Letero 147a

De s-ino de Volan ?o al s-ino de Rozmondo

Vi certe tiel aflikti ?os, kiel mi, digna amikino, kiam vi ekscios la staton de s-ino de Turvelo ; ?i malsanas de hiera ? ; tio estis tiel rapida, kun simptomoj tiel gravaj, ke mi vere alarmi ?is.

Febro arda, agiti ?o intensa kaj preska ? senĉesa, soifo nesatigebla : jen la videbla ?oj. La kuracistoj konfesas, ke ili ankora ? ne povas prognozi ; la kuracado estos des pli malfacila, ke ?i obstine rifuzas ĉian sanigilon ; oni devis perforte kunteni ?in por elsangigo, kaj de tiam denove perforte revolvi la banda ?on, kiun en ?ia malkvieto ?i senhalte volas de ?iri.

Kiel mi, vi konis ?in malforta, timida, tute milda ; imagu do, ke kvar personoj apena ? kapablas kunteni ?in ! Ke tuj kiam oni volas rezoni, ?i nedireble furiozas ! Mi timas, ke tio estas pli ol deliro : vera frenezi ?o.
La hiera ?a okaza ?o pliigas mian timon. Tiun tagon ?i alvenis ĉirka ? la dekunua matene, kun sia ĉambristino, en la mona ?inejon de… Ĉar edukita tie, ?i konservis la uzon de temp’-al-tempa vizito ; oni do akceptis ?in kiel kutime ; ?i ?ajnis al ĉiuj trankvila kaj bonfarta. Pli malpli du horojn poste, ?i demandis, ĉu ?ia pensiulina ĉambreto estas libera. Je pozitiva respondo, ?i deziris reviziti ?in ; la abatino kaj kelkaj aliaj mona ?inoj akompanis ?in. Tiam ?i deklaris, ke ?i revenas por instali sin en tiun ĉambreton, kiun ?i la ? sia diro neniam devus jam forlasi, aldonante, ke ?i eliros nur morta : tion ?i ekzakte diris.

Komence oni en miro ne sciis kion rebati ; poste oni klarigis, ke pro ?ia edzineco oni ne povas akcepti ?in sen speciala konsento. Tiu motivo kaj mil aliaj estis vanaj ; de tiam ?i obstine rifuzis eliri, ne nur el la mona ?inejo, sed anka ? el sia iama ĉambro. Fine je la sepa vespere oni pro laceco konsentis je ?ia tranoktado tie. Åœiaj servistoj estis resenditaj hejmen en ?ia veturilo, kaj oni preferis atendi la matenon por definitiva decido.

La ?dire dum la tuta vespero ?iaj aspekto kaj sinteno tute ne ?ajnis strangaj, sed male ordemaj kaj pripensataj ; tamen kvar-kvin fojojn ?i falis en revadon tiel profundan, ke ne eblis eltiri ?in per alparolo. Ĉiufoje anta ? eliri el tiu enpensado, ?i forte premis sian frunton per amba ? manoj ; je peto de ĉeestanta mona ?ino, ĉu la kapo doloras, ?i longe alrigardis la demandanton kaj fine respondis :

– â€” Ne tie ĉi, nestas la malbono.

Post momento ?i petis solecon, kaj ĉeson de demandoj. Ĉiuj eliris, krom ?ia ĉambristino, kiu feliĉe devis tranokti en la sama ĉambro, pro lokomanko.

La ? la raporto de tiu juna servistino, ?ia mastrino estis kontentige trankvila ?is la dek-unua vespere. Åœi tiam deklaris sian deziron enliti ?i. Sed anta ? la tuta senvesti ?o, ?i ekpa ?is tra la ĉambro kun multaj movoj kaj gestoj. Julio, ĉeestinte la anta ?ajn okaza ?ojn, ne a ?dacis interveni kaj silente atendis dum preska ? unu horo. Fine s-ino de Turvelo du fojojn sinsekve vokis ?in : ?i alkuris ?ustatempe por enbrake malhelpi falon de sia mastrino, kiu diris :

– â€” Mi ne plu povas elteni !

Åœi konsentis kondukon enlitan sed rifuzis ĉian gluton kaj ĉian helpopeton. Åœi nur akceptis akvokruĉon apud si kaj ordonis al Julie, ke ?i enliti ?u.

Tiu ĉi asertas, ke ?i sendormis ?is la dua horo, tamen a ?dante nek movojn nek ?emojn. Sed je la kvina, la ?ta parolado de la mastrino vekis ?in ; Julio petis, ĉu ?i bezonas ion ; sen respondo, ?i kun kandelo aliris al la mastrino ; tiu ne rekonis ?in kaj nur interrompis tute senprudentan paroladon por arde ekkrii :

– â€” Oni lasu min sola, en tenebro ; nur ?ia mallumo konvenas al mi.
Mi mem hiera ? rimarkis, ke tiun frazon ?i ofte ripetas.

Fine Julio profitis tiun kvaza ? reordi ?on por eliri helpopeti, sed s-ino de Turvelo rifuzis kaj viziton kaj helpon, kun freneza agiti ?o, kiu de tiam ofte reaperis.

Pro ĉies granda embaraso en la mona ?inejo, la abatino decidis voki min hiera ? je la sepa matene. Ne ankora ? tagi ?is, sed mi tuj ekkuris. Kiam mi alvenis s-inon de Turvelo, ?i ?ajne renormali ?is, dirante :

– â€” Ha ! Ja, eniru !

Sed kiam mi estis apud la lito, ?i fikse rigardis min, forte premis mian manon kaj diris klarvoĉe sed maltrankvilige :

– â€” Mi estas mortanta, ĉar mi ne kredis vin.

Tuj poste ?i ka ?is siajn okulojn kaj reprenis sian kutiman ripeton :

– â€” Oni lasu min sola…

Kaj ĉia kontakto perdi ?is.

Tiuj vortoj, kaj kelkaj aliaj a ?deblaj en ?ia deliro igas min opinii, ke tiu kruela malsano havas ka ?zon eĉ pli kruelan. Sed ni respektu la sekretojn de nia amikino, kaj nur kompatu ?ian malfeliĉon.
Åœia tuta hiera ?o estis ?tormeca, inter teruraj agiti ?oj kaj senmovaj letargioj ; ĉi lastaj estis la solaj tempoj, kiam ?i iom ripozis kaj iom malstreĉis la ĉeestantojn. Mi forlasis la apudon de ?ia lito nur je la na ?a vespere, kaj hodia ? matene revenos la tutan tagon. Mi certe senhalte ĉeestos mian malfeliĉan amikinon ; tamen senkura ?iga estas ?ia obstina rifuzo de ĉia helpo kaj kuraco.

Mi kunsendas la ?us ricevitan bultenon pri ?ia nokto ; kiel vi vidos, ?i tute ne estas konsolanta. Mi zorge plu sendos la sekvontajn.
Adia ?, digna Amikino, mi tuj reiru al nia malsana. Mia filino, nun feliĉe denove preska ? tute bonfarta, prezentas al vi sian respekteman saluton.

El Parizo, la 29an de Novembro 17**.