis, ne pro timo, sed nur pro la deziro, ke mia veturilo antaŭeniru. Ĝi ne povis, sed la lia retroiris, ĝis apudi la mian. Mi tuj ekpaŝis : kia miro ! Apud li mi vidis tre konatan ĉiesinon ! Mi tuj retiriĝis, kiel vi pensas ; tio sufiĉis por vundi mian koron ; sed nekredeble al vi estos, ke tiu sama ino, ŝajne instruita post hontinda konfido lia, ne ĉesis rigardi min tra la veturila fenestro, kun skandalaj ridegoj.

Malgraŭ mia tiama ruina stato, mi lasis min konduki al la vespermanĝa invito ; sed mi ne povis resti : je ĉiu momento mi estis preskaŭ svenonta, kaj precipe ne povis deteni miajn larmojn.

Reveninte hejmen, mi tamen tuj skribis al s-ro de Valmono kaj portigis la leteron. Li ne estis hejme. Dezirante je ajna kosto eliri el tiu mortiga stato, mi resendis mian serviston, kun ordono, ke li atendu ; sed antaŭ noktomezo li revenis, dirante ke la Valmona koĉero, reaperinta sola, asertis ke lia mastro forestos dum la tuta nokto. Hodiaŭ matene mi pensis, ke nur restas al mi peti de Valmono, ke li redonu miajn leterojn kaj neniam reaperu ĉe mi. Sed miaj tiucelaj ordonoj estis vanaj : jam estas preskaŭ tagmeze, kaj li nek venis, nek eĉ sendis mesaĝon.
Mi nun havas nenion por aldiri, kara amikino ; jen vi scias la tutan eventon, kaj mian sekvan korstaton. Mia sola espero estas, ke mi ne tro longe plu afliktos vian bonvoleman amiksenton al mi.

El Parizo, la 15an de Novembro 17**.