Letero 099a

De vicgrafo de Valmono al markizino de Mertejo

Jen eventetoj, bela amikino ; sed nur senagaj scenoj. Do paciencu, multe paciencu : dum la afero kun mia prezidant-edzino tiel malrapide iras, tiu kun via edukatino malprogresas. Nu ! mi prenas tiujn kontraÅ­aĵojn kun amuziÄ o. Mi ja tre Å atas mian restadon ĉi tie ; mi povas diri, ke en la malgaja kastelo de mia olda onklino mi neniam enuas, eĉ dum momento, ĉar senĉese renkontiÄ as Ä uo, manko, espero, malcerto ; kion alian postuli de vera teatro ? Ĉeeston de spektantoj ? Nu, ne zorgu, ili ne mankos. Ili ja ne vidas min dum laboro, sed kiam mi montros mian verkon finita, ili nepre devos admiri kaj aplaÅ­di. Ja, aplaÅ­di, ĉar mi jam povas antaÅ­anonci la certan momenton de la falo de mia virta piulino. HodiaÅ­ vespere mi ĉeestis la agonion de Å ia virto ; Ä in anstataÅ­os dolĉa senforto. Kiam ? Ne pli poste ol ĉe nia unua venonta renkonto. Jam mi kvazaÅ­ aÅ­das vian mokadon pro mia vantemo. Kio ! antaÅ­proklami sian venkon, antaÅ­fanfaroni pri sia sukceso ! Nu, milde, milde ! kvietiÄ u ! Por pruvi mian modestecon, mi komencu, rakontante mian malvenkon.
Vere via edukatino ja estas mokinda fraÅ­lineto ! Nur infano, traktinda kiel tia, meritanta bonan punon kiel kompenson ! Imagu : post la antaÅ­-hieraÅ­aj okazaĵoj inter ni, post nia amika matena disiÄ o, mi volis viziti Å in hieraÅ­ vespere, kiel antaÅ­decidite ; nu, Å i jam Å losis sian pordon de interne. AntaÅ­ la falo, tia infanaĵo eblas ; sed la morgaÅ­on ? Ĉu ne amuze ?

Tamen komence mi ne priridis ; neniam antaÅ­e mi tiel sentis la forton de mia kolerema karaktero. Mi ja tien iris sen antaÅ­plezuro, nur pro neceso. Mi tiam tre forte bezonis mian propran liton, kiu Å ajnis al mi preferinda al ĉiu alia, kaj kiun mi forlasis nur kun bedaÅ­ro. Tamen trovinte obstaklon, mi tuj arde volis transpasi Ä in. Mi revenis kun granda kolero kaj hontemo, ke infano primokis min. Mi intencis ĉesi okupiÄ i pri tiu stultulineto kaj pri Å iaj aferoj, kaj tuj preparis letereton transdonotan hodiaÅ­, en kiu mi Å atis Å in je Å ia Ä usta prezo. Sed, kiel dirite, Post dorma trankvilo venas bona konsilo : hodiaÅ­ matene, konsiderinte, ke alian distron mi ĉi tie ne havas, mi decidis, ke mi konservu Ä in, kaj Å iris la severan letereton. Cetere, mi ne memoras, ke mi finis aventuron, ne posedante la rimedon detrui ties heroinon. En kian riskon ĵetas nin niaj unuaj impulsoj ! Feliĉaj estas viaj imitantoj, bela amikino, kiuj kapablas neniam cedi al ili. Do mi prokrastis mian venÄ on, oferante Ä in al la via kontraÅ­ Ä´erkuro.

Nun, kiam forpasis mia kolero, nur mokinda mi trovas la sintenon de via edukatino. Mi Å atus scii, kion Å i intencas tiel gajni ; mi ne komprenas : se temas pri defendo, Ä i estas iom tro malfrua. Åœi ja iun tagon devos klarigi al mi la enigmon ! Mi sentas grandan scivolemon. Eble Å i simple estis laca ? Povas esti ; ĉar Å i ne ankoraÅ­ scias, ke same kiel la AÄ¥ila lanco, la Erosaj sagoj alportas krom vundojn ankaÅ­ ties rimedojn. Eble mi ankaÅ­ eraras ; je Å ia dumtaga grimaca mieno, mi vetus, ke partoprenas ankaÅ­ ia rimorso, nu, ia virto… Virto ! Å i ja indas je virto ! Ha ! Å i lasu tion al la sola virino inda je Ä i, la sola, kiu beligas Ä in, kiu, kvazaÅ­ naskita por Ä i, kapablas amigi Ä in !… Pardonu, bela amikino ; Ä uste hodiaÅ­ vespere okazis inter sinjorino de Turvelo kaj mi la emocia sceno, kiun mi nun raportu al vi. Mi baraktas, por eliÄ i el la impreso, kiun Ä i stampis sur min ; mi eĉ konfesu, ke tiucele mi ekskribis al vi. Pardonu do tiun mian impulson.

Jam de kelkaj tagoj Å i kaj mi konsentas pri niaj reciprokaj sentoj ; ni disputas nur pri vortoj. Åœi ĉiam respondis per amikeco al mia amo, sed tiu konvencia lingvaĵo ne Å anÄ is la fundon de l’ afero ; eĉ akceptante tion, mi irus malpli rapide, sed ne malpli certe. Jam Å i ne plu deziris forigi min, kiel komence ; kaj dum mi lerte prezentas okazojn de interbabilado, Å i mem lerte trafas ties eblecon.

Kutime niaj renkontetoj okazas dum promenado ; sed hodiaÅ­ veteraĉo nenion esperigis ; mi ĉagreniÄ is, antaÅ­vidante nenion pro tiu kontraÅ­aĵo.
Ĉiuj do ekludis post la manÄ o ; mi ludas malmulte da mono, kaj baldaÅ­ oni ne plu bezonis min ; mi do supreniris al mia ĉambro por nenion fari, ol tie atendi la finon de la partio.

Mi estis reiranta al la grupo, kiam mi renkontis la ĉarman virinon enirantan sian apartamenton ; ĉu nesingardemo, ĉu cedemo, Å i diris per sia milda voĉo : "Kien do vi iras ? Neniu postrestis en la salono."

Vi imagas, ke mi tuj kaptis la okazon eniri Å ian ĉambron ; Å i rezistis malpli, ol mi imagis. Ja mi zorge komencis banalan konversacion antaÅ­ la pordo ; sed tuj enirinte mi revenis al la ĉefa temo kaj parolis pri mia amo al mia amikino. Åœia unua respondo, kvankam simpla, estis elokventa : "Ho ! ni ne priparolu tion ĉi tie†; kaj Å i ektremis. Kompatinda ! Å i antaÅ­vidas sian morton.

Tamen Å i malprave timis. De kelka tempo, certa pri mia sukceso, kaj vidante Å in vane elspezi en senutila rezisto tiom da forto, mi decidis Å pari la mian kaj trankvile atendi, ke Å i rezignos pro laciÄ o. Vi komprenas, ke nun mi rajtas postuli kompletan triumfon, kaj ke mi volas nenion ricevi de hazarda okazo. LaÅ­ tiu plano, por plupremi, sed ne tro, mi reuzis tiun vorton amo, kiun Å i antaÅ­e tiel obstine malkonsentis ; vidinte, ke Å i juÄ as min sufiĉe arda, mi provis tonon pli mildan, dirante ke Å ia sinteno nun ne ĉagrenas sed suferigas min, kaj petante konsolajn vortojn de tiel sentema amikino. Kiel rifuzi ?

Dum Å ia parola konsolado, Å ia mano restis en la mia ; Å ia ĉarma korpo apogiÄ is al mia brako kaj ni estis tre proksimaj. Vi certe rimarkis, ke en tia situacio, laÅ­ la iom post ioma cedo de la defendo, petoj kaj rifuzoj okazas de pli kaj pli proksime ; ke la kapo sin deturnas, ke la okuloj alplankas, ke mallaÅ­taj vortoj maloftiÄ as kaj interrompiÄ as. Tiuj utilegaj simptomoj senerare anoncas la konsenton de l’ animo ; sed malofte ili indikas tiun de la sensoj ; estus eĉ danÄ ere en tia situacio aÅ­daci tro rapidan agon, ĉar tiun staton akompanas tiel milda plezuro, ke trudi Ä ian forlason vekus mishumoron nepre favoran al la defendo.

Cetere mi tiam devis esti tiom pli singardema, ke mi devis antaÅ­zorgi la timon, kiun tiu sinforgeso mem neeviteble kaÅ­zos al mia milda revantino. Sekve mi eĉ ne postulis vortan konfeson de tiu petita konsento ; nur rigardo sufiĉus ; nura rigardo feliĉigus min.

Nu, amikino, ja Å iaj belaj okuloj leviÄ is al mi, Å ia ĉieleca buÅ o ekdiris :
— Nu, ja, ankaŭ mi…

Sed subite la rigardo estingiÄ is, la voĉo svenis, kaj tiu adorinda virino falis en miajn brakojn. ApenaÅ­ mi premis Å in, per konvulsia forto Å i eltiriÄ is kun rigardo delira, kun manoj levitaj al ĉielo, ekkriante :

— Dio ! Ho ! Dio, savu min !

Kaj fulmorapide Å i falis surgenuen je dek paÅ oj de mi. Mi aÅ­dis Å in sufokiÄ antan, kaj helpeme antaÅ­eniris ; tiam Å i kaptis miajn manojn, banante ilin per ploroj, eĉ foje brakumante miajn genuojn :

— Ja vi, vi min savos ! vi ne volas mortigi min, do lasu min, je la nomo de Dio lasu min !

Tiuj vortoj konfuzaj apenaÅ­ aÅ­diÄ is tra pliaj ploregoj. Samtempe Å i premis min per forto tia, ke mi ne povus foriri ; do streĉante miajn brakojn mi levis Å in. Tuj Å iaj ploroj ĉesis, Å ia buÅ o silentis, Å iaj membroj rigidiÄ is kaj fortegaj konvulsioj sekvis tiun Å tormon.

Mi konfesu, ke min trafis granda emocio, kaj ke mi tiam konsentus al Šia peto, eĉ sen la devigo de la cirkonstancoj. Envere, doninte al Ši iom da helpo, mi obeis Šian peton kaj foriris. Mi gratulas min, ke mi tiel agis, ĉar mi jam ricevis kvazaŭ rekompenson.

Mi opiniis, ke same kiel en la tago de mia unua deklaro, Å i ne plu aperos dum la tuta vespero. Sed ĉirkaÅ­ la oka, Å i desupris al la salono, anoncante, ke Å i estis konsiderinde malsana. La vizaÄ o estis laca, la voĉo malforta, la sinteno rigida ; sed la rigardo estis milda, kaj ofte sin turnis al mi. Åœia rifuzo ludi devigis min preni Å ian lokon, sed Å i sidiÄ is apud mi. Dum la vespermanÄ o Å i restis sola en la salono. Kiam ni retrovis Å in, Å ajnis al mi, ke Å i ploris. Por certiÄ i, mi diris, ke Å ajne Å i ankoraÅ­ malsanas ; Å i afable respondis :

— Tiu malsano ne foriras tiel rapide, kiel Ä i venas.

Fine ĉe la retiriÄ o, mi etendis mian brakon al Å i, kaj ĉe la pordo de sia ĉambro Å i forte premis mian manon. Envere tiu movo Å ajnis nevola ; sed des pli bone : Ä i pruvas mian potencon.

Mi vetas, ke nun Å i estas kontentega pri sia situacio ; nun la forcada laboro estas plenumita ; restas nur rikolti la fruktojn. Eble nun, dum mia skribado, Å i okupiÄ as pri tiu milda ideo ! Eĉ se Å i male preparus alian defendon, fu ! ni ja scias, kiel forvaporiÄ as tiuj projektoj, ĉu ne ? Mi ekzemple antaÅ­vidas, ke Å i montros multe da hezitoj, antaÅ­ ol konsenti ; sed post la unua paÅ o, ĉu tiuj piulinoj kapablas halti ? Ilia amo estas vera eksplodo ; la rezistado plifortigis Ä in. Se mi ĉesus persekuti Å in, mia timeganta piulino mem persekutus min.

Nu, baldaÅ­, bela amikino, mi vizitos vin, por ke vi plenumu vian promeson post mia sukceso ; vi certe ne forgesis, ke vi devontigis vin malfideli al via kavaliro, ĉu ne ? Ĉu vi pretas ? Miaflanke mi deziras tion, kvazaÅ­ estus la unua fojo inter ni. Cetere jam koni vin certe estas kaÅ­zo por ankoraÅ­ pli forta deziro :

Mi estas simple justa, kaj tute ne galanta [1]

Vi estos mia unua malfidelaĵo al mia granda konkero ; mi promesas, ke mi profitos la unuan pretekston por forlasi Å in dum unu tago kaj nokto. Tiel Å i estos punata, ke Å i tiom longe tenis min for de vi. Tiu aventuro okupas min de pli ol du monatoj, jes, du monatoj kaj tri tagoj ; envere mi enkalkulas morgaÅ­on, ĉar mi kronos Ä in nur morgaÅ­. Tio memorigas al mi, ke fraÅ­lino de B… rezistis dum tri tutaj monatoj. Plezure estas konstati, ke senhonta koketulino rezistas pli longe ol rigora virtulino.
AdiaÅ­, bela amikino ; mi devas forlasi vin, ĉar tre malfruas. Tiu letero kondukis min pli profunden en la nokto, ol mi antaÅ­vidis ; sed ĉar morgaÅ­ matene foriras poÅ ta veturilo al Parizo, mi deziris profiti Ä in, ke vi partoprenu la Ä ojon de via amiko unu tagon pli frue.

El la kastelo de… la 2an de Oktobro 17**, nokte.